Έχω δυσανεξία στη γλουτένη …τι μπορώ να τρώω;»

Τι είναι η κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη (επίσης γνωστή ως εντεροπάθεια ευαίσθητη στη γλουτένη ή δυσανεξία γλουτένης) είναι μια παθολογική κατάσταση του λεπτού εντέρου, προερχόμενη από μια σύνθετη ανοσολογική απάντηση που προκαλείται από τη γλουτένη. Η γλουτένη είναι μια αποθηκευτική πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι και σε άλλα δημητριακά, όπως η σίκαλη, το κριθάρι και η βρώμη. Η κοιλιοκάκη εμφανίζει μία σειρά εξουθενωτικών συμπτωμάτων, κυρίως γαστρεντερικών διαταραχών, αλλά με την κατάλληλη δίαιτα ελεύθερη γλουτένης, οι πάσχοντες μπορούν να ανακάμψουν πλήρως.

Συμπτώματα:

• Στα βρέφη παρατηρούνται γαστρεντερικές ενοχλήσεις, όπως διάρροια, ογκώδεις και δύσοσμες κενώσεις, στασιμότητα ή και απώλεια βάρους. 

• Στα παιδιά παρατηρούνται: ναυτία, έμετοι, ανορεξία, αναιμία, δερματίτιδα, στοματικές άφθες ή και οξυθυμία. 

• Στους ενήλικες, στα αρχικά στάδια εκδήλωσης της ασθένειας παρατηρείται ένα αίσθημα κόπωσης και αδιαθεσίας, ακόμα και άνευ γαστρεντερικών ενοχλήσεων ή περιορισμένων ενοχλήσεων. Στη συνέχεια, παρατηρούνται αναιμία, οστεοπενία, οστεοπόρωση, νευρικές, ορμονικές διαταραχές λόγω μειωμένης απορρόφησης βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων και θρεπτικών συστατικών. 

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση γίνεται με εξέταση αίματος, όπου διαπιστώνεται η παρουσία κάποιων αντισωμάτων και στη συνέχεια γίνεται βιοψία δείγματος το εσωτερικού τοιχώματος του λεπτού εντέρου, το οποίο λαμβάνεται με γαστροσκόπηση. Για την οριστική διάγνωση γίνονται τρεις βιοψίες κατόπιν εναλλαγής δίαιτας με ή χωρίς γλουτένη. 

Πότε εκδηλώνεται;

Για να εκδηλωθεί η κοιλιοκάκη πρέπει να υπάρχει γενετική προδιάθεση και να καταναλωθεί τρόφιμο με γλουτένη. Πολλές φορές μπορεί να συνυπάρχουν αυτοί οι παράγοντες, αλλά να μην εκδηλωθεί τότε η κοιλιοκάκη, αλλά να εμφανιστεί μετά από ιογενείς ασθένειες ή άλλες αιτίες. Το πιο σύνηθες είναι να εμφανιστεί σε βρέφη, όταν ξεκινάνε τη στερεά τροφή και εισάγονται τα δημητριακά στη διατροφή τους, δηλαδή στη ηλικία των 6 μηνών. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπως προαναφέρθηκε, ενηλίκων που ζουν χωρίς συμπτώματα για πολλά χρόνια και εκδηλώνεται ξαφνικά η κοιλιοκάκη μετά από κάποια ιογενή ασθένεια. 

Πόσο συχνή είναι;

Στην Ελλάδα κατά μέσο όρο νοσεί από κοιλιοκάκη ένας στους 2000-3000 κατοίκους, αλλά σε άλλες χώρες είναι πιο μεγάλη η πιθανότητα νόσησης, πχ στην Ιρλανδία και στις ΗΠΑ 1/150-300 ανθρώπους. Σε χώρες της Ασίας εκδηλώνεται πιο σπάνια, 1/10.000-20.000.

Ποια είναι η θεραπεία;

Η κοιλιοκάκη αντιμετωπίζεται ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ με δίαιτα ελεύθερη γλουτένης.

Τι πρέπει να τρώω;

ΔΙΑΙΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΓΛΟΥΤΕΝΗΣ

ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ

•  Γάλα, γιαούρτι, τυρί, κρέας, ψάρι, κοτόπουλο
• Πατάτες, ρύζι, καλαμπόκι, χυλός από καλαμπόκι και προϊόντα παρασκευασμένα από άλευρα ελεύθερα γλουτένης (καλαμποκάλευρο, ρυζάλευρο, πατατάλευρο, αλεύρι σόγιας)
•  Λαχανικά όλα τα είδη (φρέσκα και κατεψυγμένα), όσπρια
•  Όλα τα φρούτα και οι χυμοί φρούτων
•  Το ψωμί από άλευρα που επιτρέπονται
•  Οι σούπες μόνο όταν γίνονται στο σπίτι και είναι γνωστή η σύνθεσή τους
•  Τσάι, καφές, ζελέ, μαρμελάδα, ζάχαρη, μπαχαρικά σε λογικές ποσότητες και μέλι

Διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες ως προς τα συστατικά του τροφίμου

ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ

•  Ροφήματα σοκολάτας
•  Κρέμες που δεν γίνονται από γάλα
•  Κατεργασμένα κρέατα που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, σίκαλη
•  Τα διάφορα τοστ και σάντουιτς που γίνονται από τα «απαγορευμένα» δημητριακά
•  Αυγά σε σάλτσες με συστατικό που περιέχει γλουτένη
•  Κανονικά παρασκευασμένα μακαρόνια, χυλοπίτες, ορισμένα μίγματα ρυζιού
•  Ψωμί από σιτάλευρο ή αλεύρι από σίκαλη, κριθάρι, βρώμη
•  Σούπες εμπορίου
•  Μπίρα, τζιν, ουίσκι, βότκα
•  Μερικές καραμέλες εμπορίου και ορισμένα μπαχαρικά και καρυκεύματα
•  Κατεργασμένες σάλτσες, σούπες, κρέμες και διάφορα είδη μουστάρδας