Πώς να προστατεύεστε τα μάτια σας από τα βεγγαλικά;

Καθώς κορυφώνονται οι προετοιμασίες για τις γιορτές του Πάσχα, το τελευταίο που σκέφτεται κανείς είναι τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση τραυματισμού από βεγγαλικά. Δυστυχώς όμως οι τραυματισμοί από αυτά είναι αρκετά συνηθισμένοι και σε πολλές περιπτώσεις αφορούν τα μάτια.

Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία, το 70% των ατυχημάτων με βεγγαλικά αφορούν παιδιά και εφήβους (ηλικίες 10-14 ετών) που σε ποσοστό 90% δεν βρίσκονταν υπό την επίβλεψη ενηλίκων όταν τραυματίστηκαν.

Οι τέσσερις στους δέκα τραυματισμούς συμβαίνουν στο κεφάλι και τουλάχιστον οι τρεις στους δέκα στα μάτια. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις, τα πυροτεχνήματα προκαλούν ρήξη στον οφθαλμικό βολβό, χημικά και θερμικά εγκαύματα, εκδορές στον κερατοειδή και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς – προβλήματα που μπορεί να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες στα μάτια και να επηρεάσουν για πάντα την όραση.

«Τα πυροτεχνήματα δεν είναι παιχνίδια, αλλά δυστυχώς πολλοί δεν το καταλαβαίνουν και τα αντιμετωπίζουν σαν να είναι», λέει ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School. «Έτσι, κάθε χρόνο τις ημέρες του Πάσχα βλέπουμε ασθενείς με τραυματισμούς στα μάτια από τα βεγγαλικά. Και αυτοί που κυρίως τραυματίζονται είναι παιδιά και νέοι άνθρωποι». 

Οι τραυματισμοί αυτοί δεν συμβαίνουν μόνο σε άτομα που χειρίζονταν τα βεγγαλικά: σχεδόν οι μισοί τραυματίες είναι παρευρισκόμενοι που κτυπήθηκαν από τα πυροτεχνήματα των άλλων.
«Τα πυροτεχνήματα είναι εκρηκτικές ύλες και επομένως ικανά να προκαλέσουν σοβαρούς τραυματισμούς, αλλά ακόμα κι αν ο τραυματισμός είναι μικρός, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή λειτουργική αναπηρία, γιατί τα μάτια είναι πολύ ευαίσθητα», προειδοποιεί ο Δρ. Κανελλόπουλος.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (ΑΑΟ), ο πρώτος τρόπος προστασίας από τα ατυχήματα με τα βεγγαλικά είναι να αποφεύγουμε την αγορά βεγγαλικών και πυροτεχνημάτων για οικιακή χρήση και να παρευρισκόμαστε μόνο σε οργανωμένες εκδηλώσεις στις οποίες τα πυροτεχνήματα θα χειρίζονται επαγγελματίες.

Στη χώρα μας, όμως, πολλοί επιλέγουν να κατασκευάζουν αυτοσχέδιες κροτίδες ή/και να αγοράζουν και να χρησιμοποιούν βεγγαλικά και πυροτεχνήματα, παρότι αυτό απαγορεύεται από το νόμο. Συνεπώς πρέπει να λαμβάνουμε πρόσθετα μέτρα, το πιο σημαντικό από τα οποία είναι να μένουμε όσο το δυνατόν πιο μακριά από την περιοχή απ’ όπου θα αρχίσει η εκτόξευση των βεγγαλικών. 

«Ιδανικά, το κοινό πρέπει να βρίσκεται τουλάχιστον 150 μέτρα μακριά από τον χώρο απ’ όπου αρχίζουν να πέφτουν κροτίδες και βεγγαλικά», λέει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Και αν τύχει να πέσει στο έδαφος κάποιο που δεν έχει εκραγεί, το κοινό πρέπει να απομακρυνθεί αμέσως από αυτήν και να ενημερώσει επειγόντως τις Αρχές».

Οι γονείς μικρών παιδιών πρέπει να λαμβάνουν πρόσθετα μέτρα για την προστασία τους, κρατώντας τα το βράδυ της Ανάστασης μακριά από τα σημεία με συνωστισμό και από τα σημεία όπου θα αρχίσει η χρήση των κροτίδων. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να βάζουν τα παιδιά στους ώμους τους για να βλέπουν καλύτερα, ούτε να τους δίνουν αναμμένα κεριά (είναι εύκολο να κάψουν κατά λάθος άλλα παιδάκια που θα βρίσκονται δίπλα τους, βάζοντας φωτιά στα ρούχα ή και στα μαλλιά τους ακόμα).

Τι πρέπει να προσέχετε

Όσοι επιμένουν να αγοράζουν και να χρησιμοποιούν κροτίδες, βεγγαλικά και πυροτεχνήματα παρότι δεν είναι επαγγελματίες, πρέπει να προσέχουν τα εξής:

• Μην αφήνετε τα μικρά παιδιά να τα πλησιάζουν. Δεν είναι ασφαλή ούτε καν τα είδη που βγάζουν σπίθες χωρίς να προηγηθεί ιδιαίτερη έκρηξη (sparklers).
• Να φοράτε πάντοτε προστατευτικά γυαλιά πριν ανάψετε τα πυροτεχνήματα.
• Βεβαιωθείτε ότι βρίσκεστε μακριά από τον κόσμο και μακριά από εύφλεκτα υλικά (π.χ. ξερά χόρτα) όταν θα πετάξετε το πυροτέχνημά σας.
• Να ανάβετε ένα πυροτέχνημα κάθε φορά και να περιμένετε να σβήσει πριν περάσετε στο επόμενο.
• Μην προσπαθείτε να ξανανάψετε ένα πυροτέχνημα επειδή νομίζετε ότι δεν έκανε καλή έκρηξη.
• Μην πετάτε τα πυροτεχνήματα προς την κατεύθυνση του κόσμου και των σπιτιών, αλλά προς σημεία όπου είναι απίθανο να βρίσκονται άνθρωποι και ζώα. 
• Μην μεταφέρετε δυναμιτάκια στην τσέπη σας και μην τα πετάτε σε άλλα άτομα.

Τι να κάνετε αν τραυματιστείτε

Εάν παρ’ όλα αυτά συμβεί τραυματισμός στο μάτι, καλύψτε το απαλά με ένα καθαρό πανί και μεταφέρετε αμέσως τον ασθενή στα επείγοντα του πλησιέστερου νοσοκομείου ή στον γιατρό, χωρίς να προσπαθήσετε να καθαρίσετε το τραύμα, χωρίς να αφαιρέσετε τυχόν ξένα αντικείμενα που έχουν μείνει μέσα στο μάτι και χωρίς να ασκήσετε πίεση στο μάτι (π.χ. για να σταματήσει η αιμορραγία). 

Να αποφύγετε επίσης το τρίψιμο του ματιού και την τοπική εφαρμογή οποιασδήποτε φαρμακευτικής αλοιφής. 

Τέλος, «μην δώσετε στον ασθενή ασπιρίνη ή άλλα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη για να καταπραΰνεται τον πόνο του, γιατί πολλά δρουν αιμολυτικά, δηλαδή αραιώνουν το αίμα και υπάρχει κίνδυνος αιμορραγίας», καταλήγει ο Δρ. Κανελλόπουλος.