Η δερματολόγος Βασιλική Μουσάτου συμβουλεύει πώς να αντιμετωπίσετε τις ψείρες και άλλες λοιμώξεις μεταδοτικές στα παιδιά

«Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς κάποιες δερματολογικές παθήσεις εμφανίζουν έξαρση στα παιδιά, κυρίως λόγω συγχρωτισμού και συμμετοχής σε ομαδικές δραστηριότητες. Αυτές είναι οι παρασιτώσεις, καθώς και οι ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις του δέρματος», τονίζει η Βασιλική Μουσάτου, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, επιστημονική συνεργάτης της ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗΣ Αθηνών.

Η κ. Μουσάτου εξηγεί παρακάτω πως αναγνωρίζουμε τις λοιμώξεις αυτές και μας δίνει συμβουλές για την αντιμετώπιση τους:                

Από τις παρασιτώσεις, η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής αποτελεί ένα συνηθισμένο και πολλές φορές επίμονο πρόβλημα με την έναρξη της σχολικής  χρονιάς. Τα παιδιά είναι πιο εύκολο να προσβληθούν και ο συγχρωτισμός με τους συμμαθητές επί πολλές ώρες διευκολύνει τη μετάδοση των ψειρών. Η διάγνωση γίνεται τις περισσότερες φορές λόγω της φαγούρας στο κεφάλι και ιδιαίτερα στην οπίσθια περιοχή του κεφαλιού, ενώ η ύπαρξη των κονίδων, των αυγών της ψείρας, στερεά προσκολλημένων στην τρίχα είναι αποδεικτική της ύπαρξης ψειρών. Επίσης στην περιοχή του αυχένα υπάρχουν μικρά κόκκινα στίγματα και ορισμένες φορές διόγκωση των λεμφαδένων της περιοχής. Τα ατοπικά (αλλεργικά) παιδιά εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα τσιμπήματα και εμφανίζουν συχνότερα εξάνθημα στον αυχένα.

Η θεραπεία συνίσταται στη χρήση ειδικών προϊόντων. Υπάρχουν φθειροκτόνοι  ουσίες που προκαλούν νεύρο τοξικότητα στις ψείρες  (διαλύματα μαλαθείου, πυρεθρίνες -συστατικό που προέρχεται από το χρυσάνθεμο- ιβερμεκτινη), όμως σε ένα βαθμό οι ψείρες έχουν αποκτήσει αντοχή σε αυτές. Τα νεότερα φθειροκτόνα περιέχουν ουσίες που προκαλούν μηχανική ασφυξία στις ψείρες και περιέχουν αιθέρια έλαια (καρύδας, κίτρου, λεβάντας, tea tree κ.ά.), καθώς και στην επιμελή απομάκρυνση των κονίδων με λεπτό χτένι καθημερινά. Η θεραπεία καλό είναι να επαναλαμβάνεται μετά από μία εβδομάδα και να γίνεται από όλα τα μέλη της οικογένειας, σίγουρα όμως στα άτομα που μοιράζονται ένα κρεββάτι. Τονίζεται ότι όταν η θεραπεία αποδώσει, κόνιδες απέχουν τουλάχιστον 1-1,5 cm από το δέρμα του κεφαλιού, διότι οι ψείρες εναποθέτουν τα αυγά στη ρίζα και αυτά προχωρούν στην άκρη όσο αυξάνει το μήκος του μαλλιού. Μετά την εφαρμογή του φθειροκτόνου να μην εφαρμόζεται κοντίσιονερ, ξύδι η άλλη ουσία για 2 μέρες. Μετά τις 2 μέρες όμως το ξίδι με  νερό βοηθά να απομακρύνονται οι κόνιδες (βοηθά να ξεκολλήσουν από την τρίχα).

Οι χτένες, οι βούρτσες, οι μαξιλαροθήκες και τα σκουφιά πρέπει να πλένονται σε νερό θερμοκρασίας πάνω από 60  βαθμούς και ό,τι δεν πλένεται να τοποθετείται αεροστεγώς σε σακούλες για 2 εβδομάδες. Η ψείρα ζει έως 55 ώρες μακριά από τον άνθρωπο χωρίς να τραφεί, ενώ τα αυγά έως 10-12 μέρες.
Επίσης οι ψείρες προτιμούν τα καθαρά μαλλιά, καθώς δεν μπορούν να αγκιστρωθούν στα λαδωμένα. Είναι μύθος ότι δεν προσβάλλουν τα βαμμένα μαλλιά, όμως οι βαφές όταν εφαρμοστούν, τις σκοτώνουν.

Για την πρόληψη της φθειρίασης υπάρχουν προϊόντα απωθητικά των ψειρών στα φαρμακεία. Καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση σκούφων, καπέλων, κτενών, μαξιλαριών κ.ά., που ανήκουν σε άλλα άτομα, και τα κορίτσια να έχουν πιασμένα τα μαλλιά στο σχολείο .

Οι μυρμηκιές

Οι μυρμηκιές είναι ένα άλλο κοινό και συχνά επίμονο νόσημα που προσβάλλει  τα παιδιά που συμμετέχουν σε κολυμβητήρια ή άλλες αθλητικές δραστηριότητες όπου περπατούν ξυπόλυτα ή χρησιμοποιούν κοινόχρηστα αντικείμενα. Μπορεί να προσβληθούν οι παλάμες, τα πέλματα, το πρόσωπο, αλλά και δυνητικά κάθε σημείο του δέρματος. Είναι μεταδοτικό νόσημα και οφείλεται σε ιό (HPV). Οι μυρμηκιές των πελμάτων οφείλονται κυρίως στο στέλεχος 1, ενώ των χεριών στο 2 και το 4. Οι ομαλές μυρμηκιές με κύρια εντόπιση στο πρόσωπο οφείλονται στα στελέχη 3 και 10.

Οι μυρμηκιές έχουν χρόνο επώασης 2-9 μήνες και παρουσιάζονται στα χέρια σαν ανώδυνες βλατίδες (φουσκάλες), ενώ στα πέλματα προσομοιάζουν με υπερκερατώσεις, που μπορεί να εκλυφθούν από τον ασθενή ως τύλοι (κάλοι), οι οποίοι μετά από λίγο καιρό είναι έντονα επώδυνοι κατά τη βάδιση.

Επίσης στην επιφάνεια των μυρμηκιών, ιδίως εάν αφαιρεθει το επιφανειακό στρώμα δέρματος παρατηρούνται μαύρα στίγματα που αντιστοιχούν σε θρομβωμένα αγγεία. Εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία αυξάνονται σε μέγεθος και αριθμό.

Οι ομαλές μυρμηκιές διαφέρουν, διότι εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο ως μικρές ανώδυνες βλατίδες. Γενικά οι μυρμηκιές είναι νόσημα με απρόβλεπτη πορεία που εξαρτάται σημαντικά από την άμυνα του κάθε οργανισμού, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις αυτοΐασης. 
 
Η μολυσματική τέρμινθος

Η μολυσματική τέρμινθος είναι νόσος που επίσης οφείλεται σε ιό, ο οποίος ανήκει στους pox ιούς.  Έχει χρόνο επώασης 2-7 εβδομάδες.  Στα παιδιά μεταδίδεται με στενή επαφή (π.χ. παιχνίδι) από άλλα παιδιά (στους ενήλικες είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα) και στη συνέχεια με αυτοενοφθαλμισμό (από την αρχική βλάβη δημιουργούνται νέες).

Κλινικά οι βλάβες της τερμίνθου μοιάζουν με μικρές μαργαριταροειδείς βλατίδες μεγέθους 3-6 χιλιοστών, με ομφαλωτό κέντρο, που περιέχουν ένα παχύρευστο υλικό, το σωμάτιο της τερμίνθου. Τις περισσότερες φορές εκλαμβάνονται από τους ασθενείς ως θυλακικά στοιχεία (σπυράκια), τα οποία σταδιακά πολλαπλασιάζονται. Συνήθως παρατηρούνται 10-20  βλάβες, αλλά σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα μπορεί να παρατηρηθούν πολύ περισσότερες. Η μολυσματική τέρμινθος είναι νόσημα που αυτοϊάται μέσα σε μερικούς μήνες, ωστόσο θεραπεύουμε τις βλάβες για να περιορίσουμε την εξάπλωσή τους στο ίδιο ή άλλα άτομα. 

