Τα παραπάνω τόνισε η Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μαριλίζα Ξενογιανακοπούλου μιλώντας στο 9ο Συνέδριο Healthworld του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου. Αυτό συνέχισε είναι ιδιαίτερα κρίσιμο, γιατί καλούμαστε σήμερα αφενός να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα είτε τα διαχρονικά, είτε αυτά που από πολιτικές επιλογές οξύνθηκαν και ταυτόχρονα να διασφαλίσουμε ότι το ΕΣΥ θα ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες του κόσμου.
Τια τάσεις αυτές παρακολουθεί βέβαια και ο ιδιωτικός τομέας της Υγείας ο οποίος δεν φαίνεται τελικά να επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό του ως «αμυντικού κλάδου» σε συνθήκες κρίσης και ύφεσης.
Τα στοιχεία των τελευταίων μηνών έχουν τεθεί στο «μικροσκόπιο» των επικεφαλής των ιδιωτικών μονάδων οι οποίοι καλούνται εκ των πραγμάτων να επανεξετάσουν την όλη πολιτική τους. Από κοντά και οι ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίες στο βαθμό που θέλουν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις οδηγούνται σε νέα μικρότερου κόστους προϊόντα ασφάλισης υγείας.
Στη συνέχεια ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας της κ. Ξενογιανακοπούλου:
Αγαπητέ κ. Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι στη Βουλή, κυρίες και κύριοι, πραγματικά με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ, σε αυτό το τόσο ενδιαφέρον συνέδριο.
Χάρηκα που άκουσα την ομιλία του κ. Μόσιαλου, δυστυχώς δεν μπόρεσα να ακούσω τις άλλες ομιλίες, αλλά ξέρω ότι έχετε μία σημαντική παράδοση. Είναι το 9ο συνέδριό σας και σίγουρα είναι ένα φόρουμ στο οποίο βρίσκονται εκπρόσωποι του χώρου της Υγείας, όλοι όσοι εργάζονται, ο καθένας με το δικό του τρόπο στην υπόθεση της Υγείας.
Σίγουρα η Υγεία, είναι στην καρδιά κάθε πολιτικής, κάθε σχεδιασμού. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα στην Αμερική έχει συνδέσει την Προεδρία του με μια μεγάλη μεταρρύθμιση, μέσα από έντονες συγκρούσεις, στο χώρο της Υγείας, σε μια προσπάθεια να οικοδομήσει ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Η αλήθεια, λοιπόν, είναι ότι η Υγεία είναι στην καρδιά του κοινωνικού κράτους, και ταυτόχρονα είναι κρίσιμος παράγοντας αναπτυξιακός, που αφορά την κοινωνική και περιφερειακή συνοχή της χώρας μας.
Ξέρουμε πολύ καλά ότι ένα από τα βασικά προβλήματα για την παραμεθόριο Ελλάδα και για τα νησιά είναι η λειτουργία ενός οργανωμένου συστήματος υγείας. Προϋπόθεση για να παραμείνει ο κόσμος στην περιφέρεια και για την ανάπτυξη του τουρισμού.
Όταν μιλάμε για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της Υγείας, μιλάμε αφενός για την πολιτική της Υγείας, που αναφέρεται και στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά αφορά και τον ιδιωτικό τομέα της Υγείας, αλλά ταυτόχρονα αναφέρεται και επηρεάζει όλους τους άλλους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.
Η Υγεία είναι δημόσιο κοινωνικό αγαθό. Αυτό σημαίνει ότι σε μία ευρωπαϊκή χώρα, με παράδοση του κοινωνικού κράτους, όπως είναι η Ελλάδα, και όπως συμβαίνει σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Υγεία είναι δικαίωμα για τον πολίτη, είναι υποχρέωση για μία ευνομούμενη Πολιτεία. Και, φυσικά, υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος, ότι η πολιτική για την Υγεία οφείλει να διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον.
Και, έχει δύο πτυχές αυτή η διάσταση. Σημαίνει ότι ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας οφείλει να διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον μέσα από τη λειτουργία του. Αναφέρομαι στα οικονομικά της Υγείας, στον εξορθολογισμό των δαπανών, αλλά και στη χρηστή διαχείριση των δαπανών υπέρ τελικά της δημόσιας Υγείας και του πολίτη.
