Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου και πώς να το προλάβετε
*Γράφει η Βάσω Ζησιμοπούλου, νευρολόγος, επικεφαλής της Πρότυπης Μονάδας Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών της Ευρωκλινικής Αθηνών
Το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν διακόπτεται απότομα η παροχή αίματος και οξυγόνου σε μια περιοχή του εγκεφάλου. Όταν αυτό συμβαίνει από ρήξη ενός αγγείου έχουμε το αιμορραγικό εγκεφαλικό, ενώ όταν αποφράσσεται ένα αγγείο του εγκεφάλου έχουμε το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα επιδημιολογικά δεδομένα στη Δυτική Ευρώπη δείχνουν ότι είναι συγκριτικά συχνότερο στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες και μάλιστα υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό.
Προσδόκιμο ζωής: Οι γυναίκες ζουν περισσότερα χρόνια απ’ ό,τι οι άνδρες και δεδομένης της αυξανόμενης πιθανότητας για εγκεφαλικό με την αύξηση της ηλικίας, είναι αναμενόμενο περισσότερες γυναίκες να υφίστανται εγκεφαλικό. Συγκεκριμένα, μετά την ηλικία των 65 περισσότερες γυναίκες απ’ ό,τι άνδρες έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση και είναι πιθανότερο να εμφανίσουν καρδιακή αρρυθμία, όπως η κολπική μαρμαρυγή που πενταπλασιάζει τον κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού.
Αναπαραγωγική ηλικία: Οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας αυξάνουν δυνητικά την πιθανότητα εγκεφαλικού. Ειδικά η εγκυμοσύνη και η εμμηνόπαυση έχουν συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
Εγκυμοσύνη: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ειδικά τις τελευταίες εβδομάδες αυξάνει η πηκτικότητα του αίματος της εγκύου, γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρχει στενή επικοινωνία με τον γυναικολόγο και ειδικά αν υπάρχουν επιπλέον ζητήματα υγείας όπως διαβήτης ή προεκλαμψία. Συγκεκριμένα η προεκλαμψία διπλασιάζει τον κίνδυνο εγκεφαλικού για αρκετά χρόνια μετά την εγκυμοσύνη.
Αντισυλληπτικά και ορμονική υποκατάσταση: Τα φάρμακα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και θα πρέπει να λαμβάνονται, αφού έχει προηγηθεί ο απαραίτητος έλεγχος από τον γυναικολόγο. Γυναίκες με αυξημένη αρτηριακή πίεση, ιστορικό θρομβώσεων ή/και με αυξημένο σωματικό βάρος ενδεχομένως να μη δύναται να λάβουν ορμονικά φάρμακα. Ειδικά θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση τέτοιων φαρμάκων παράλληλα με κάπνισμα.
Ημικρανία: Άτομα με ημικρανία και ειδικά ημικρανία με αύρα έχουν διπλάσιο κίνδυνο εγκεφαλικού. Η επιδημιολογία δείχνει ότι η συγκεκριμένη κεφαλαλγία είναι συχνότερη στις γυναίκες και κατά συνέπεια καλό είναι να αποφεύγεται το κάπνισμα και η χρήση αντισυλληπτικών από τις γυναίκες που πάσχουν από ημικρανίες με αύρα.
Εκτός από τους ιδιαίτερους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού στις γυναίκες, υπάρχουν επιπλέον κοινωνικοοικονομικοί λόγοι που διαφοροποιούν το νόσημα ανάμεσα στα δύο φύλα. Οι γυναίκες που υφίστανται εγκεφαλικό έχουν την τάση να υποβιβάζουν τη σημασία των συμπτωμάτων είτε γιατί δεν θέλουν να ανησυχήσουν την οικογένεια είτε γιατί νιώθουν ότι εξαρτώνται οι κοντινοί τους άνθρωποι από αυτές. Το αποτέλεσμα είναι ότι αναζητούν βοήθεια πολύ αργά, αυξάνοντας τον κίνδυνο αναπηρίας ή μοιραίας εξέλιξης. Επιπλέον, οι γυναίκες υφίστανται εγκεφαλικό σε μεγαλύτερη ηλικία με αποτέλεσμα να έχουν πιο περιορισμένα οικονομικά μέσα για την απαιτούμενη αποκατάσταση και μικρότερες πιθανότητες για εξειδικευμένη φροντίδα. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ως κοινωνία τις διαφορές αυτές και να αναβαθμίσουμε τον τομέα της αποκατάστασης και φροντίδας για τα μη προνομιούχα και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Πώς να το προλάβετε
Παρά τους ιδιαίτερους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού στις γυναίκες, υπάρχουν τρόποι πρόληψης. Τα βήματα που προτείνονται είναι παρόμοια για άνδρες και γυναίκες και στοχεύουν στην καλή υγεία τόσο του εγκεφάλου όσο και της καρδιάς μας:
- Ακολουθήστε ισορροπημένη δίαιτα που περιλαμβάνει αρκετά φρούτα και λαχανικά.
