Γράφει ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΚΟΡΑΦΑΣ, χειρουργός θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών, επ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείων ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ – ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ – ΜΗΤΕΡΑ – ΥΓΕΙΑ
Οι παθήσεις θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών είναι οι συχνότερες παθήσεις των ενδοκρινών αδένων. Αρκετές από αυτές αντιμετωπίζονται χειρουργικά (με αφαίρεση θυρεοειδεκτομή ή παραθυρεοειδεκτομή). Τι ισχύει όμως στην περίοδο του καλοκαιριού; Ακολουθούν κάποιες συχνές σχετικές ερωτήσεις με τις απαντήσεις τους:
- Μπορεί να γίνουν οι επεμβάσεις θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών στην περίοδο του καλοκαιριού;
Η απάντηση είναι σαφώς καταφατική. Ναι, όλες οι επεμβάσεις θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών μπορεί να γίνουν το καλοκαίρι. Αυτό ισχύει και για τις πλέον εκτεταμένες επεμβάσεις θυρεοειδούς, όπως είναι ο λεμφαδενικός καθαρισμός τραχήλου για καρκίνο θυρεοειδούς. Δεν υπάρχει καμία αντένδειξη σχετικά με το θέμα αυτό.
- Επηρεάζονται οι καλοκαιρινές διακοπές μετά την επέμβαση θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών;
Όχι, οι καλοκαιρινές διακοπές δεν επηρεάζονται μετά από μία επέμβαση θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών. Και αυτό γιατί: Η ανάρρωση είναι ταχύτατη. Πρακτικά ο ασθενής επιστρέφει στους συνήθεις ρυθμούς της καθημερινής του ζωής άμεσα, αποφεύγοντας εντούτοις τη βαριά σωματική κόπωση για λίγες (5-7 ημέρες), όπως π.χ. γυμναστήριο κ.λπ.
Ο πόνος είναι ήπιος (ελέγχεται με χαμηλές δόσεις απλών αναλγητικών). H τομή επουλώνεται ταχύτατα. Μέσα σε 5 ημέρες η τομή της θυρεοειδεκτομής – παραθυρεοειδεκτομής έχει επουλωθεί πλήρως. Η σύγκλειση της τομής γίνεται πάντα με πλαστική ραφή με ένα λεπτό απορροφήσιμο ράμμα για το βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα. Το μπάνιο στη θάλασσα επιτρέπεται μετά από 5 ημέρες μετά την επέμβαση. Στο διάστημα αυτό η τομή έχει επουλωθεί.
Η διατροφή είναι ελεύθερη (συμπεριλαμβάνονται και τα θαλασσινά). Συνιστάται η χρήση αντιηλιακού και στην τομή, που καλό είναι να προστατεύεται από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (π.χ. με ένα καπέλο που προστατεύει παράλληλα και τα μάτια).
- Πόσο επείγουσα μπορεί να είναι η επέμβαση θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών; Μπορεί να γίνει μετά τις καλοκαιρινές διακοπές;
Οι περισσότερες παθήσεις θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών είναι χρόνιες παθήσεις, δηλαδή έχουν μία αργή εξέλιξη και συνήθως η αντιμετώπισή τους μπορεί να γίνει προγραμματισμένα και όχι σε επείγουσα βάση. Υπάρχουν εντούτοις και κάποιες περιπτώσεις όπου μπορεί να χρειαστεί να γίνει χειρουργική επέμβαση χωρίς σημαντική χρονική καθυστέρηση. Αναφέρονται στη συνέχεια κάποιες από τις περιπτώσεις αυτές:
- Ευμεγέθης βρογχοκήλη με πιεστικά φαινόμενα
Ο όρος βρογχοκήλη αναφέρεται στην αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς αδένα. Η διόγκωση αυτή μπορεί να είναι αποτέλεσμα της παρουσίας όζων (οπότε η βρογχοκήλη χαρακτηρίζεται ως οζώδης ή πολυοζώδης) ή μπορεί ο θυρεοειδής να παρουσιάζει διάχυτη (ομοιογενούς υφής) διόγκωση. Σε κάποιες περιπτώσεις, συνυπάρχει και υπερθυρεοειδισμός, οπότε η βρογχοκήλη χαρακτηρίζεται σαν τοξική, σε αντίθεση με την απλή ή μη τοξική βρογχοκήλη (όπου απουσιάζει ο υπερθυρεοειδισμός).