Δεύτερον, σημαίνει ότι και ο ιδιωτικός τομέας της Υγείας, πρέπει και αυτός να λειτουργεί, να αναπτύσσεται, κάτω από σαφείς κανόνες, με εποπτεία και έλεγχο.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας για τη χώρα μας είναι μια μεγάλη κατάκτηση. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι είχε γίνει μία μεγάλη έρευνα πριν από μερικούς μήνες και είχαν ρωτήσει τους πολίτες που είχαν λάβει μέρος “ποιά θεωρείτε ότι είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα”. Μακράν η απάντηση ήταν το «Εθνικό Σύστημα Υγείας». Ταυτόχρονα, αν ρωτήσετε τους ίδιους πολίτες, θα σας πουν τα προβλήματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας, προβλήματα που τα αντιμετωπίζει και τα βιώνει ο κάθε Έλληνας καθημερινά.
Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι μια μεγάλη κατάκτηση, αλλά ταυτόχρονα είναι ένα σύστημα το οποίο έχει διαχρονικά προβλήματα, προβλήματα που με το χρόνο συνεχώς διογκώνονται. Έχουμε ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, έχουμε νέες απαιτήσεις των πολιτών, έχουμε νέες περιφερειακές και κοινωνικές ανισότητες που οφείλει το Εθνικό Σύστημα Υγείας να αντιμετωπίσει. Άρα το ΕΣΥ είναι κατάκτηση, αλλά ταυτόχρονα περνάει κρίση που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε με ολοκληρωμένο τρόπο.
Αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση της περιόδου, σήμερα που όχι μόνο το σύστημα Υγείας έχει προβλήματα, αλλά που και η χώρα μας αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες, δημοσιονομικά προβλήματα και στενότητα, υπάρχει και μια άλλη επίπτωση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, η οποία κάνει ακόμα πιο επιτακτική τη δική μας στήριξη σʼ αυτό.
Λόγω της κρίσης τους τελευταίους μήνες, επειδή υπάρχει στενότητα στην ελληνική οικογένεια, έχει αυξηθεί από 20% μέχρι 30% η προσέλευση των πολιτών στα δημόσια νοσοκομεία. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο, γιατί καλούμαστε σήμερα αφενός να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα είτε τα διαχρονικά, είτε αυτά που από πολιτικές επιλογές οξύνθηκαν και ταυτόχρονα να διασφαλίσουμε ότι το ΕΣΥ θα ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες του κόσμου.
Η Υγεία είναι εθνική υπόθεση. Κάθε πολιτικός φορέας έχει τη δική του προσέγγιση, αλλά, χρειάζεται να υπάρχει διακομματική συζήτηση, κάποιες βασικές αρχές, πάνω στις οποίες όλοι να συμφωνούμε για να μπορούμε να οικοδομήσουμε μια πλατιά συμμαχία για την Υγεία. Η συμμαχία αυτή είναι και πολιτική και επιστημονική και κοινωνική και πρέπει να εργαστούμε σε αυτήν την κατεύθυνση.
Από τη δική μας πλευρά, σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία, έχουμε θέσει πέντε μεγάλους στόχους:
Ο πρώτος στόχος, να στηρίξουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας, να αντιμετωπίσουμε προβλήματα εσωτερικής ανισότητας, υποστελέχωσης, υποχρηματοδότησης ή μη σωστής κατανομής των πόρων και αξιοποίησής τους.
Προβλήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την υπερσυγκέντρωση που βλέπουμε στην Αθήνα ή στα μεγάλα αστικά κέντρα και τα τραγικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ακόμα η ελληνική περιφέρεια, παρά τη μεγάλη ανάπτυξη των δομών Υγείας που έχει γίνει τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Εδώ λοιπόν έχουμε πάρει σαφείς αποφάσεις. Πρώτα απ΄ όλα στο θέμα της στελέχωσης -έγινε και αναφορά προηγούμενα- είναι αλήθεια ότι παρά το μεγάλο αριθμό γιατρών, συνεχίζουμε και έχουμε μεγάλες ανισότητες στην κατανομή του ιατρικού προσωπικού. Και παρά την οικονομική στενότητα που υπάρχει, συνεχίζουμε το πρόγραμμα προσλήψεων μέσα από μία κατανομή, που προσπαθούμε να είναι ορθολογική.
Το ζήτημα φυσικά των νοσηλευτών είναι το πιο κρίσιμο καθώς είμαστε στη χαμηλότερη βαθμίδα των ευρωπαϊκών χωρών του ΟΟΣΑ όσον αφορά στο νοσηλευτικό προσωπικό. Γιʼ αυτό συνεχίζουμε τις προσλήψεις.
