Ποια είναι τα συμπτώματα και η θεραπεία του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών!

*Γράφει ο Χάρης Χηνιάδης, μαιευτήρας-γυναικολόγος, επιστ. συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής IVF ΜΗΤΕΡΑ, μέλος του Δ.Σ. του ΜΗΤΕΡΑ.

Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών προκαλεί υπογονιμότητα, ολιγομηνόρροια και αρρενοποιητικά προβλήματα, όπως τριχοφυΐα και ακμή. Παρόλο που είναι συνδεδεμένο με την παχυσαρκία, το βλέπουμε αρκετά συχνά και σε γυναίκες με φυσιολογικό σωματικό βάρος. Περίπου 4-5% των γυναικών πάσχουν από Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών.

Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δοθεί από τον γυναικολόγο, ώστε η ασθενής να μη συγχέει το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών με τις πολυκυστικές ωοθήκες. Οι τελευταίες είναι ένα εύρημα των υπερήχων στη γυναικολογική εξέταση ρουτίνας. Υπολογίζεται πως περίπου 20% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας έχουν πολυκυστικές ωοθήκες, αλλά λιγότερες από τις μισές έχουν τα βιοχημικά και ορμονικά ευρήματα που συνιστούν το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών.

Πού οφείλεται

Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών εμφανίζει έντονη οικογενή επίπτωση, πράγμα που δείχνει πως υπάρχει μεγάλη γενετική συμβολή στην εμφάνισή του. Δεν είναι ακριβώς γνωστό πώς κληρονομείται, αλλά οι τελευταίες μελέτες δείχνουν πως πρόκειται για έκφραση ενός επικρατούντος γονιδίου.

Τα συμπτώματα

Λόγω της περιφερικής μετατροπής των οιστρογόνων σε ανδρογόνα παρατηρούνται αρρενοποιητικά φαινόμενα. Δηλαδή υπερτρίχωση και ακμή, ενώ παράλληλα η περίοδος της γυναίκας δεν είναι τακτική. Ταυτόχρονα, λόγω της επίδρασης των ορμονών στην ινσουλίνη, παρατηρείται σημαντική τάση για παχυσαρκία.

Διάγνωση

Συνήθως η ασθενής παραπονιέται για παχυσαρκία ή τάση για αύξηση του βάρους της, ανώμαλο κύκλο (αμηνόρροια-ολιγομηνόρροια-αραιομηνόρροια σε ποσοστό 20-50%), αυξημένη τριχοφυΐα (65-70%), ακμή (25-35%) και αλωπεκία (3-6%).

Ένα σημαντικό ποσοστό (20-75%) των γυναικών αυτών πάσχει από υπογονιμότητα. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών διαγιγνώσκεται κατά τη διάρκεια της διερεύνησης των αιτίων της υπογονιμότητας του ζεύγους.

Η διερεύνηση συνεχίζεται με Διακολπικό Υπερηχογράφημα Ωοθηκών και στη συνέχεια με έλεγχο του ορμονικού προφίλ της ασθενούς με μια σειρά εξετάσεων (LH, FSH, Προλακτίνη, Προγεστερόνη, DHEAS, SHBG κ.ά.).

Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η τάση για αύξηση βάρους. Υπάρχουν ασθενείς οι οποίες πραγματικά ασκούνται τακτικά και με δίαιτα για να διατηρήσουν το βάρος τους και δεν τα καταφέρνουν. Δεν είναι λίγες οι φορές όπου ασθενείς συναντούν ένα τείχος δυσπιστίας, όταν λένε πως κάνουν δίαιτα χωρίς αποτέλεσμα. Εδώ ο γυναικολόγος θα πρέπει να διακρίνει το πρόβλημα και να προχωρήσει σε περαιτέρω εξετάσεις ή αλλαγή θεραπείας, προκειμένου να έχει αποτελέσματα. Όσο πιο υπέρβαρη είναι μια ασθενής τόσο πιο έντονα είναι τα προβλήματα αυτά και άλλο τόσο δύσκολο είναι γι’ αυτή να χάσει βάρος.

Η ανωμαλία της περιόδου

Αφού αποκλειστεί πιθανή εγκυμοσύνη θα διερευνηθεί το ενδεχόμενο Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών. Οι ορμονικές ανωμαλίες οδηγούν αρκετά συχνά σε ανωοθυλακιορρηκτικούς κύκλους με συνέπεια αφενός την κλασική εικόνα των πολυκυστικών ωοθηκών, αφετέρου τον άστατο κύκλο ή/και αμηνόρροια και συνεπακόλουθη υπογονιμότητα.

