Μέχρι τις 18 Ιουλίου έχει αναρτηθεί προς διαβούλευση το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υγείας με αντικείμενο την ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, που ξεκίνησε εδώ και 30 χρόνια με τον Ν.2716/1999.
Στόχος του είναι η αναδιάρθρωση του συστήματος οργάνωσης και διοίκησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας της χώρας και ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου, ώστε με τρόπο εμβληματικό και ουσιαστικό, τα άτομα που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην ψυχική τους υγεία, να τοποθετούνται στο επίκεντρο του Εθνικού Συστήματος Υγείας, με απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα και τις ανάγκες τους.
Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση ολοκληρώνεται με την ανάπτυξη του Εθνικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (Ε.Δ.Υ.Ψ.Υ.), στο οποίο εντάσσεται το σύνολο των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του ΕΣΥ και το οποίο διαρθρώνεται σε Περιφερειακά Δίκτυα υπαγόμενα στις Διοικήσεις των Υγειονομικών Περιφερειών υπό ενιαία υπηρεσιακή, ιατρική και νοσηλευτική Διεύθυνση.
Ταυτόχρονα δημιουργείται ο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (Ε.Ο.Π.Α.Ε.), στον οποίο εντάσσονται και λειτουργούν από κοινού, όλοι οι εγκεκριμένοι οργανισμοί και φορείς θεραπείας των εξαρτήσεων του δημοσίου τομέα, σε ένα ενιαίο και ολιστικό πλαίσιο οργάνωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών με απόλυτο σεβασμό των θεραπευτικών επιλογών.
Νομοθετείται επί πλέον η δημιουργία ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Θεραπευτικής Διαχείρισης των Ψυχικών Διαταραχών, το οποίο θα διευκολύνει την έγκαιρη πρόληψη και την ορθή πλοήγηση των ασθενών στις κατάλληλες υπηρεσίες.
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο επιδιώκει τη βελτίωση και προαγωγή της ψυχικής υγείας των πολιτών και την απρόσκοπτη και ισότιμη πρόσβασή τους σε όλες τις αναγκαίες υπηρεσίες πλησίον της κατοικίας τους. Επιδιώκει την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση των ψυχικών διαταραχών, ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης, την καθιέρωση ενός συστήματος συνεχούς αξιολόγησης της ποιότητας, την παροχή υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στα σωφρονιστικά καταστήματα, την πρόληψη παραβατικών συμπεριφορών των ανηλίκων και την αποτελεσματική καταπολέμηση του στίγματος.
Παράλληλα καθορίζεται το πλαίσιο αποζημίωσης των εποπτευόμενων ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας από τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.) και τους λοιπούς ασφαλιστικούς οργανισμούς δυνάμει συμβάσεων, η υπογραφή και διατήρηση σε ισχύ των οποίων προϋποθέτει την τήρηση από μέρους τους ελάχιστων κριτηρίων λειτουργίας, ποιότητας και ασφάλειας των ωφελουμένων κατά τη λειτουργία τους
Επίσης συστήνεται Μητρώο Μονάδων Ψυχικής Υγείας (Μ.Μ.Ψ.Υ.) νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά και υπό την προϋπόθεση της τήρησης ελάχιστων αναγκαίων όρων και προϋποθέσεων, τα νομικά πρόσωπα που ιδρύουν και λειτουργούν Μονάδες Ψυχικής Υγείας (Μ.Ψ.Υ.) στον ιδιωτικό, κερδοσκοπικό και μη κερδοσκοπικό τομέα, για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Οι αντιδράσεις για την απόσυρση του Σ/Ν
Την απόσυρση του Νομοσχεδίου ζητούν η Ένωση Νοσοκομειακών Γιατρών Αθήνας-Πειραιά (ΕΙΝΑΠ), η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ) και το Σωματείο Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, προαναγγέλλοντας απεργιακές κινητοποιήσεις.
Όπως τονίζει η ΕΙΝΑΠ σε ανακοίνωση της, «το υπουργείο Υγείας σχεδιάζει την κατάργηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων Αττικής και Θεσσαλονίκης, ώστε να δοθεί ακόμα περισσότερος χώρος στην ανάπτυξη ιδιωτικών κλινών, που ήδη αριθμούν 4.700, σε αντίθεση με τις 900 κλίνες στο ΕΣΥ».
«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην απεξάρτηση τη δημιουργία ΝΠΙΔ και την κατάργηση προγραμμάτων με «δείγματα γραφής» στη θεραπεία και την επανένταξη, όπως το ΚΕΘΕΑ, το «18ΑΝΩ», το «ΑΡΓΩ», το «ΔΙΑΠΛΟΥΣ», ο «ΙΑΝΟΣ», τα Κέντρα Πρόληψης. Προγράμματα που υποχρεώνονται να αλλάξουν φιλοσοφία αφού η ανάπτυξή τους δεν θα σχετίζεται με τις ανάγκες της κοινότητας, αλλά θα λειτουργεί καθαρά με ιδιωτικά κριτήρια, με ότι αυτό συνεπάγεται και για τους εργαζόμενους», αναφέρει χαρακτηριστικά η ΕΙΝΑΠ.
Από την πλευρά της η ΠΟΕΔΗΝ επισημαίνει ότι «τροχοπέδη του συστήματος δεν είναι το διοικητικό και οργανωτικό μοντέλο, αλλά η εγκατάλειψη της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, η υπολειτουργία των Μονάδων Ψυχικής Υγείας λόγω σοβαρών ελλείψεων προσωπικού και υποχρηματοδότησης. Τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία θα καταργηθούν ως αυτόνομες ή αυτοτελείς μονάδες και θα περάσουν στον ενιαίο οργανισμό και διοίκηση της ΥΠΕ. Τα πρώην Περιφερειακά Ψυχιατρικά Νοσοκομεία (Κέρκυρα, Χανιά, Τρίπολη, Κατερίνη) που τώρα λειτουργούν ως ψυχιατρικοί τομείς με το πλούσιο δίκτυο εξωνοσοκομειακών δομών που ανέπτυξαν επίσης μεταφέρονται οργανικά,, διοικητικά στις υγειονομικές περιφέρειες.
Συστήνεται ένας υδροκέφαλος τεράστιος φορέας υπό την εποπτεία των Υγειονομικών Περιφερειών που θα διοικείται από τη Διοίκηση των Υγειονομικών Περιφερειών και θα έχει ενιαίες υπηρεσίες για όλες τις εποπτευόμενες μονάδες της κάθε υγειονομικής περιφέρειας (Διοικητική, Τεχνική, Ιατρική, Νοσηλευτική). Πως θα Διοικούνται οι Μονάδες στην καθημερινότητα από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά; Απορούμε πως το σκέφθηκαν όλο αυτό και το εμφανίζουν ως εμβληματική μεταρρύθμιση».
Σύμφωνα με την ΠΟΕΔΗΝ «τα ράντζα, η κατάρρευση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης η ανάθεση της αποασυλοποίησης στις ΜΚΟ που προσφέρουν υπηρεσίες αναντίστοιχες του πακτωλού χρημάτων που λαμβάνουν, οφείλονται στην έλλειψη Δημόσιων Μονάδων ζωτικής σημασίας στη λειτουργία του συστήματος, στην έλλειψη μέριμνας για ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης και της κοινωνικής επανένταξης των ασθενών.
Το 60% των εισαγωγών στις Μονάδες οξέων περιστατικών είναι με Εισαγγελική παραγγελία όταν ο μέσος όρος στις χώρες της Ευρώπης είναι 5%. Το 70% των ασθενών που εισάγονται στις μονάδες οξέων περιστατικών είναι επανεισαγωγές λόγω έλλειψης πρωτοβάθμιων υπηρεσιών και αποασυλοποίησης. Οι μονάδες οξέων περιστατικών γεμίζουν κλίνες και αναπτύσσουν ράντζα με νεοχρόνιους ασθενείς επειδή δεν υπάρχουν δομές αποασυλοποίησης και κοινωνικής επανένταξης».
Τι υποστηρίζουν οι εργαζόμενοι στα Κέντρα Πρόληψης
«Εμείς, οι επαγγελματίες των Κέντρων Πρόληψης, εκφράζουμε την έντονη ανησυχία και απογοήτευση μας για το πώς φαίνεται ότι η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται το φαινόμενο της εξάρτησης, τη στήριξη του χρήστη, αλλά και το στόχο και το περιεχόμενο της πρωτογενούς πρόληψης. Ζητάμε από την Κυβέρνηση να αποσύρει το νομοσχέδιο και να ξεκινήσει ουσιαστικό διάλογο από μηδενική βάση», αναφέρουν σε ανακοίνωση τους οι εργαζόμενοι στα Κέντρα Πρόληψης. Αναλυτικότερα οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν τα εξής:
- Το νομοσχέδιο «τσουβαλιάζει» Θεραπευτικά Προγράμματα και Κέντρα Πρόληψης, ενοποιώντας τα μαζί με κάθε ιδιώτη και ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στο χώρο, σε ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, οδηγώντας τελικά σε εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών. Γίνεται φανερό ότι τα κριτήρια για τις παρεχόμενες υπηρεσίες θα είναι οικονομικά κι όχι οι ανάγκες της κοινωνίας και των ανθρώπων.
- Η νέα πολιτική αγνοεί την σύνθετη προσέγγιση που απαιτείται για την κατανόηση και αντιμετώπιση της εξάρτησης, επικεντρώνοντας εσφαλμένα στη «μείωση της βλάβης».
- Το νομοσχέδιο προωθεί μονομερείς ιατροκεντρικές πρακτικές, οι οποίες έχουν ήδη αποτύχει επιστημονικά.
- Αντιμετωπίζει την απεξάρτηση και την κοινωνική ένταξη ως διαχειριστικό πρόβλημα και όχι ως πολυδιάστατο κοινωνικό θέμα και ενισχύει την ατομική ευθύνη του χρήστη και της οικογένειάς του.
- Με τη δημιουργία ενός υδροκέφαλου νέου φορέα (ΕΟΠΑΕ) με υπερσυγκεντρωτικές αρμοδιότητες, προωθείται ένα περιβάλλον φόβου και ανασφάλειας για τους εργαζόμενους και η αποσύνδεση των προγραμμάτων από τις τοπικές ανάγκες.
- Ανοίγει τον δρόμο για ιδιωτική συνταγογράφηση υποκαταστάτων, fast track θεραπεία και κλείσιμο μονάδων.