Τίθεται όμως το ερώτημα πόσο σωστή απεικόνιση των αναγκών της Υγείας έχουμε; Γιατί ξέρετε, ένα από τα προβλήματα είναι ότι η στατιστική της Υγείας πάσχει στη χώρα μας. Έχει γίνει μια πολύ σοβαρή δουλειά τα τελευταία χρόνια από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας για τον Υγειονομικό Χάρτη της χώρας.
Είναι αλήθεια, γιατί πρέπει να λέμε και τα σωστά, ότι έχει προχωρήσει, υπάρχει τουλάχιστον μία καταγραφή δεδομένων αυτήν τη στιγμή, η οποία μάλιστα έχει εμπλουτιστεί και με δείκτες, και μάλιστα μας βοήθησε για το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού για την πανδημία της νέας γρίπης.
Για να γίνει όμως πραγματικά στρατηγικό εργαλείο, χρειάζεται να δούμε πραγματικά τις ανάγκες, την καλύτερη κατανομή, να στηρίξουμε συνολικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας και με την έννοια της ποιότητας της παροχής των υπηρεσιών και της εξυπηρέτησης του πολίτη.
Δεν μπορεί το ΕΣΥ συνεχώς μάλιστα να πυροβολείται και να απαξιώνεται, και πολλές φορές μάλιστα άδικα. Ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας με ενιαία δομή, υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, προσβασιμότητα σε όλους, αναβαθμισμένης πρόληψης, διαφάνεια και λογοδοσία παντού. Σύγχρονα Νοσοκομεία που σέβονται τον πολίτη και υπηρετούν τις ανάγκες του.
Δεύτερη μεγάλη προτεραιότητα η ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας με την ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Κακά τα ψέματα, αν στη χώρα μας δεν αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, δεν θα μπορέσει το ΕΣΥ και τα δημόσια νοσοκομεία να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες και τις προκλήσεις της εποχής μας.
Ξέρετε πολύ καλά ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των περιπτώσεων που πηγαίνουν στα δημόσια νοσοκομεία καλύπτουν τα κενά της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Τώρα πρέπει να γίνει αυτή η μεγάλη τομή, και τα έχουμε πει και στη Βουλή, γιατί είμαστε μπροστά σε δύο μεγάλες τομές, σε δύο μεγάλες μεταρρυθμίσεις, που εκ των πραγμάτων δημιουργούν τη βάση για να αναπτυχθεί και στη χώρα μας ένα ολοκληρωμένο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Και αναφέρομαι κατʼ αρχάς στη μεγάλη τομή που θα είναι ο Καλλικράτης, με τη νέα διοικητική διάρθρωση που εκ των πραγμάτων θα επηρεάσει και την κατανομή των αρμοδιοτήτων και της εποπτείας στο χώρο της Υγείας.
Επιγραμματικά να πω ότι οι αρμοδιότητες που ασκούνται από τις Υγειονομικές Περιφέρειες με μία μεταβατική προσαρμογή θα περάσουν στην Αιρετή Περιφέρεια, χωρίς όμως να πληγεί η ενότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Και ταυτόχρονα, οι αρμοδιότητες που ούτως ή άλλως είναι στις Νομαρχίες εδώ και καιρό για τα θέματα της Υγείας στο μεγαλύτερό τους μέρος θα περάσουν στους νέους ισχυρούς Καλλικρατικούς Δήμους κι ένα μέρος που είναι καλύτερα να ασκείται σε μεγαλύτερη γεωγραφική ενότητα και ευρύτερη εποπτεία θα περάσουν στην Αιρετή Περιφέρεια.
Ταυτόχρονα έχουμε μια δεύτερη μεταρρύθμιση, που αφορά το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Πολλά χρόνια ήταν πάντα ένας πολιτικός στόχος να μπορέσει να ενοποιηθεί ο χώρος της Υγείας.
Είμαστε στη φάση τώρα που υπάρχει πλήρης συμφωνία και με τον Υπουργό Εργασίας, τον συνάδελφο Ανδρέα Λοβέρδο και αυτή είναι η κυβερνητική γραμμή. Στο Ασφαλιστικό θα υπάρξει η πρόβλεψη ότι οι Κλάδοι Υγείας των Ασφαλιστικών Ταμείων θα περάσουν κάτω από την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, αλλά όχι απλώς κάτω από την τυπική. Θα είναι μια ουσιαστική ενοποίηση στο πλαίσιο της «Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας».
