«Το μέλλον είναι μπροστά και όλοι οφείλουμε να πάρουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε από αυτό. Το αξίζουμε και κυρίως το δικαιούμαστε!»
Η Βαλεντίνα Αναγνωστοπούλου δεν είναι influencer, δεν είναι δημόσιο πρόσωπο. Είναι μία καθημερινή γυναίκα, έτσι χαρακτηρίζει τον εαυτό της η ίδια, δυναμική και πολύπλευρη όμως, όπως ανακαλύπτω, κάτοχος ήδη ενός πανεπιστημιακού τίτλου -και τώρα πηγαίνει για τον δεύτερο τίτλο- υπεύθυνη ενός ΚΑΠΗ στα Χανιά, παντρεμένη και μητέρα ενός γιού 13 ετών.
Πριν από δύο χρόνια διαγνώσθηκε με κακοήθη όγκο στον εγκέφαλο. Ο όγκος αφαιρέθηκε ριζικά και έτσι η Βαλεντίνα μπορεί σήμερα να ελπίζει στο καλύτερο, μέσα από συμπληρωματικές θεραπείες. Παρόλα αυτά, αν τη ρωτήσει κάποιος από τί πάσχει, θα απαντήσει, πλήρως συνειδητοποιημένη: «Καρκίνος τελικού σταδίου στον εγκέφαλο»…
Όπως μου είπε η Βαλεντίνα, στο πλαίσιο των σπουδών της στην Κοινωνιολογία, η κα Ευγενία Φωτίου, καθηγήτρια του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, της έβαλε μία εργασία στο μάθημα «Ανθρωπολογία της Υγείας».
«Μου ζήτησε η καθηγήτριά μου να γράψω μέσα από ένα καθιερωμένο στο μάθημα αυτό διεθνές επιστημονικό ερωτηματολόγιο, προσαρμοσμένο από την ίδια, για την ασθένεια κάποιου γνωστού σε εμένα προσώπου. Επέλεξα τελείως συνειδητά να γράψω για τη δική μου ασθένεια».
«Έσκαψα βαθιά μέσα μου για να απαντήσω πρώτα από όλα στον εαυτό μου . Θεωρώ ότι είναι όλα όσα θα ήθελαν ασθενείς σαν κι εμένα να τους ρωτήσει κάποιος και να απαντήσουν», μου εξομολογείται.
«Γι’ αυτό δέχτηκα αυτή τη συνέντευξη. Γιατί, νομίζω ότι όλοι εμείς που πάσχουμε από καρκίνο, πρέπει να δώσουμε απαντήσεις στον εαυτό μας και μετά να προχωρήσουμε, χωρίς να κοιτάμε πια πίσω!».
- Βαλεντίνα πώς αισθάνθηκες όταν αρρώστησες;
Τα συναισθήματα ήταν πολύ έντονα. Αρχικά δεν μπορούσα να φανταστώ ότι περνάω κάτι τέτοιο, γιατί δεν είχα κάποιο σύμπτωμα πέρα από πονοκεφάλους, που τους έχω μια ζωή και το έχω ψάξει πολλές φορές στο παρελθόν. Το πρόβλημα παρουσιάστηκε με μία αιφνίδια επιληπτική κρίση ένα πρωί που ετοιμαζόμουν για να πάω στη δουλειά. Η κρίση ήταν αρκετά έντονη, λόγω της θέσης του όγκου (στο βάθος του εγκεφάλου, ανάμεσα σε κροταφικό και ινιακό λοβό). Έχασα τις αισθήσεις μου και τις ξαναβρήκα στη νευρολογική πτέρυγα του νοσοκομείου Χανίων, όπου νοσηλεύτηκα για τις επόμενες 2 εβδομάδες. Εκεί ξεκίνησε η διαδικασία εντοπισμού και αντιμετώπισης του προβλήματος.
