Αθανάσιος Σκουτέλης (καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων – ΥΓΕΙΑ): Θα είμαστε ευτυχείς, αν έχουμε διαθέσιμο εμβόλιο στη χώρα μας το επόμενο καλοκαίρι!

Αποκλειστική συνέντευξη του Αθανάσιου Σκουτέλη, καθηγητή Παθολογίας Λοιμώξεων και διευθυντή Β’ Παθολογικής – Λοιμωξιολογικής Κλινικής του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ

Την ελπίδα ότι το εμβόλιο κατά του κορονοϊού θα είναι διαθέσιμο στη χώρα μας το καλοκαίρι του 2021, εκφράζει σε συνέντευξη του στο NEXTDEAL ο Αθανάσιος Σκουτέλης, καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων και διευθυντής Β’ Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ. Μέχρι τότε  όλοι μας πρέπει να συνηθίσουμε σε ένα άλλο στυλ καθημερινότητας. Στο μεταξύ, σύμφωνα με τον κ. Σκουτέλη, με τους στοχευμένους ελέγχους που κάνουμε στις πύλες εισόδου της χώρας, πιάνουμε αμέσως τα εισαγόμενα κρούσματα, αλλά η εσωτερική πειθαρχία διαταράσσεται από τα κλαμπ και τα πανηγύρια, τα οποία είναι σημαντικές εστίες μετάδοσης του κορονοϊού. Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι ανοιχτοί χώροι βοηθούν αυτήν την περίοδο στη μείωση της μεταδοτικότητας, ωστόσο κάτω από συγκεκριμένες παραμέτρους τα 50 κρούσματα ημερησίως θεωρούνται αριθμός ορόσημο για πιθανό lockdown.

Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Σκουτέλη έχει ως εξής: 

• Βρισκόμαστε στη μέση του καλοκαιριού και δέκα μέρες μετά το άνοιγμα του Τουρισμού. Τι σας φοβίζει περισσότερο αυτήν την περίοδο; Ο τουρισμός, τα πανηγύρια, τα μπαράκια ή οι παραλίες;

Ουσιαστικά δεν με φοβίζουν πάρα πολλά πράγματα, διότι έχουμε δημιουργήσει το κατάλληλο επιχειρησιακό μοντέλο, ώστε να προλάβουμε και να πιάσουμε έγκαιρα τα κρούσματα, που τυχόν θα εισέλθουν στη χώρα μας με την αύξηση των τουριστών τις επόμενες εβδομάδες.  Αυτό δηλαδή το πλαίσιο ενεργειών είναι ουσιαστικά οι τακτικοί και στοχευμένοι έλεγχοι που γίνονται στις πύλες εισόδου της χώρας, οι οποίοι φαίνεται ότι έχουν αποτέλεσμα. 

Το μεγάλο θέμα είναι ότι αυτή η εσωτερική πειθαρχία που είχαμε σαν λαός και έτσι είχαμε τον μικρό αριθμό κρουσμάτων, τείνει να διαταραχτεί και να αλλάξει από μερικές μειοψηφίες που δεν τηρούν τα μέτρα προστασίας. Αυτή τη στιγμή η μόνη αποτελεσματική αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού είναι τα απλά μέτρα προστασίας. Δηλαδή η απόσταση, το πλύσιμο των χεριών και η μάσκα και τώρα το καλοκαίρι οι ανοιχτοί χώροι. Τείνουν όμως να διαταραχτούν όταν δεν τηρούνται και υπάρχουν εστίες και περιπτώσεις, όπως τα κλαμπ και το αντίστοιχο για τις μεγαλύτερες ηλικίες το πανηγύρι, το καινούργιο εφεύρημα της μη τήρησης των μέτρων. Τα εισαγόμενα, λοιπόν, τα ελέγχουμε, αλλά αυτές τις εκδηλώσεις που είναι συνταυτισμένες με αγκαλιές και φιλιά, είναι δύσκολο να τις περιορίσουμε.