Είμαστε στην ώριμη στιγμή που αμέσως μετά από αυτές τις δυο αλλαγές θα μπορέσουμε ως Υπουργείο να φέρουμε στη Βουλή τις βασικές κατευθύνσεις μετά από διάλογο με ένα σχέδιο νόμου, όπου επιτέλους η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη χώρα μας θα είναι ενοποιημένη. Κι αυτό θα σημάνει ισορροπία περιφερειακή, καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη, του ασφαλισμένου όπου κι αν βρίσκεται, όπου κι αν ζει, όπου κι αν κάνει διακοπές, όπου κι αν είναι. Ταυτόχρονα, βέβαια θα έρθει να εξισορροπήσει και να λύσει μια σειρά από ζητήματα εξοικονόμησης και χρηματοδοτήσεων, γιατί δεν θα υπάρχουν τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα ανάμεσα στο ΕΣΥ και τα Ταμεία.
Αυτή η αλλαγή βέβαια θέλει μελέτη, επιχειρησιακό σχέδιο. Δε γίνεται από τη μια ημέρα στην άλλη. Δρομολογείται και θα απελευθερώσει και τα δημόσια νοσοκομεία από αυτό το βάρος.
Η τρίτη μεγάλη προτεραιότητα έχει να κάνει με τις αναγκαίες ρυθμίσεις για την οργάνωση, τη διοίκηση, τη διαχείριση του ΕΣΥ, την πολιτική του φαρμάκου και των προμηθειών, όλα αυτά τα ζητήματα που αφορούν τον εξορθολογισμό, τη διαφάνεια και την εξοικονόμηση του συστήματος.
Είμαστε αποφασισμένοι και προχωράμε. Και, αυτό όχι μόνο επειδή έχουμε δεσμεύσεις με το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Πάνω από όλα είναι ανάγκη, για να ορθοποδήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, είναι απαραίτητες αυτές οι πολιτικές. Και, ήδη προχωράμε τις θεσμικές ρυθμίσεις.
Ορισμένες από αυτές μάλιστα ξεκινήσαμε να τις συζητάμε και στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων αυτή την εβδομάδα, ενώ άλλες υλοποιούνται, όπως το ηλεκτρονικό σύστημα συνολικά για τα Ασφαλιστικά Ταμεία και για τα νοσοκομεία, η ολοκλήρωση του διπλογραφικού, και το θέμα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
Η πολιτική για το φάρμακο. Κρίσιμος τομέας και ενδεχομένως ο πρώτος τομέας που θα δούμε άμεσα αποτελέσματα.
Η αλήθεια είναι ότι δεν αρκούν οι θεσμικές ρυθμίσεις από μόνες τους. Δηλαδή η θέσπιση ξανά της λίστας φαρμάκου από μόνη της δεν είναι πανάκεια. Λειτουργεί μέσα σε ένα πλέγμα μέτρων. Επίσης προχωράμε τις ρυθμίσεις αυτήν την εβδομάδα στη Βουλή για τα δημόσια νοσοκομεία.
Δηλαδή την πρόβλεψη να υπάρχει δυνατότητα προμήθειας φαρμάκων με διαγωνισμούς με βάση τη δραστική ουσία, κάτι που γίνεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Την πρόβλεψη για νοσοκομειακή συσκευασία, την πρόβλεψη να υπάρχει έλεγχος και καταγραφή της διακίνησης από την αποθήκευση του φαρμάκου μέχρι το φαρμακείο των νοσοκομείων. Να υπάρχει ημερήσιο συνταγολόγιο για κάθε ασθενή που νοσηλεύεται είτε σε δημόσια είτε σε ιδιωτική κλινική και βέβαια την υποχρέωση των ιδιωτικών κλινικών να έχουν οργανωμένες δομές φαρμακείων και ελέγχου.
Αυτά είναι χαρακτηριστικά ζητήματα σε συνδυασμό με τη συνολική προσπάθεια που γίνεται και από το Υπουργείο Οικονομίας για την υποκοστολόγηση των φαρμάκων που ήδη είναι σε εξέλιξη. Πιστεύουμε ότι στο χώρο αυτό μπορούμε να δούμε πολύ γρήγορα τα πρώτα αποτελέσματα για εξοικονόμηση που μπορεί να φτάσει μέσα στο 2010 και στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Το ίδιο ισχύει για τις προμήθειες.
Ήδη προωθούμε δυο μεγάλες τομές οι οποίες άμεσα θα αρχίσουν να λειτουργούν. Προβλέπουμε με τη ρύθμιση που έχουμε φέρει στη Βουλή να υπάρξει στην Επιτροπή Προμηθειών Υγείας η λειτουργία ενός Παρατηρητηρίου Τιμών και για τα υπόλοιπα είδη που προμηθεύονται τα δημόσια νοσοκομεία, κάτι αντίστοιχο με το Παρατηρητήριο που λειτουργεί στο Υπουργείο Οικονομίας για τα φάρμακα, το οποίο θα δημιουργήσει όρους διαφάνειας, μέτρο σύγκρισης, και θα λειτουργήσει ευεργετικά για το ΕΣΥ.