Επίδραση του συνδρόμου στην υγεία

Οι παχύσαρκες πάσχουσες γυναίκες που έχουν αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης διατρέχουν κίνδυνο έως και 20% να νοσήσουν στο μέλλον από σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ (μη ινσουλινο-εξαρτώμενος). Ωστόσο, ακόμη και οι ασθενείς που δεν είναι παχύσαρκες, αλλά έχουν αυξημένο σωματικό βάρος (δείκτης σωματικής μάζας >27) έχουν αυξημένο ρίσκο εμφάνισης της νόσου.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να τονιστεί πως οι έγκυοι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση Διαβήτη της Κύησης και κατά συνέπεια θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά από τον μαιευτήρα τους με αιματολογικές εξετάσεις και υπερηχογραφήματα ανάπτυξης του εμβρύου.

Θεραπεία

Συνήθως αρχικά γίνεται με ένα απλό αντισυλληπτικό χάπι. Ταυτόχρονα συνιστώνται τακτική άσκηση και δίαιτα. Αν χρειαστεί, μπορεί σταδιακά να χορηγηθεί μετφορμίνη, η οποία χρησιμοποιείται σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, με ικανοποιητικά αποτελέσματα στον έλεγχο του βάρους, στην τριχοφυΐα,, αλλά και την ωορρηξία.

Τι γίνεται με την υπογονιμότητα;

Ένα ποσοστό ασθενών αντιδρά θετικά στην πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας με κιτρική κλομιφαίνη όταν αυτή παρακολουθείται στενά με υπερηχογραφήματα.

Αν αυτή δεν επιτύχει, τότε ακολουθείται η οδός της σπερματέγχυσης ή της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αυτές θα πρέπει να γίνονται πάντα από εξειδικευμένους γυναικολόγους σε αναγνωρισμένα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, καθώς υπάρχει αυξημένη πιθανότητα πρόκλησης του Συνδρόμου Υπερδιέγερσης των Ωοθηκών.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Χάρης Χηνιάδης είναι γυναικολόγος Αναπαραγωγής, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου Μητέρα και συνιδρυτής του Μη Κερδοσκοπικού Σωματείου Υποβοήθησης της Αναπαραγωγής Be-Live. Εισήχθη και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και ειδικεύθηκε στη Μαιευτική & Γυναικολογία στο Λονδίνο (1997-2003).

Εργάστηκε ως κλινικός ερευνητής Εμβρυομητρικής Ιατρικής στο Harris Birthright Unit for Fetal Medicine, King’s College University Hospital. Διετέλεσε επιμελητής του King George Hospital. Εξειδικεύτηκε στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση και τη Γυναικολογική Ενδοσκοπική Χειρουργική (Λαπαροσκόπηση & Υστεροσκόπηση) και εργάστηκε ως ειδικός επιμελητής στη Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Saint Bartholomew’s, London. Από το 2004 είναι επιστημονικός συνεργάτης της Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης του Μαιευτηρίου Μητέρα, όπου και διετέλεσε επιστημονικός υπεύθυνος.

Είναι διπλωματούχος Ενδοσκοπικής Γυναικολογίας (European Diploma in Gynecological Endoscopy, Université d’ Auvergne, Clermont–Ferrand), Ρομποτικής Λαπαροσκόπησης (Diploma of Console Surgeon in Robotic Laparoscopy, Strasbourg), του Diploma of Faculty for Family Planning του Βρετανικού Κολλεγίου Μαιευτικής-Γυναικολογίας (RCOG) και του Διπλώματος ΑLSO (Advanced Life Support in Obstetrics), U.Κ. Είναι πιστοποιημένος υπερηχογραφιστής και κάτοχος του διπλώματος του ελληνικού υπουργείου Υγείας για το Γυναικολογικό και Μαιευτικό Υπερηχογράφημα.

Διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Ανθρώπινη Αναπαραγωγή» του Ιατρικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, καθώς και τους εξαετείς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής του European University Cyprus στο Νοσοκομείο Υγεία. Αφιερώνει σημαντικό μέρος του εργασιακού του χρόνου στη δωρεάν παροχή ιατρικών υπηρεσιών και στην ενημέρωση ιατρών και κοινού σε θέματα αντιμετώπισης της υπογονιμότητας και υπογεννητικότητας.

Διαβάστε παρακάτω το άρθρο, όπως δημοσιεύθηκε στο ένθετο Health by Nextdeal, τεύχος 07, (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):