Το πρώτο συναίσθημα ήταν ο φόβος, όταν ανακάλυψα ότι το πρόβλημα έχει να κάνει με τον εγκέφαλο, με το «κέντρο ελέγχου» όπως έλεγα στην προσπάθειά μου να απαλύνω τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ένιωσα αδύναμη σωματικά, αλλά παράλληλα αποφασισμένη να το αντιμετωπίσω όσο πιο λογικά και αντικειμενικά γίνεται με μοναδικό στόχο την επιβίωση.
«Είπα εξ αρχής ότι θα το αντιμετωπίσω ως project, φταίει το πτυχίο μου στη Διοίκηση Επιχειρήσεων γι’ αυτό», μου λέει χαμογελώντας, «συγκεντρώνοντας τα δεδομένα μου και τις εναλλακτικές, ούτως ώστε να πάρω τις πιο λογικές αποφάσεις, αφήνοντας απ’ έξω το συναίσθημα, για το οποίο δεν ήταν η ώρα του να αναλάβει τα ηνία.
- Αναλογίστηκες τί προκάλεσε αυτό το πρόβλημα υγείας;
Ήταν το πρώτο που σκέφτηκα… Σκέφτηκα μάλιστα διάφορα σενάρια για τη δημιουργία του προβλήματος. Στην αρχή αναρωτήθηκα μήπως έχω καρκινική προδιάθεση, καθώς ο πατέρας μου και ο αδερφός του πέθαναν από καρκίνο στην ηλικία μου. Θυμήθηκα κάτι παλιά χτυπήματα που είχα στο κεφάλι από παιδί, τα οποία συμπεριλάμβαναν και 3 διασείσεις. Σκέφτηκα τη συναισθηματικά δύσκολη ζωή μέσα στην οικογένεια για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, τις προσπάθειες για τεκνοποίηση, παράλληλα με τις ορμόνες και τα υπόλοιπα θεραπευτικά φάρμακα που έπρεπε να πάρω, το εντατικό κάπνισμα για πολλά χρόνια καθώς επίσης και την κακή ποιότητα διατροφής, ακόμα και την ενασχόλησή μου με δύσκολο πνευστό όργανο το οποίο απαιτούσε βαθιές ανάσες και μου δημιουργούσε πίεση στο κεφάλι
Μήπως τελικά εγώ έφταιγα, γιατί τη δεδομένη στιγμή ζούσα μια αρκετά έντονη ζωή με ερεθίσματα και δραστηριότητες, ενώ παράλληλα είχα ξαναρχίσει το κάπνισμα το οποίο το είχα διακόψει για πάνω από δέκα χρόνια; Μήπως τελικά εγώ έδωσα έτσι αρκετά ερεθίσματα στον εγκέφαλο να αποκαλύψει το πρόβλημά του;
Οι γιατροί μου είπαν πως είναι άσκοπο να ψάχνω την αιτία. Απλά κάποιες φορές ένα κύτταρο ξεφεύγει από τη φυσιολογική πορεία του και δημιουργεί τέτοιου είδους προβλήματα. Με παρότρυναν δε να επικεντρωθώ στη θεραπεία και όχι στα αίτια.
- Ποιά ήταν η πορεία που περίμενες να ακολουθήσεις;
… Δύσκολη ερώτηση. Τα πράγματα δεν ήταν καθόλου ευοίωνα. Όλοι οι γιατροί στην Κρήτη που συμβουλεύτηκα μου είπαν πως είναι σε μια θέση πολύ δύσκολη, πως δεν εγχειρίζεται και μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με ακτίνες και χημειοθεραπείες για κάποιο σύντομο διάστημα. Μου έδιναν, ακόμα και 2 μήνες ζωή…Το ειρωνικό της υπόθεσης είναι πως τον ένα μήνα τον έφαγαν μέχρι να μου κανονίσουν τις απαιτούμενες εξετάσεις!