Ταυτόχρονα, προβλέπουμε, τη δυνατότητα ηλεκτρονικών προμηθειών και ηλεκτρονικών δημοπρασιών. Και μάλιστα να σας ενημερώσω ότι ο στόχος που έχουμε θέσει είναι να μπορέσει να υπάρξει μια πρώτη πιλοτική ηλεκτρονική δημοπρασία για κάποιο είδος που έχει ενιαίες προδιαγραφές πριν από το καλοκαίρι. Αυτός είναι ο στόχος μας, δίνοντας τη δυνατότητα ταυτόχρονα πολλές από αυτές τις προμήθειες και δημοπρασίες να μπορούν να γίνουν και σε επίπεδο περιφερειακό ανάλογα με το είδος και φυσικά τις ανάγκες του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Τέταρτη μεγάλη προτεραιότητα. Οι κανόνες και η εποπτεία συνολικά στο χώρο της υγείας, δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια ανισορροπία τα τελευταία χρόνια. Δηλαδή κάτω από συγκεκριμένες πολιτικές να υπάρχει μια συνεχής ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, πολλές φορές εις βάρος του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των Ασφαλιστικών Ταμείων, γιατί έχουμε το παράδοξο, ένα μεγάλο κομμάτι του ιδιωτικού τομέα στην ουσία να στηρίζεται στη σχέση με τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Χρειάζονται κανόνες, που να τηρούνται αποτελεσματικά, εποπτεία και βέβαια να εξισορροπηθεί η σημερινή σχέση δαπανών που είναι εις βάρος του Δημόσιου Συστήματος Υγείας.
Για να είμαστε σαφείς, δεν υπάρχει αντιπαλότητα με τον ιδιωτικό τομέα της Υγείας. Υπάρχει συμπληρωματικότητα, πρέπει να υπάρχει διάλογος και συνεργασία αλλά και κανόνες, εποπτεία, έλεγχος και σεβασμός αυτών των κανόνων.
Και, κλείνω, με την πέμπτη προτεραιότητα στην οποία είμαστε πίσω ως χώρα. Είναι η πρόληψη, είναι η προαγωγή της Υγείας. Είναι θέματα για τα οποία οφείλουμε να δουλέψουμε πολύ περισσότερο στο μέλλον.
Είναι ζητήματα που πρέπει να δώσουμε πολύ μεγαλύτερο βάρος και στην ενημέρωση, αλλά και σε όλο το πλαίσιο της πρόληψης και φυσικά της ενημέρωσης, ήδη στο σχεδιασμό μας και μέσα από τη δυνατότητα να ενισχυθεί και η συμμετοχή των Δήμων σ’ αυτή την προσπάθεια. Ήδη υπάρχει η σκέψη και ο προγραμματισμός τα Κέντρα Πρόληψης να αρχίσουν να λειτουργούν ευρύτερα, να διασυνδέονται με την εκπαίδευση τοπικά, με τα τοπικά κοινωνικά κινήματα, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Να υπάρξει ένα πλέγμα ενημέρωσης και δράσης γύρω από αυτά τα ζητήματα.
Η περίοδος είναι δύσκολη. Η περίοδος μας υποχρεώνει να βρίσκουμε λύσεις και να είμαστε αποφασιστικοί. Η κρίση ίσως είναι και μια ευκαιρία για όλα αυτά τα ζητήματα ώστε να μπορέσουμε στη χώρα μας να εξασφαλίσουμε ένα Σύστημα Υγείας που να μας αξίζει, ένα Σύστημα Υγείας ανάλογο με μια ευρωπαϊκή χώρα όπως είναι η Ελλάδα, αλλά και ανάλογο του επιστημονικού δυναμικού που έχει η χώρα μας. Γιατί, η Ελλάδα έχει εξαιρετικό ιατρικό προσωπικό, έχει επιστημονικό προσωπικό συνολικά στον ευρύτερο χώρο της υγείας με μακρά παράδοση και
αυτό αναγνωρίζεται παντού. Ένα Σύστημα Υγείας αντάξιο του επιστημονικού δυναμικού, της παράδοσης, και των σημερινών αναγκών. Πιστεύω ότι μπορούμε να δουλέψουμε σ’ αυτή την κατεύθυνση.
Σας ευχαριστώ πολύ και καλή επιτυχία στο Συνέδριό σας.