- Ασκηθείτε. Προτείνεται φυσική άσκηση μέτριας έντασης 3 με 4 φορές την εβδομάδα,
- Διακόψτε το κάπνισμα. Το κάπνισμα αυξάνει την αρτηριακή πίεση, καταστρέφει τα αγγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς και αποτελεί βασικό προδιαθεσικό παράγοντα για εγκεφαλικό.
- Κάντε τον ετήσιο καρδιολογικό έλεγχο, παρακολουθήστε την αρτηριακή σας πίεση και τον καρδιακό ρυθμό σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Το εγκεφαλικό είναι γυναικείο ζήτημα είτε γιατί είναι πιθανότερο να συμβεί στις ίδιες είτε γιατί είναι οι ίδιες βασικοί φροντιστές για άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλικό. Επηρεάζει τις ζωές τους και το ρόλο τους στην οικογένεια, στην εργασία και στην κοινωνία συνολικά. Γι’ αυτό η πρόληψη και η πρόσβαση στη γνώση γύρω από το εγκεφαλικό, τα συμπτώματα, τη θεραπεία και την αποκατάσταση είναι ουσιώδη για τις γυναίκες.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Βάσω Ζησιμοπούλου είναι νευρολόγος, επικεφαλής της Πρότυπης Μονάδας Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών της Ευρωκλινικής Αθηνών, η οποία έχει λάβει την πιστοποίηση «ESO Stroke Unit» από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Εγκεφαλικών (European Stroke Organization). Η αναγνώριση αυτή εντάσσει την Ευρωκλινική και την Ελλάδα στο επιλεγμένο δίκτυο των νοσοκομείων της Ευρώπης, που διαθέτουν τα υψηλά ποιοτικά κριτήρια παροχής εξειδικευμένης υποστήριξης και θεραπείας σε ασθενείς με εγκεφαλικό.
Επαγγελματική προϋπηρεσία
- Επιμελήτρια Επγος (ΥΙ) Νευρολογικής Κλινικής 251 ΓΝΑ 07/01/2014 έως σήμερα.
- Διευθύντρια Α’ Νευρολογικής Κλινικής Metropolitan (πρώην ΙΑΣΩ) General 04/09/2017-31/1/2019.
- Οργάνωση και Διεύθυνση Μονάδας Άμεσης Αντιμετώπισης Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων ΙΑΣΩ General 08/2015-03/2018.
- Ιατρός Μοιρών και προϊστάμενη ιατρός, 117 Πτέρυγα Μάχης 17/06/2006- 30/10/2008.
Εκπαίδευση
- Πτυχίο Ιατρικής: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2005), Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων, Θεσσαλονίκη (2005).
- Ειδικότητα: Νευρολογία – ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», Νευρολογική Κλινική (2011-2014), Νευρολογία/Παθολογία/Ψυχιατρική – 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας (2008- 2011).
Μετεκπαίδευση
- Neuro-Critical Care Services, Henry Ford Hospital, MI, USA (2017-2018), Μονάδα Χειρουργικής της Επιληψίας και Μονάδα Λειτουργικής Νευροχειρουργικής Α’ Νευροχειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ ΓΝΑ «Ευαγγελισμός» (2014-2017).
Διακρίσεις και βραβεία
- Οργανωτική Επιτροπή 1ου Ελληνικού Emergency Neurological Life Support (ENLS) 251 ΓΝΑ – Νευρολογική Κλινική 14-15/09/2018,
- «Hypobaric-Champer Hypoxia Training: Symptoms and time correlations» – Best National Poster Presentation – Ηθική αμοιβή Αρχηγού ΕΔ, 22nd Congress of Balkan Military Medical Committee 25/09/2017 – 30/09/2017.
- «The value of lumbar puncture in the diagnostic evaluation of a first unprovoked seizure» – Best Poster Presentation – 11th European Congress on Epileptology, Stockholm 29/06/2014 – 03/07/2014.
- «Morbidity and Mortality after Aircraft Ejection over Land or Sea» – Best Oral Presentation – 15th Congress of Balkan Military Medical Committee 30/05/2010 – 03/06/2010.
Διαβάστε παρακάτω το άρθρο, όπως δημοσιεύθηκε στο ένθετο Health by Nextdeal, τεύχος 07, (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):