• Πως δικαιολογείτε το γεγονός ότι αυτήν την περίοδο με εξαίρεση τα εισαγόμενα κρούσματα και την περιοχή της Ξάνθης ο αριθμός των κρουσμάτων στην υπόλοιπη χώρα είναι μειωμένος; 

Σίγουρα τα μέτρα που πήραμε έχουν αποδώσει, αλλά βοηθάει σε ένα σημαντικό ποσοστό η υψηλή θερμοκρασία και το ότι ο κόσμος πλέον βγαίνει σε ανοιχτούς χώρους. Τα «παρατράγουδα» που υπήρξαν, αφορούσαν χώρους όπου συχνάζουν άτομα μικρής ηλικίας, τα οποία δεν νοσούν εύκολα και όχι τόσο συχνά. Τα άτομα που έχουν παράγοντες κινδύνου αυτοπροστατεύονται, δηλαδή δεν πηγαίνουν σε κλειστούς χώρους, πανηγύρια ή πλαζ, γιατί φοβούνται και καλά κάνουν. Νομίζω ότι εκεί οφείλεται κατά κύριο λόγο ότι δεν έχουμε πολλά κρούσματα.

• Πως μπορούμε να  αντιμετωπίσουμε το θέμα των ασυμπτωματικών ασθενών;

Με την ιχνηλάτηση και την απομόνωση για δύο εβδομάδες. Βέβαια, μιλάμε για μια νόσο το πολύ ενός εξαμήνου, την έχουμε μελετήσει, αλλά δεν έχουμε δει ακόμη τις μακροχρόνιες επιπτώσεις μεταδοτικότητας. Άρα δεν ξέρουμε, αν μεταδίδει και πόσο εύκολα μεταδίδει, ένας ασυμπτωματικός φορέας από κάποιον άλλο που έχει τη νόσο σε πλήρη εξέλιξη. 

• Τελικά κύριε καθηγητά οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν τη μεταδοτικότητα του κορονοϊού, γιατί έχουν ακουστεί διφορούμενες απόψεις;

Όντως υπάρχουν διφορούμενες απόψεις μέσα στο πλαίσιο της αβεβαιότητας και της ταχείας εναλλαγής των γνώσεων που έχουμε, όσον αφορά την εξάπλωση του ιού, αλλά κατά ένα μικρό ποσοστό ευνοείται η μείωση της μεταδοτικότητας από τις υψηλές θερμοκρασίες. Διότι αυτού του είδους οι ιοί ζουν σε χαμηλές θερμοκρασίες. Το καλοκαίρι, λοιπόν, η μεταδοτικότητα τους και η δυνατότητα να αναπαραχθούν γρήγορα από άτομο σε άτομο είναι μειωμένη. Όπως άλλωστε συμβαίνει και με τη γρίπη, είναι σε έξαρση το χειμώνα, γιατί είναι χαμηλές οι θερμοκρασίες και οι χώροι είναι κλειστοί, συνθήκες που δεν υπάρχουν το καλοκαίρι, αφού οι χώροι που συγκεντρώνεται κόσμος είναι ανοιχτοί. 

• Ποιος αριθμός ημερήσιων κρουσμάτων θα είναι ανησυχητικός για ένα δεύτερο lockdown;

Παίζει ρόλο αν τα κρούσματα αυτά θα είναι ορφανά, αν θα είναι από συγκεκριμένη πηγή, αν θα είναι συγκεντρωμένα σε μια περιοχή ή σποραδικά σε όλη την χώρα. Είναι πάρα πολύ παράμετροι, οι οποίοι επεξεργάζονται από τους ειδικούς επιδημιολόγους με ειδικά μαθηματικά μοντέλα και προβλέψεις. Πάντως, αν δείτε πάνω από 50 κρούσματα τα οποία επηρεάζουν και το δείκτη μετάδοσης R και δούμε ότι αυτός ξεφεύγει από το 1, τότε αρχίζουν τα πράγματα να γίνονται ανησυχητικά. Ουσιαστικά όμως δεν μπορεί να δώσει κανείς ακριβό αριθμό.

• Θα πρέπει να περιμένουμε ένα δεύτερο κύμα πανδημίας το φθινόπωρο;

Και να έρθει ένα δεύτερο κύμα πανδημίας δεν θα είναι τόσο ισχυρό όσο ήταν το πρώτο. Τώρα πια είμαστε πολύ περισσότερο προετοιμασμένοι. Στο πρώτο κύμα η επιστημονική κοινότητα παγκοσμίως δεν ήξερε τίποτα. Τώρα είμαστε πολύ πιο μορφωμένοι, ενώ έχουμε πολύ πιο κατάλληλα μέτρα να το αντιμετωπίσουμε. Ούτως ή άλλως δεν θα έχει τη σφοδρότητα που είχε το πρώτο.  