Η θεραπεία συνίσταται σε αφαίρεση των βλαβών και σύνθλιψη τους με χειρουργική λαβίδα ή κοχλιάριο και στη συνέχεια εφαρμογής βάμματος ιωδίου. Άλλες μέθοδοι είναι η αντιμετώπιση των βλαβών με κρυοθεραπεία, με διαθερμοπηξία, με κρέμα ιμικουιμόδης, ή με κυτταροστατικές ουσίες (ποδοφυλλίνη και ποδοφυλοτοξίνη).

Το μολυσματικό κηρίο

Μία άλλη λοίμωξη του δέρματος ιδιαίτερα μεταδοτική στα παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας είναι το μολυσματικό κηρίο που οφείλεται σε προσβολή από σταφυλόκοκκο. Εμφανίζεται αρχικά σαν σπυράκι που απλώνει γρήγορα, κάνει κρούστα στο χρώμα του μελιού και ενοφθαλμίζεται σε άλλα σημεία με το ξύσιμο. Εμφανίζεται κυρίως στο πρόσωπο, τα χέρια, αλλά και οπουδήποτε ξυστεί το παιδί. Αντιμετωπίζεται με αντισηπτικά και αντιβιοτικές αλοιφές  σε αρχόμενα στάδια, ενώ τις περισσότερες φορές απαιτείται και αντιβίωση από το στόμα.

Βιογραφικό κας Μουσάτου

Η ιατρός Βασιλική Μουσάτου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974, όπου και κατοικεί μόνιμα. Αποφοίτησε από το «Αρσάκειο» Ψυχικού το 1992. Μιλάει αγγλικά και γαλλικά. Εισήχθη μετά από Πανελλήνιες εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από όπου αποφοίτησε το 1999.

Μετά την εκπλήρωση της υποχρεωτικής υπηρεσίας υπαίθρου στο νομό Φθιώτιδος, ειδικεύτηκε στην Παθολογία στο Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Ζακύνθου και στο Prince Charles Hospital στην Ουαλλία. Ακολούθως, ειδικεύθηκε στη Δερματολογία στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, ενώ ολοκλήρωσε την ειδίκευσή της στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Mater Misericordiae University Hospital στο Δουβλίνο, όπου εργάστηκε για 1 χρόνο.

Στη συνέχεια εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή της με θέμα το δερμογραφισμό και ορκίστηκε διδάκτωρ της Ιατρικής σχολής του Παν/μιου Αθηνών με «Άριστα» τον Ιανουάριο 2011.

Ιδιαίτερο πεδίο ενδιαφέροντος και επιστημονικής ενασχόλησης αποτελεί η Αισθητική – Επεμβατική Δερματολογία και η Παιδοδερματολογία. Υπήρξε συνεργάτης της Ευρωκλινικής Παίδων και της Ευρωκλινικής Αθηνών, ενώ τώρα είναι συνεργάτης στη ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗ Αθηνών, ενώ παράλληλα στο ιδιωτικό της ιατρείο ασχολείται με όλο το εύρος της Αισθητικής και επεμβατικής Δερματολογίας.

Έχει υπάρξει επιστημονική συνεργάτης του Νοσοκομείου Α. Συγγρός και είναι σύμβουλος της L’Oreal σε θέματα Δερματολογίας. Έχει συνεργασία σε ερευνητικό επίπεδο με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Stonybrook, στη Ν.Υόρκη των ΗΠΑ. Έχει ενεργό και συνεχή συμμετοχή με την παρουσίαση επιστημονικών εργασιών και πραγματοποίηση ομιλιών σε συνέδρια εσωτερικού και εξωτερικού. Επίσης άρθρα της έχουν δημοσιευτεί στον ελληνικό και διεθνή επιστημονικό τύπο, ενώ συνεργάζεται μέσω διαδικτύου με έγκυρους ιατρικούς ιστοτόπους. Είναι ενεργό μέλος της Ελληνικής Δερματολογικής Εταιρείας, της Επαγγελματικής Ένωσης Δερματολόγων, και της Ευρωπαικής Ακαδημίας Δερματολογίας.

Από τον Ιούνιο του 2014 η Βασιλική Μουσάτου είναι εκπαιδεύτρια σε γιατρούς για την τοποθέτηση νημάτων MLT για την Ελλάδα.