Αλλά εγώ δεν περιορίστηκα στις απόψεις τους. Μέσω γνωστών από τον ιατρικό χώρο βρήκα κάποιους σπουδαίους επιστήμονες νευροχειρουργούς στην Αθήνα τους οποίους και κανόνισα να επισκεφτώ άμεσα. Η πιο σωστή κίνηση της ζωής μου. Τελικά και η εγχείρηση έγινε και η θεραπεία συνεχίζεται. Είμαι αρκετά αισιόδοξη. Δεν περιμένω πως θα ζήσω μέχρι τα βαθιά γεράματα, αλλά μια δεκαετία θέλω να πιστεύω πως την έχω μπροστά μου.
- Πόσο σοβαρό ήταν;
Σαφώς και το πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό. Τα ποσοστά επιβίωσης που δίνονται δημόσια είναι αρκετά χαμηλά, τα αγνοώ όμως. Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του οργανισμό και ψυχοσύνθεση, καθώς και το στρατό, τα όπλα και τις τακτικές του. Κάθε τι στη ζωή μας είναι μία μάχη. Και κάθε μάχη έχει τους δικούς της όρους που τους θέτουμε εμείς. Κι εγώ έχω σκοπό να κερδίσω τα περισσότερα απ’ τη μάχη αυτή.
- Ποιά είναι τα κυριότερα προβλήματα που σου έχει προκαλέσει η ασθένεια;
Ένα σοβαρό πρόβλημα της καθημερινότητας είναι ότι κατά διαστήματα δεν μπορούσα να οδηγήσω. Έτσι έχασα κάπως την ανεξαρτησία μου, που είναι πολύ σημαντική για μένα.
Ένα άλλο παράπλευρο πρόβλημα το οποίο όμως παίρνει, πιστεύω, και κοινωνικές διαστάσεις είναι το οικονομικό. Χρειάστηκαν και χρειάζονται πολλά λεφτά για να κάνω τα απαραίτητα για την υγεία μου.
Αλλά το κύριο πρόβλημα για μένα είναι η αγωνία μου να μπορέσω να μεγαλώσω το παιδί μου. Θα ήθελα επίσης να ολοκληρώσω τα σχέδια που έχω για το μέλλον μου, τόσο επαγγελματικά όσο και σε επίπεδο σπουδών, αν και πιστεύω πως θα τα καταφέρω.
- Πώς επηρέασε ο καρκίνος το σώμα και το μυαλό σου;
Το μυαλό μου θεωρώ πως δουλεύει το ίδιο καλά. Αυτό είναι το καλύτερο για μένα, με κάνει και νιώθω υπέροχα.
Στην αρχή η πολύ τηλεόραση και η εναλλαγή οθόνης με κούραζε πολύ, αλλά τώρα πια κάθε μέρα και λιγότερο.
Το προηγούμενο διάστημα είχα κάποιες έντονες αστάθειες, ενώ δύο φορές ένιωσα εκεί που περπατούσα σαν να έκλεινε ένας διακόπτης και έπεσα κάτω. Αυτό με τρόμαξε αρκετά. Τελικά οφείλεται σε μία κύστη η οποία έχει δημιουργηθεί δίπλα στον όγκο με υγρό και αναλόγως που πιέζει, έχει και τα συμπτώματα. Με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ελέγχθηκε και όλα αυτά σταμάτησαν.
Ανακάλυψα όμως μία πολύ ισχυρή σχέση ανάμεσα στο σώμα και το μυαλό. Όποτε κουράζομαι πνευματικά, δυσκολεύομαι στη σωματική δραστηριότητα. Ιδιαίτερα στην ανάβαση σκάλας. Όποτε κουραστώ σωματικά, δεν έχω δύναμη για διάβασμα.
Να σας πω και το εξής παράδοξο που συνέβη τις πρώτες μέρες μετά την εγχείρηση: Άρχισα ξαφνικά να μιλώ μόνο καθαρεύουσα, ενώ δεν την έχω διδαχθεί ποτέ, ούτε είχα κάποια άλλη επαφή με τη διάλεκτο! Στην πορεία όμως την ξέχασα και γύρισα στη φυσιολογική για εμένα ομιλία.
- Πώς σε αντιμετώπισε η οικογένειά σου;
Ήμουν πάντα η δυναμική της οικογένειας. Από παιδί του δημοτικού που ήμουν, έχουν μάθει να στηρίζονται πάνω μου, ιδιαίτερα συναισθηματικά. Στην πορεία ανέλαβα τόσο στην πατρική οικογένεια όσο και στη δική μου αρκετές ευθύνες για εκπλήρωση πρακτικών υποθέσεων, αλλά και συναισθηματικές διευθετήσεις σε δύσκολα θέματα. Το να δουν ξαφνικά το βράχο του σπιτιού να καταρρέει ήταν κάτι που δεν μπόρεσαν να το διαχειριστούν καθόλου εύκολα. Πριν την εγχείρηση αντιμετώπισα μια άρνηση για την ταχύτητα με την οποία ήθελα να κινήσω τις διαδικασίες, θεωρούσαν πως είχα αρκετό χρόνο μπροστά μου. Επίσης μου λέγανε κάτι πράγματα τα οποία θεωρώ ότι δεν ταίριαζαν καθόλου με την κατάσταση. Όλους τους γνωστούς που έχουν πεθάνει από καρκίνο στο κεφάλι, όλες τις θεραπείες που πήγαν στραβά, τόνισαν ότι αυτοί έχουν το μεγάλο πρόβλημα κι όχι εγώ γιατί αυτός που πεθαίνει φεύγει και δεν τον νοιάζει ενώ οι άλλοι μένουν και τον κλαίνε και άλλα πολλά τέτοια όμορφα. Αυτό που με κούραζε ήταν η άρνηση και η συνεχής γκρίνια. Εγώ είμαι από τη φύση μου αισιόδοξο άτομο που δεν μπορώ τη μιζέρια. Και τη δεδομένη περίοδο δεν την είχα πραγματικά καθόλου ανάγκη.
Σε πρακτική βοήθεια, η μαμά φρόντισε το σπίτι και το παιδί, ο σύζυγος ήρθε μαζί μου Αθήνα στην εγχείρηση και συμμετείχε όσο περισσότερο μπορούσε, παρόλο που έχει μια φοβία με την Αθήνα. Ο σύζυγός μου μου συμπαραστέκεται πραγματικά. Πλέον με πηγαίνει παντού με το αυτοκίνητο, ακόμα και στο Ρέθυμνο στο Πανεπιστήμιο, παρόλο που ξέρω ότι δεν συμφωνεί με τις πολλές σπουδές. Ξέρει όμως πόσο σημαντικό είναι για μένα.
- Πώς σε αντιμετώπισαν οι φίλοι σου;
Οι φίλοι είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο. Άτομα με τα οποία κάναμε παρέα κοντά 20 χρόνια με αγνόησαν τελείως. Ούτε τηλέφωνο να δουν πως πάω. Ευτυχώς όμως ήταν οι εξαιρέσεις. Οι περισσότεροι μου έβγαλαν πραγματική αγάπη και εκτίμηση. Ανακάλυψα πως έχω άτομα δίπλα μου αξιόλογα τα οποία με υπολογίζουν και τα οποία πλέον είναι κομμάτι της ζωής μου. Οι συνάδελφοι με βοήθησαν υλικά, μαζεύοντας ένα σημαντικό ποσό για τα έξοδα του χειρουργείου, αλλά το σημαντικότερο συναισθηματικά. ήταν δίπλα μου με αγάπη και ενσυναίσθησή. Είμαι τυχερή μέσα στην ατυχία μου, που είδα το μεγαλείο της ψυχής των ανθρώπων. Θεωρώ πως έχουμε ελπίδα σαν είδος, η αγάπη θα επικρατήσει.
- Τι φοβήθηκες περισσότερο σχετικά με την πάθηση αυτή;
Ένας είναι ο μεγάλος και διαρκής φόβος μου, μη τυχόν και δεν μπορέσω να μεγαλώσω το παιδί μου.
Φοβάμαι επίσης μην παραλύσω και θα χρειαστώ συνεχή φροντίδα. Δεν θα ήθελα με τίποτα να επιβαρύνω τους δικούς μου και δεν υπάρχει και κάποια εξειδικευμένη δομή αποκατάστασης για εμένα εδώ στα Χανιά που να μπορώ να μπω, αν χρειαστεί. Ευτυχώς δουλεύω στον κοινωνικό τομέα, οπότε μπορώ να πω πως θα βρεθούν άτομα από το χώρο να κάνουν ό,τι μπορούν, έτσι και χρειαστεί να ζητήσω περαιτέρω βοήθεια.
- Σε ποιον απευθύνθηκες για το πρόβλημα υγείας;
Πέρα από το νοσοκομείο Χανίων όπου βρέθηκα αναγκαστικά, απευθύνθηκα σε άλλους γιατρούς στα Χανιά, σε συγγενείς, συνάδελφους και γνωστούς για να με βοηθήσουν να βρω τον κατάλληλο γιατρό. Καμιά φορά οι τυχαίες κινήσεις στη ζωή δεν είναι καθόλου τυχαίες. Πριν από χρόνια, εντελώς τυχαία επιλέξαμε να στείλουμε το γιο μας στον δίπλα νομό σε ορθοδοντικό και όχι στα Χανιά. Ο άνθρωπος αυτός τελικά ήταν εκείνος που μου πρότεινε το γιατρό που με χειρούργησε και με έσωσε.
- Τι είδους θεραπευτική αγωγή περίμενες να λάβεις;
Περίμενα μόνο ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Μέχρι στιγμής πέρα από την εγχείρηση ανοικτού κρανίου απ’ όπου αφαιρέθηκε το μεγαλύτερο μέρος του όγκου, έχω κάνει αρκετές ακτινοβολίες, έναν πρώτο εξάμηνο κύκλο χημειοθεραπείας από το στόμα, θεραπεία με κορτιζόνη. Γνώρισα όμως και την αποκατάσταση μετά την εγχείρηση, σε ένα υπέροχο κέντρο αποκατάστασης στην Αθήνα, στην ΑΝΑΠΛΑΣΗ, που μου παρείχε φυσικοθεραπείες, εργοθεραπείες, λογοθεραπείες και πολλά άλλα.
- Πώς σε αντιμετώπισαν οι γιατροί και νοσηλευτές;
Με τον καλύτερο τρόπο. Είναι όλοι υπέροχοι, δοτικοί, αγαπάνε αυτό που κάνουν. Θέλω να πιστεύω πως συνέβαλα λίγο κι εγώ στη θετική τους αντιμετώπιση γιατί πάντα τους μίλαγα με σεβασμό και εκτίμηση. Και η δουλειά τους είναι πολύ δύσκολη, οφείλουμε να το αναγνωρίζουμε. Ποιός από μας αντέχει να περνάει το ένα τρίτο τουλάχιστον από τη ζωή του ακούγοντας γκρίνιες και παράπονα μόνο; Αυτοί το κάνουν ενώ παράλληλα διατηρούν την ανθρωπιά τους. Τους ευχαριστώ όλους πάρα πολύ.
Ο σωτήρας μου, ο συνοδοιπόρος μου, ο ήρωας και ο προστάτης μου είναι ο νευροχειρουργός μου. Ο άνθρωπος που μου έσωσε τη ζωή, όχι μόνο ως εξαίρετος επιστήμονας που κατόρθωσε το ακατόρθωτο βάσει των λεγομένων των άλλων, αλλά κι αυτή η τεράστια καρδιά που μου συμπαραστάθηκε από το πρώτο τηλεφώνημα μέχρι και σήμερα σαν πραγματικό στενό μέλος της οικογένειάς μου. Κύριε Γεωργόπουλε ευχαριστώ το Θεό που μες από αυτή τη διαδικασία έφερε εσένα στη ζωή μου. Είμαι ευλογημένη που σε γνώρισα.
Ευχαριστώ και τους υπόλοιπους γιατρούς μου, όλο το ιατρικό προσωπικό που ασχολήθηκε μαζί μου και ιδιαίτερα τους συνεργάτες του κ. Γεωργόπουλου, τον παθολόγο ογκολόγο και τον ακτινολόγο ογκολόγο μου. Να είναι όλοι καλά και να συνεχίσουν να προσφέρουν
- Τι φοβήθηκες περισσότερο σχετικά με τη θεραπευτική αγωγή;
Φοβήθηκα την εγχείρηση για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω. Τώρα που έχει φτάσει η ώρα να περάσω σε ενδοφλέβια χημειοθεραπεία, έχω ένα μικρό άγχος και για αυτό, αλλά ό,τι έρθει θα το αντιμετωπίσουμε.
- Είπες προηγουμένως ότι την ασθένειά σου την χειρίστηκες ως project. Ποιές στρατηγικές χρησιμοποίησες και χρησιμοποιείς για να γίνεις καλά και να ανακουφιστείς από τον πόνο;
Η στρατηγική μου είναι το να εξαντλώ τα δεδομένα και να αποφασίζω με καθαρό μυαλό για τις εναλλακτικές μου. Δεν δέχομαι τις απόλυτες απαντήσεις, όπως το «Αυτός ο όγκος είναι ανεγχείρητος»! Νάμαι τώρα ένα χρόνο και μετά, εγχειρισμένη να γράφω εργασία για το πανεπιστήμιο. Επίσης, δεν παραιτούμαι ποτέ, όσο δύσκολα και να είναι τα πράγματα. Δεν μεμψιμοιρώ, δεν γκρινιάζω και προσπαθώ να έχω πάντα έναν καλό λόγο και να μην ταλαιπωρώ το προσωπικό που συναντώ στους χώρους θεραπείας μου. Αναγνωρίζω τη σημαντική προσφορά τους ως άνθρωποι, πέρα από επαγγελματίες.
Εμπιστεύομαι τους γιατρούς μου. Από τη στιγμή που τους διάλεξα, αυτό οφείλω να κάνω και να εμπιστευτώ το έργο τους.
Συνεχίζω τη ζωή μου σαν να μην έχει μεσολαβήσει όλο αυτό. Δεν έχω αφήσει τίποτα. Και από όλα παίρνω δυνάμεις.
Να τώρα, σκέφτομαι μία εκδήλωση που οργανώνουμε στο ΚΑΠΗ. Μια εκδήλωση με μουσική που θα κάνουμε μέσα στη Σαρακοστή. Ειδικά για την ημέρα αυτή σκέφτομαι να μαγειρέψω για όλους τους συμμετέχοντες χταποδάκι κόκκινο με δάφνη και άλλα μυρωδικά, σβησμένο με κρασί και ανακατεμένο με μακαρονάκι. Έχω τόσους ξεχωριστούς ανθρώπους να νοιάζομαι! Γλέντι μουσική, φαγητό σε κάθε ευκαιρία να διασκεδάζουμε και να κοινωνικοποιούμαστε στο ΚΑΠΗ. Σε προσκαλώ να έρθεις!
Όσο για τον πόνο, ευτυχώς προς το παρόν δεν έχω κάτι έντονο. Αν ζοριστώ, πολύ σπάνια θα πάρω κάποιο ελαφρύ παυσίπονο.
- Υπήρξε κάποια κοινωνική διάσταση της ασθένειας ή της πάθησής σου, όπως θέματα υγιεινής, διαθεσιμότητα της θεραπευτικής αγωγής, ποιότητα της θεραπείας ή της διάγνωσης;
Κοινωνική διάσταση, αρκετά μεγάλη. Κατ’ αρχάς χωρίς χρήματα είναι δύσκολο να επιβιώσεις. Επιστήμονες καλοί υπάρχουν στην Ελλάδα, αλλά κατάλληλα εξοπλισμένα νοσοκομεία δημόσια όχι. Τα υλικά πανάκριβα και οι καλύψεις ελάχιστες. Κέντρα αποκατάστασης επίσης δημόσια ελάχιστα και όχι τόσο εξειδικευμένα, και όχι στην επαρχία. Τα έξοδα είναι εξωπραγματικά. Σε αυτά περιλαμβάνονται και τα έξοδα μετακίνησης προς τον τόπο θεραπείας.
Η καθαριότητα στα δημόσια νοσοκομεία δεν είναι και η καλύτερη.
Η θεραπευτική αγωγή θέλει μεγάλες διαδικασίες για να εγκριθεί και να παραχθεί.
Είναι υπερβολικά δύσκολο να κλειστεί ραντεβού για εξειδικευμένες εξετάσεις σε δημόσια νοσοκομεία.
Θέλω να πιστεύω πως τα πράγματα με την πάροδο του χρόνου θα βελτιώνονται. Η επιστήμη πάει μπροστά, η κοινωνία εξελίσσεται, οι άνθρωποι αναγνωρίζουν περισσότερο τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.
- Θα αναζητούσες θεραπεία στο εξωτερικό;
Θεωρώ ότι το εξωτερικό, ακόμα κι αν υπήρχε το οικονομικό μέσο, θα ήταν η τελευταία μου επιλογή. Έχουμε πολύ καλούς επιστήμονες στην Ελλάδα. Όλο διαμαρτυρόμαστε ότι φεύγουν έξω, αλλά κι εμείς οι ίδιοι τους σπρώχνουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν λέω πως προβλήματα δεν υπάρχουν. Να όμως που κατάφερα και βρήκα τη βέλτιστη λύση μέσα στην πατρίδα μου. Δίπλα στους ανθρώπους μου, σε οικείο περιβάλλον και στη γλώσσα μου. Το εξωτερικό δεν είχε τίποτα παραπάνω να μου προσφέρει. Αλήθεια, ποια είναι η «εγγύηση» που δίνει αυτή η επιλογή που έχει εντυπωθεί τόσο στη συνείδηση μας ως η βέλτιστη;
Κλείνοντας τη συνέντευξη η Βαλεντίνα μου λέει:
«Ξέρεις κάτι, αγαπητέ; Η ασθένειά μου με έκανε να παλέψω με τους φόβους μου, την ανασφάλεια που μου έχει δημιουργήσει η ασθένειά μου, ήρθαν στην επιφάνεια ο θυμός, η απογοήτευση, αλλά και η ελπίδα!
Πρέπει να αντιμετωπίζουμε αισιόδοξα το μέλλον και να συμβάλλουμε ο καθένας με τον τρόπο και τις δυνατότητές του, ώστε το μέλλον να είναι καλύτερο από το παρόν. Και επιτέλους να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε την αναπηρία, προσωρινή ή μόνιμη ως ταμπού.
Το ίδιο ισχύει για τις σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος και κυρίως οι ασθένειες του εγκεφάλου. Αντιμετωπίζονται επιφανειακά, ή ως χαμένο παιχνίδι. Αρνούμαι να το δεχτώ. Η ψυχολογία και η αντιμετώπιση είναι αυτά που κάνουν τη διαφορά. Ένα χρόνο μετά την τρομερά δύσκολη εγχείρησή μου, ολοκληρώνω αγγλόφωνο μεταπτυχιακό και παράλληλα δεύτερο πτυχίο, στην κοινωνιολογία. Αρνούμαι να αφήσω την περιπέτεια υγείας μου να με χαρακτηρίσει ως ελλειμματική. Το μέλλον είναι μπροστά και όλοι οφείλουμε να πάρουμε ότι καλύτερο μπορούμε από αυτό. Το αξίζουμε και κυρίως το δικαιούμαστε!»