• Τελικά ο κορονοϊός λειτούργησε στην καλύτερη ενίσχυση του δημόσιου συστήματος Υγείας;

Είμαστε ακόμη σε εξέλιξη στον τομέα αυτό. Πιστεύω ότι θα προσφέρει παρά πολύ η ανάπτυξη των κλινών ΜΕΘ, ώστε να πλησιάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, γιατί τόσα χρόνια υστερούσαμε. Κάθε Νοέμβριο και Δεκέμβριο που είχαμε την έξαρση της γρίπης το υπουργείο Υγείας είχε πάρα πολύ μεγάλη ανησυχία για το που βρισκόμαστε από κλίνες ΜΕΘ, ώστε να μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε. Τώρα επιπλέον έχουμε και τον κορονοϊό. 

Παίζει ρόλο όμως και η καλύτερη οργάνωση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), γιατί αν θυμάστε στην αρχή της επιδημίας λέγαμε «αν έχεις αυτά τα συμπτώματα κάτσε σπίτι και κάλεσε το γιατρό σου». Και το μεγάλο ερώτημα ήταν ποιο γιατρό μου; Άρα αποτέλεσε μεγάλη ευκαιρία, ώστε να οργανωθεί η ΠΦΥ που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της σωστής παροχής φροντίδας υγείας.

• Κύριε καθηγητά πιστεύετε ότι θα έχουμε σύντομα φάρμακο και εμβόλιο;

Όσον αφορά το φάρμακο δεν είμαι σίγουρος. Αυτά που πρόκειται να βγουν θα είναι για συγκεκριμένες περιπτώσεις νοσοκομειακών ασθενών και για ενδοφλέβια χορήγηση. Το εμβόλιο είναι η μεγάλη μας ελπίδα για τη ριζική αντιμετώπιση του κορονοϊού, αλλά θα αργήσει όχι μόνο για λόγους ασφάλειας, αλλά και διαθεσιμότητας. Ήδη οι ισχυρές χώρες έχουν δεσμεύσει μεγάλο ποσοστό της παραγωγής. Αν το έχουμε στην Ελλάδα του χρόνου, τέτοιο καιρό, θα είμαστε χαρούμενοι και ευτυχείς. Μέχρι τότε οι πολίτες πρέπει να τηρούν αυστηρά τα μέτρα προστασίας, πρέπει όλοι μας να συνηθίσουμε σε ένα άλλο στυλ καθημερινότητας.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Αθανάσιος Σκουτέλης, παθολόγος – λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Β’ Παθολογικής – Λοιμωξιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ. 

Εκπαίδευση & Ακαδημαϊκοί Τίτλοι

• 1979: Πτυχίο Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών
• 1981: Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών.
• 1984: Τίτλος Ειδικότητας Παθολογίας
• 1986: Δίπλωμα FMGEMS
• 1988 (Ιούλιος-Νοέμβριος): Εκπαίδευση στα Εργαστήρια Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας- Ιολογίας, Evanston Hospital, Evanston, USA.
• 1987-1989: Fellow in Infectious Diseases, Northwestern University Medical School, Chicago, USA
• 1986 (Φεβρουάριος-Μάρτιος): Εκπαίδευση στην Κλινική Φαρμακολογία και αντιβιοτικά, BAYERAG, Wuppertal, FRG
• 1981-1984: Ειδικευόμενος στην Παθολογία, Πανεπιστημιακή  Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών
• 1980-1995: Άμισθος συνεργάτης, Εργ. Μικροβιολογίας, Πανεπιστημίου Αθηνών
• 1985: Λέκτορας Παθολογίας-Λοιμώξεων Ιατρικής σχολής Πανεπιστημίου Πατρών.
• 1990: Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών
• 1990: Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών
• 2000: Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών

Επαγγελματική Προϋπηρεσία 

• 2018:  Διευθυντής, Β’ ΛΟΙΜΩΞΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ
• 2004-2018: Συντονιστής Διευθυντής Ε΄ Παθολογικού Τμήματος και Μονάδας Λοιμώξεων, Γ.Ν.Α «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»
• 2000-2004:  Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων Παν/μίου Πατρών
• 1995-2000:  Αν. Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων Πανεπιστημίου Πατρών
• 1990-1995:  Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας- Λοιμώξεων Παν/μίου Πατρών     
• 1985-1990:  Λέκτορας Παθολογίας-Λοιμώξεων Παν/μίου Πατρών

Στη φωτογραφία ο κ. Αθανάσιος Σκουτέλης, καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων και διευθυντής Β’ Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ.