Η UNICEF και ο ΠΟΥ προειδοποιούν για «καταιγίδα» κρουσμάτων ιλαράς

Η πανδημία ευθύνεται για την χαλάρωση του τακτικού παιδικού εμβολιασμού

Κατά 79% αυξήθηκαν παγκοσμίως τα κρούσματα ιλαράς τους δύο πρώτους μήνες του 2022, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2021. Ο ΠΟΥ και η UNICEF προειδοποιούν ότι η αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2022 είναι ανησυχητικό σημάδι μεγάλου κινδύνου για την εξάπλωση ασθενειών.

Οι διαταραχές που σχετίζονται με την πανδημία, οι αυξανόμενες ανισότητες στην πρόσβαση στα εμβόλια και η εκτροπή των πόρων από τη συνήθη ανοσοποίηση άφησαν δυστυχώς πάρα πολλά παιδιά χωρίς προστασία από την ιλαρά και άλλες ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια.

Ο κίνδυνος πυροδότησης μεγάλων εστιών έχει αυξηθεί καθώς οι κοινότητες χαλαρώνουν τις πρακτικές κοινωνικής απόστασης και άλλα προληπτικά μέτρα για τον COVID-19 που εφαρμόζονταν κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας. Επιπλέον, με εκατομμύρια ανθρώπους να εκτοπίζονται λόγω συγκρούσεων και κρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, της Αιθιοπίας, της Σομαλίας και του Αφγανιστάν, έχει διακοπεί ο τακτικός εμβολιασμός αλλά και ο εμβολιασμός κατά της νόσου COVID-19, ενώ, η έλλειψη καθαρού νερού και υγιεινών πρακτικών και ο συνωστισμός αυξάνουν τον κίνδυνο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ και της UNISEF σχεδόν 17.338 περιπτώσεις ιλαράς αναφέρθηκαν παγκοσμίως τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2022, σε σύγκριση με 9.665 κατά τους δύο πρώτους μήνες του 2021. Καθώς η ιλαρά είναι πολύ μεταδοτική, τα κρούσματα τείνουν να εμφανίζονται γρήγορα όταν τα επίπεδα εμβολιασμού μειώνονται. Οι υγειονομικές υπηρεσίες ανησυχούν ότι τα κρούσματα ιλαράς μπορούν να είναι μια προειδοποίηση και για κρούσματα άλλων ασθενειών που δεν εξαπλώνονται τόσο γρήγορα.

Ο ιός της ιλαράς εκτός από την άμεση επίδρασή του στον οργανισμό, η οποία μπορεί να είναι θανατηφόρα, αποδυναμώνει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα και καθιστά ένα παιδί πιο ευάλωτο σε άλλες μολυσματικές ασθένειες όπως η πνευμονία και η διάρροια, ακόμη και για μήνες μετά την ίδια τη μόλυνση από ιλαρά μεταξύ εκείνων που επιβιώνουν.

Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα κρούσματα συμβαίνουν σε περιβάλλοντα που έχουν αντιμετωπίσει κοινωνικές και οικονομικές δυσκολίες λόγω COVID-19, συγκρούσεων ή άλλων κρίσεων και έχουν χρόνια αδύναμη υποδομή και ανασφάλεια του συστήματος υγείας.

Η Catherine Russell, εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF επεσήμανε στην ενημέρωση του ΠΟΥ ότι, η ιλαρά είναι κάτι περισσότερο από μια επικίνδυνη και δυνητικά θανατηφόρα ασθένεια. Είναι επίσης μια πρώιμη ένδειξη ότι υπάρχουν κενά στην παγκόσμια κάλυψη του εμβολιασμού, κενά που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα ευάλωτα παιδιά. «Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι άνθρωποι σε πολλές κοινότητες αρχίζουν να αισθάνονται αρκετά προστατευμένοι από τον COVID-19 ώστε να επιστρέψουν σε περισσότερες κοινωνικές δραστηριότητες. Αλλά κάνοντάς το αυτό σε μέρη όπου τα παιδιά δεν κάνουν τους τακτικούς εμβολιασμούς τους δημιουργείται η τέλεια καταιγίδα για την εξάπλωση μιας ασθένειας όπως η ιλαρά» τονίζει.

Οι αριθμοί λένε την αλήθεια

Το 2020, 23 εκατομμύρια παιδιά έχασαν τα βασικά παιδικά εμβόλια μέσω συνήθων υπηρεσιών υγείας, ο υψηλότερος αριθμός από το 2009 και 3,7 εκατομμύρια περισσότερα από το 2019.

Τα περισσότερα κρούσματα ιλαράς αναφέρθηκαν στην Αφρική και την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Οι 5 χώρες με τα περισσότερα κρούσματα ιλαράς τους τελευταίους 12 μήνες, έως τον Απρίλιο του 2022 είναι η Σομαλία, η Υεμένη, η Νιγηρία, το Αφγανιστάν και η Αιθιοπία.

Ωστόσο, ο ΠΟΥ αναφέρει ότι τα νούμερα είναι πιθανότατα υψηλότερα αλλά λόγω του ότι η πανδημία έχει διαταράξει τα συστήματα επιτήρησης παγκοσμίως έχουμε πιθανή υποαναφορά.

Όπως τόνισε ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας «Η πανδημία του κορωνοϊού διέκοψε τις υπηρεσίες ανοσοποίησης, τα συστήματα υγείας έχουν κατακλυστεί από ασθενείς με Covid και τώρα βλέπουμε μια αναζωπύρωση θανατηφόρων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της ιλαράς. Για πολλές άλλες ασθένειες, ο αντίκτυπος αυτών των διαταραχών στις υπηρεσίες ανοσοποίησης θα είναι αισθητός για τις επόμενες δεκαετίες. Γι’ αυτό, τώρα είναι η στιγμή να επανέλθει ο τακτικός παιδικός εμβολιασμός και να ξεκινήσουμε εκστρατείες catch-up, ώστε όλοι να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα εμβόλια που σώζουν ζωές».

Αναβάλλονται οι εκστρατείες εμβολιασμού

Από την 1η Απριλίου 2022, 57 εκστρατείες για την πρόληψη ασθενειών με εμβόλια σε 43 χώρες που ήταν προγραμματισμένες να πραγματοποιηθούν από την έναρξη της πανδημίας εξακολουθούν να αναβάλλονται, επηρεάζοντας 203 εκατομμύρια ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι παιδιά. Από αυτές, οι 19 είναι εκστρατείες κατά της ιλαράς, οι οποίες θέτουν 73 εκατομμύρια παιδιά σε κίνδυνο ιλαράς λόγω των εμβολιασμών που δεν έκαναν.

Στην Ουκρανία, η εκστρατεία αντιμετώπισης της ιλαράς του 2019 διεκόπη λόγω της πανδημίας COVID-19 και στη συνέχεια λόγω του πολέμου.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, απαιτούνται εκστρατείες ρουτίνας και ενημέρωσης όπου είναι δυνατή η πρόσβαση για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν επαναλαμβανόμενα κρούσματα όπως το 2017-2019, όταν υπήρχαν περισσότερα από 115.000 κρούσματα ιλαράς και 41 θάνατοι στη χώρα – αυτή ήταν η υψηλότερη συχνότητα στην Ευρώπη. Επίσης, κάλυψη άνω του 95% των παιδιών με δύο δόσεις του ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου ιλαράς.

Ωστόσο, λόγω της πανδημίας COVID-19 σε πολλές χώρες έχουν καθυστερήσει να κάνουν τη 2η δόση του εμβολίου κατά της ιλαράς. Η UNICEF και ο ΠΟΥ, μαζί με εταίρους όπως ο Gavi, η Vaccine Alliance, η Πρωτοβουλία για την Ιλαρά και την Ερυθρά (M&RI), το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates υποστηρίζουν τις προσπάθειες των χωρών για την ενίσχυση των συστημάτων ανοσοποίησης με:

• Αποκατάσταση των υπηρεσιών και των εκστρατειών εμβολιασμού, ώστε οι χώρες να μπορούν να προσφέρουν με ασφάλεια προγράμματα ρουτίνας εμβολιασμού για να καλύψουν τα κενά που άφησε η πανδημία.
• Βοηθώντας τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και τις Αρχές κάθε κοινότητας να επικοινωνούν ενεργά με τους φροντιστές για να εξηγήσουν τη σημασία των εμβολιασμών.
• Διόρθωση των κενών στην κάλυψη εμβολιασμού, συμπεριλαμβανομένου του εντοπισμού κοινοτήτων και ατόμων που έχουν χαθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
• Διασφάλιση ότι η παράδοση εμβολίου για τον COVID-19 χρηματοδοτείται ανεξάρτητα και ενσωματώνεται καλά στον συνολικό σχεδιασμό των υπηρεσιών ανοσοποίησης, έτσι ώστε να μην πραγματοποιείται σε βάρος των υπηρεσιών εμβολιασμού των παιδιών.
• Εφαρμογή σχεδίων των χωρών για την πρόληψη και την ανταπόκριση σε κρούσματα ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια και ενίσχυση των συστημάτων ανοσοποίησης ως μέρος των προσπαθειών ανάκαμψης από τον COVID-19.