Ο βαθμός αύξησης των διαστάσεων του θυρεοειδούς ποικίλλει. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι διαστάσεις του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να αυξηθούν σημαντικά. Καθώς ο τράχηλος είναι ένας σχετικά περιορισμένος χώρος, στον οποίο ευρίσκονται αρκετά σημαντικά ανατομικά στοιχεία, η σημαντικού βαθμού αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την άσκηση πίεσης στα παρακείμενα ανατομικά στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα ακριβώς λόγω της άσκησης πίεσης. Τα συμπτώματα αυτά περιγράφονται γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο σαν «πιεστικά φαινόμενα».
Καθώς ο θυρεοειδής «κάθεται» πάνω στην τραχεία, το πρώτο όργανο που μπορεί να δεχθεί την πίεση αυτή από τον διογκωμένο θυρεοειδή αδένα είναι η τραχεία. Αν είναι διογκωμένος ο ένας μόνο λοβός του θυρεοειδούς, τότε προκαλείται -λόγω της πίεσης από τον διογκωμένο λοβό- παρεκτόπιση της τραχείας προς την αντίθετη πλευρά. Συχνά προκαλείται λόγω της πίεσης στένωση του αυλού της τραχείας, με αποτέλεσμα ο ασθενής να εμφανίζει δύσπνοια, δηλαδή δυσκολία στην αναπνοή. Συχνά στην περίπτωση αυτή παρατηρείται και ο χαρακτηριστικός εισπνευστικός συριγμός, δηλαδή ένα «σφύριγμα» στη φάση της εισπνοής.
Όταν είναι διογκωμένοι και οι δύο λοβοί του θυρεοειδούς, τότε μπορεί να ασκείται πίεση και από τις δύο πλευρές της τραχείας. Σαν αποτέλεσμα, μπορεί να προκληθεί σημαντικού βαθμού στένωση του αυλού της τραχείας, που μπορεί να παραμορφωθεί αποκτώντας το σχήμα της «τρόπιδας πλοίου».
Σπανιότερα, και ιδιαίτερα όταν ο θυρεοειδής επεκτείνεται προς τα πίσω στον τράχηλο (με κατεύθυνση δηλαδή προς τη σπονδυλική στήλη) μπορεί να ασκηθεί πίεση και στον οισοφάγο. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να εμφανιστεί δυσκολία στην κατάποση (δυσκαταποσία).
Αρκετά σπανιότερα μπορεί να εμφανιστούν πιεστικά φαινόμενα και από άλλα ανατομικά στοιχεία του τραχήλου, όπως από τα νεύρα ή τα αγγεία του τραχήλου.
Είναι αυτονόητο ότι όταν υπάρχουν πιεστικά φαινόμενα και ιδιαίτερα από την τραχεία (δηλαδή δύσπνοια), αυτό είναι ένα πρόβλημα για τον ασθενή. Βεβαίως η διόγκωση του θυρεοειδούς στη βρογχοκήλη δεν εξελίσσεται γρήγορα, αλλά σταδιακά, συχνά στη διαδρομή αρκετών χρόνων. Αν πάντως ο ασθενής παρουσιάζει δύσπνοια είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να προγραμματίσει σύντομα τη χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του θυρεοειδούς (θυρεοειδεκτομή).
- Καρκίνος θυρεοειδούς
Η συνηθέστερη μορφή καρκίνου θυρεοειδούς είναι ο θηλώδης καρκίνος, που από κοινού με τον αμέσως επόμενο πιο συχνό καρκίνο, τον θυλακιώδη, περιγράφονται με τον όρο «διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς». Επόμενος κατά σειρά συχνότητας καρκίνος θυρεοειδούς είναι ο λεγόμενος μυελοειδής,και ακολουθεί ο -ευτυχώς πολύ σπανιότερος- αναπλαστικός ή αδιαφοροποίητος καρκίνος θυρεοειδούς.
Η εξέλιξη και η βιολογική συμπεριφορά αυτών των μορφών καρκίνου διαφέρει σημαντικά. Ο διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς (θηλώδης και θυλακιώδης) έχει καλή βιολογική συμπεριφορά και εξελίσσεται αργά. Στον αντίποδα βρίσκεται ο αναπλαστικός ή αδιαφοροποίητος καρκίνος θυρεοειδούς, που είναι μία εξαιρετικά επιθετική μορφή καρκίνου με άσχημη πρόγνωση. Στο ενδιάμεσο των δύο αυτών μορφών καρκίνου βρίσκεται ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς.
