Αυτό σημαίνει ότι περίπου 1.000.000 Έλληνες εμφανίζουν προβλήματα με τους νεφρούς, ενώ σε ποσοστό 10% (δηλ. σε 100.000 άτομα) τα προβλήματα αυτά είναι αρκετά σοβαρά. Το 10% των ατόμων με αρκετά σοβαρά προβλήματα από τους νεφρούς, δηλαδή περίπου 10.000 άτομα στην Ελλάδα, πάσχουν από τελικό στάδιο ΧΝΝ και για να επιβιώσουν υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή/και μεταμόσχευση νεφρού. Η κατάσταση αυτή σχετίζεται με εμφάνιση επιπλοκών από πολλά όργανα και ιδιαίτερα από την καρδιά, τα αγγεία και τα οστά και κοστίζει στην παγκόσμια κοινότητα κάθε χρόνο χιλιάδες νεκρούς και δισεκατομμύρια ευρώ από την ιλιγγιώδη αύξηση του κόστους νοσηλείας, αλλά και του κόστους αιμοκάθαρσης και των φαρμάκων που χορηγούνται για την αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου.
Νεφρική Νόσος και παιδιά
Στον πληθυσμό των ασθενών με ΧΝΝ περιλαμβάνονται και πολλά παιδιά, ενώ ακόμη, νεφρικά νοσήματα στην παιδική ηλικία οδηγούν συχνά σε ανάπτυξη ΧΝΝ στην ενήλικο ζωή. Οι παθήσεις των νεφρών στην υποομάδα αυτή του πληθυσμού μπορεί να είναι συγγενείς ή επίκτητες, οξείες ή χρόνιες και μερικές φορές συνδέονται με συστηματικές νόσους. Είναι σημαντικό ότι σε πολλές περιπτώσεις, τα κλινικά σημεία και τα συμπτώματα είναι ήπια ή απουσιάζουν κάνοντας την υποψία ή τη διάγνωση της νόσου σχετικά δύσκολη.
Συγγενείς ανωμαλίες των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος
Αποτελούν κύρια αιτία ΧΝΝ στα παιδιά και ειναι συχνότερες, όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό συγγενών ανωμαλιών των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος ή η μητέρα έχει νεφρική νόσο ή σακχαρώδη διαβήτη. Η ευρεία χρήση του υπερηχογραφήματος, τόσο προγεννητικά, όσο και 24-48 ώρες μετά από τον τοκετό, έδειξε ότι η ανώμαλη ανάπτυξη του νεφρικού παρεγχύματος μπορεί να οδηγήσει σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, που αποτελούν περίπου το 20- 30% του συνόλου των ανωμαλιών που εντοπίζονται σε ένα έμβρυο ή βρέφος. Οι βαριές συγγενείς διαμαρτίες του ουροποιητικού δυνατόν να οδηγήσουν σε θάνατο ή σε ανάγκη αιμοκάθαρσης ή περιτοναϊκής κάθαρσης ακόμη και σε νεογνική ηλικία δεδομένου ότι η μεταμόσχευση νεφρού είναι γενικά κατάλληλη μέθοδος θεραπείας μετά από τον πρώτο χρόνο της ζωής. Πολλά παιδιά όμως με ήπιες συγγενείς ανωμαλίες, που συχνά είναι ασυμπτωματικά, είναι δυνατό να αναπτύξουν ΧΝΝ τελικού σταδίου στην ενήλικο ζωή τους. Στα παιδιά αυτά, η έγκαιρη διάγνωση και έναρξη θεραπείας βοηθά στην ελαχιστοποίηση της νεφρικής βλάβης και της πιθανότητας εξέλιξής της.
Κληρονομικά νοσήματα
Τα κληρονομικά νοσήματα είναι το αίτιο ανάπτυξης ΧΝΝ τελικού σταδίου στο 10% των ενηλίκων και στην πλειοψηφία των παιδιών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται κυστικά νοσήματα (πολυκυστική νόσος νεφρών), σπειραματικά νοσήματα (σύνδρομο Alport, συγγενές νεφρωσικό σύνδρομο) και νοσήματα του διάμεσου ιστού και των ουροφόρων σωληναρίων, που σε ορισμένες περιπτώσεις σχετίζονται με ανάπτυξη νεφρολιθίασης ή νεφρασβέστωσης. Τέλος βρέθηκαν γονίδια που προκαλούν ανάπτυξη καλοήθων ή κακοήθων όγκων στους νεφρούς.
Περιγεννητική ανάπτυξη και νεφρική νόσος
Εκτός από τα κληρονομικά νεφρικά νοσήματα, είναι σήμερα γνωστό ότι η περιγεννητική ανάπτυξη δυνατό να επηρεάσει μελλοντικά την υγεία των νεφρών σε απουσία προφανούς νεφρικής βλάβης στην παιδική ηλικία. Τα πρόωρα βρέφη φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη νεφρικής νόσου πολλά χρόνια μετά από τη γέννηση. Η παραμονή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και σε ορισμένες περιπτώσεις η ανάγκη χορήγησης νεφροτοξικών φαρμάκων είναι δυνατόν να οδηγήσει στην ανάπτυξη πολύ ήπιας νεφρικής δυσλειτουργίας, η οποία θα εκδηλωθεί στην ενήλικο ζωή. Είναι ακόμη πιο σημαντικό το γεγονός ότι και τα τελειόμηνα βρέφη με σχετικά μικρό βάρος γέννησης βρέθηκε ότι είναι υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη αρτηριακής υπέρτασης, λευκωματουρίας και ΧΝΝ πολλά χρόνια αργότερα. Στα παιδιά αυτά η νεφρική λειτουργία και η αρτηριακή πίεση πρέπει να παρακολουθούνται σε όλη τη ζωή τους.
Ομάδες υψηλού κινδύνου – πρόληψη
Στις ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη ΧΝΝ είναι παιδιά με:
1. Ανωμαλίες στους νεφρούς ή στο ουροποιητικό σύστημα οι οποίες είναι εμφανείς σε προγεννητικό υπερηχογράφημα.
2. Οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου.
3. Συμπτώματα όπως μειωμένη ανάπτυξη, ιστορικό ουρολοίμωξης, διαταραχές στην ούρηση ή παθολογικά ευρήματα στα ούρα.
4. Πρόωρα ή τελειόμηνα βρέφη με μικρό βάρος γέννησης.
Τα παιδιά αυτά πρέπει να εξετάζονται για την πιθανότητα ύπαρξης νεφρικής νόσου, γιατί η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, καθώς και η κατάλληλη παρακολούθηση είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες για θετική έκβαση και αποτροπή ανάπτυξης ΧΝΝ τελικού σταδίου.
