Της Μαρίας Τσιάκα
Πρόεδρου του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών
Μήπως έχει το παιδί σας ψυχογενή βουλιμία και δεν το γνωρίζετε; Μήπως υπάρχει ένας θανάσιμος φίλος μέσα στο σπίτι σας και άθελά σας του κάνετε όλα τα χατίρια; Μήπως ως υποστηρικτικοί γονείς βοηθάτε το παιδί σας να κάνει δίαιτα και του μαγειρεύετε ό,τι πιο light υπάρχει ή το ενισχύετε συνεχώς να κάνει άσκηση για να νιώσει καλύτερα; Όμως τελικά καταλήγει να χάνει τον έλεγχο με την τροφή και να κάνει βουλιμικά επεισόδια;
Αν συμβαίνουν τα παραπάνω, τότε έχετε πέσει στην παγίδα της νευρικής βουλιμίας. Η βουλιμία είναι μια από τις δυο πιο γνωστές διατροφικές διαταραχές. Πλήττει περίπου το 4% του πληθυσμού και έχει καταστροφικές οργανικές και ψυχολογικές συνέπειες, ανάλογες με την ανορεξία. Δυστυχώς, λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, υποτιμούνται οι παρενέργειες της. Η ελληνική οικογένεια αγνοεί τα βασικά σημάδια της νόσου και πολύ συχνά τα συγχέει με εκείνα της εφηβείας, περίοδος κατά την οποία η αντίδραση είναι έκδηλη.
Αναγνωρίζοντας τα σημάδια
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της νόσου; Μα φυσικά το χάος! Τι εννοώ μ’ αυτό; Ότι η βουλιμία εμπεριέχει συμπεριφορές που προκαλούν χάος στο σπίτι. Οι πάσχοντες λειτουργούν στο συνηθισμένο δίπολο: Περιορίζουν την τροφή και από την άλλη χάνουν τον έλεγχο, κάνοντας συνεχώς βουλιμικά επεισόδια. Τα τελευταία, μάλιστα, μπορούν να ξεπεράσουν ακόμη και τις 4.000 θερμίδες εντός μόλις τριών ωρών.
Όποτε με βάση αυτή την συνθήκη, συχνά τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας μπορεί να σηκωθούν το πρωί και να διαπιστώσουν ότι το φαγητό λείπει, όπως και πολλές προμήθειες τροφίμων ή ακόμα και χρήματα. Οι ασθενείς στην έντονη παρόρμηση τους για άμεσο εφοδιασμό τροφής, φτάνουν στο σημείο να πάρουν από το πορτοφόλι του γονιού τα απαιτούμενα χρήματα για την αγορά των τροφίμων που προορίζονται για βουλιμικό επεισόδιο. Αυτές είναι οι αρχικές και εμφανείς απώλειες.
Στην επόμενη φάση, πολύ συχνά οι ασθενείς προκαλούν εμετό με σκοπό να αποβάλουν τις τροφές που έχουν καταναλώσει. Δυστυχώς, οι γονείς συνήθως καθαρίζουν το μπάνιο μετά από το επεισόδιο, θέλοντας να διευκολύνουν τον ασθενή, ο οποίος βρίσκεται ακόμη υπό την επιρροή των ενοχών εξαιτίας της απώλειας ελέγχου της τροφής, της απόγνωσης καθώς για άλλη μια φορά δεν μπόρεσε ν’ αντισταθεί στο αίσθημα της πείνας και δεν πειθάρχησε με το φόβο ότι η ζυγαριά θα δείχνει παραπάνω.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την κατάχρηση των καθαρτικών, αλλά και την υπεργυμναστική. Έχω ακούσει γονείς να παραδέχονται ότι οι ίδιοι δίνουν χρήματα για την αγορά καθαρτικών ή πηγαίνουν οι ίδιοι στο φαρμακείο για να προμηθευτούν και να τα δώσουν στο παιδί τους.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι γονείς πέφτουν στην παγίδα ότι ο ασθενής πάσχει από δυσκοιλιότητα και η χορήγηση καθαρτικών βοηθά στην εύρυθμη λειτουργία του εντέρου. Αν το παιδί σας ανήκει στην κατηγορία αυτή, τότε προσέξτε την ποσότητα, γιατί συνήθως ο αριθμός των καθαρτικών αυξάνεται κατακόρυφα με αποτέλεσμα να υπάρχουν ασθενείς οι οποίοι μπορεί να καταναλώνουν από 30 έως και 100 καθαρτικά την ημέρα για να έχουν την αίσθηση ότι είναι άδειοι.
Κλείνοντας, θα ήθελα να προσθέσω ότι οι αντιδράσεις των ασθενών στην βουλιμία μπορεί να γίνουν πολύ ακραίες: Από το να εκδηλώσουν επιθετικότητα, μέχρι ν’ αυτοτραυματιστούν ή ν’ απειλήσουν ότι θ’ αποπειραθούν ν’ αυτοκτονήσουν.
Επειδή το βασικό χαρακτηριστικό της βουλιμίας είναι η άκρα μυστικότητα και οι γονείς το μαθαίνουν συνήθως τελευταίοι, καλό θα είναι να είστε σε εγρήγορση και να μην διευκολύνετε ή να κάνετε τα στραβά μάτια σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, γιατί άθελά σας αυτό ενισχύει την παραμονή στη νόσο. Αν έχετε ακόμη και την υποψία ότι το παιδί σας πάσχει από βουλιμία, πρέπει να ζητήσετε άμεσα τη βοήθεια από εξειδικευμένους και έμπειρους ειδικούς στις Διατροφικές Διαταραχές.
* Η Μαρία Τσιάκα είναι Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών. Σπούδασε Ψυχολογία, έχει εκπαιδευτεί και στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, ενώ είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ψυχολογικής Ιατρικής και Ψυχιατρικής του Institute of Psychiatry, King’s College London. Επίσης, είναι μέλος διαφόρων Συλλόγων και Οργανισμών, όπως EFTA (European Family Therapy Association), ECED (European Council on Eating Disorders), AED (Academy of Eating Disorders), IAEAP (International Association for Eating Disorders Professionals).