Είναι αυτονόητο ότι όταν υπάρχει η διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς θα πρέπει να προγραμματιστεί η χειρουργική του αντιμετώπιση. Στην περίπτωση του αναπλαστικού ή αδιαφοροποίητου καρκίνου θυρεοειδούς η επέμβαση θα πρέπει να γίνει χωρίς καθυστερήσεις, γιατί αυτή η μορφή καρκίνου έχει ταχεία εξέλιξη. Η επέμβαση δεν θα πρέπει να καθυστερεί πέραν των λίγων ημερών. Αντίθετα, στην περίπτωση του διαφοροποιημένου καρκίνου θυρεοειδούς η επέμβαση μπορεί να προγραμματιστεί με μεγαλύτερη άνεση χρονικά, αποφεύγοντας όμως και πάλι τις άσκοπες καθυστερήσεις. Ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς επίσης θα πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, χωρίς όμως το βαθμό επείγοντος του αδιαφοροποίητου καρκίνου θυρεοειδούς.
Θα πρέπει να τονιστεί βέβαια ότι -πέραν του ακριβούς ιστολογικού τύπου του καρκίνου θυρεοειδούς- θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλες παράμετροι για τον χρονικό προγραμματισμό της επέμβασης, όπως:
- Το στάδιο του καρκίνου, το πόσο δηλαδή προχωρημένος είναι ο καρκίνος.
- Η παρουσία τυχόν πιεστικών φαινομένων (βλ. παραπάνω) που μπορεί να οφείλονται είτε στη διόγκωση του θυρεοειδούς είτε στην παρουσία ευμεγέθων μεταστάσεων στους λεμφαδένες του τραχήλου. Για παράδειγμα, αν υπάρχει έντονη δύσπνοια (κάτι που μπορεί να συμβεί στο αναπλαστικό καρκίνωμα) τότε η επέμβαση δεν έχει νόημα να καθυστερεί.
Επισημαίνεται, τέλος, και η περίπτωση μιας σπάνιας μορφής κακοήθους όγκου του θυρεοειδούς, του λεμφώματος. Το λέμφωμα θυρεοειδούς σχετίζεται με μία συχνή αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς, τη χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα (γνωστή και σαν θυρεοειδίτιδα Hashimoto). Χαρακτηρίζεται από ταχεία αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς και για το λόγο αυτόν μπορούν να εμφανιστούν τα πιεστικά φαινόμενα που περιγράφηκαν παραπάνω. Η αντιμετώπισή του θα πρέπει επίσης να γίνεται χωρίς άσκοπη καθυστέρηση.
- Υπερθυρεοειδισμός – υποθυρεοειδισμός
O θυρεοειδής αδένας, παρά το μικρό του μέγεθος, ελέγχει πρακτικά τη λειτουργία όλων των συστημάτων του ανθρωπίνου σώματος. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ρύθμισης του κυτταρικού μεταβολισμού μέσω της παραγωγής των θυρεοειδικών ορμονών. Για το λόγο αυτόν, οι διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς επηρεάζουν πληθώρα οργάνων, προκαλώντας την εμφάνιση διαφόρων συμπτωμάτων. Σε αυτή την ομάδα παθήσεων του θυρεοειδούς ανήκει ο υπερθυρεοειδισμός (που χαρακτηρίζεται από αυξημένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών) και ο υποθυρεοειδισμός (που αντίθετα χαρακτηρίζεται από μειωμένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών).
Συχνά, οι κλινικές αυτές εκδηλώσεις είναι ήπιες και μπορεί εύκολα να διαφύγουν της προσοχής (υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός/υποθυρεοειδισμός). Σε άλλες όμως περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν έντονα συμπτώματα (όπως καρδιακές αρρυθμίες, π.χ. κολπική μαρμαρυγή), διαταραχή της συμπεριφοράς του ατόμου (διαταραχές του ψυχισμού) κ.λπ. Τα συμπτώματα αυτά επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Για το λόγο αυτόν συνιστάται η άμεση χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας, η οποία βελτιώνει την κατάσταση της υγείας και αποκαθιστά το αίσθημα ευεξίας του ασθενούς.
Τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία του υποθυρεοειδισμού στα μικρά παιδιά, που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται χωρίς καθυστέρηση. Και αυτό γιατί κάθε αδικαιολόγητη καθυστέρηση μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα μη αναστρέψιμες βλάβες όσον αφορά τόσο στη σωματική όσο και τη διανοητική ανάπτυξη του παιδιού.
- Υπερπαραθυρεοειδισμός με βαριά υπερασβεστιαιμία
Η υπερασβεστιαιμία (αύξηση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα) είναι μία χαρακτηριστική εκδήλωση του υπερπαραθυρεοειδισμού (που είναι μία πάθηση των παραθυρεοειδών αδένων). Η χειρουργική αντιμετώπιση του υπερπαραθυρεοειδισμού γίνεται συνηθέστατα μετά από προγραμματισμό σαν εκλεκτική (προγραμματισμένη) επέμβαση.
Στον υπερπαραθυρεοειδισμό συνηθέστατα η υπερασβεστιαιμία είναι ήπια ή ακόμη και οριακή, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου το ασβέστιο αίματος βρίσκεται στα φυσιολογικά επίπεδα (σε αυτή την περίπτωση ο υπερπαραθυρεοειδισμός περιγράφεται σαν «νορμοασβεστιαιμικός»). Σπάνια εντούτοις μπορεί να παρατηρηθεί σημαντικού βαθμού αύξηση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα (βαριά υπερασβεστιαιμία, ασβέστιο αίματος πάνω από 13 mg/dl). Η κατάσταση αυτή περιγράφεται σαν υπερασβεστιαιμική ή παραθυρεοειδική κρίση. Είναι δυνητικά επικίνδυνη, καθώς εκθέτει τον ασθενή στην πιθανότητα εμφάνισης δυνητικά επικίνδυνων επιπλοκών, όπως οι καρδιακές αρρυθμίες.
Στις περιπτώσεις αυτές της βαριάς υπερασβεστιαιμίας, η αντιμετώπιση του υπερπαραθυρεοειδισμού θα πρέπει να γίνεται χωρίς καθυστέρηση. Αρχικά γίνεται σύντομη προσπάθεια με κάποια συντηρητική αγωγή να μειωθούν τα επίπεδα του ασβεστίου αίματος σε ασφαλή επίπεδα, έτσι ώστε ο ασθενής να μπορέσει να υποβληθεί στην επέμβαση και τη γενική αναισθησία με ασφάλεια. Μόλις επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να ακολουθεί η χειρουργική επέμβαση (αφαίρεση παραθυρεοειδούς, παραθυρεοειδεκτομή) άμεσα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Γεώργιος Σακοράφας είναι εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών. Είναι επ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. συντονιστής διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής «ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ», επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείων ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ – ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ – ΜΗΤΕΡΑ – ΥΓΕΙΑ.
Διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των χειρουργικών παθήσεων θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών, με μακρόχρονη, συνεχή, συστηματική και σε βάθος ενασχόληση με το γνωστικό αυτό αντικείμενο. Έχει εκτελέσει περί τις 2.700 θυρεοειδεκτομές (σε 480 ασθενείς με ταυτόχρονο λεμφαδενικό καθαρισμό για καρκίνο θυρεοειδούς) και περισσότερες από 320 παραθυρεοειδεκτομές. Με μεγάλη εμπειρία και με θητεία σε θέσεις ευθύνης σε μεγάλα νοσοκομεία και το Πανεπιστήμιο των Αθηνών, διαθέτει την εμπειρία για την αντιμετώπιση ακόμη και δύσκολων – επιπλεγμένων περιστατικών (καρκίνος θυρεοειδούς με εκτεταμένη διασπορά, επανεπεμβάσεις για υποτροπή καρκίνου θυρεοειδούς, βαθιά καταδυόμενες στο θώρακα βρογχοκήλες, υποτροπή υπερπαραθυρεοειδισμού, έκτοπα αδενώματα, θυρεοειδεκτομή σε παιδιά, καρκίνος θυρεοειδούς στην εγκυμοσύνη κ.λπ.).
Για μεγέθυνση πατήστε ΕΔΩ
