Η χαλάρωση των πολιτών στην εφαρμογή των προληπτικών μέτρων στις εορταστικές συγκεντρώσεις των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς σε συνδυασμό με το χαμηλό επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης κατά του κορονοϊού και της γρίπης αύξησε σημαντικά τις τελευταίες μέρες τον αριθμό των κρουσμάτων και των εισαγωγών στα νοσοκομεία της χώρας. Ο καθηγητής Πνευμονολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Νίκος Τζανάκης εκτιμά ότι τα κρούσματα σε όλη τη χώρα αγγίζουν τις 50.000 έως 100.000, ενώ ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας στο ΕΚΠΑ Νίκος Θωμαΐδης ανακοίνωσε ότι οι μετρήσεις στα λύματα διαπίστωσαν αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων κατά 85-90%, καθώς και διπλασιασμό της χρήσης κοκαϊνης. Παράλληλα μετά από έκτακτη συνεδρίαση της η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας έκανε συστάσεις για χρήση μάσκας και των υπόλοιπων προληπτικών μέτρων κατά του κορονοϊού και της γρίπης, καθώς και της αναγκαιότητας του εμβολιασμού.
Ήδη το σύστημα υγείας δέχεται μεγάλη πίεση γι’ αυτό και το νοσοκομείο ΝΙΜΙΤΣ προχώρησε στη διάθεση 50 κλινών νοσηλείας και κλινών αυξημένης φροντίδας και εντατικής θεραπείας, για την κάλυψη των αναγκών που συνδέονται με την αντιμετώπιση του κορονοϊού COVID-19 έως και 31 Μαρτίου 2024.
Αύξηση στο ιικό φορτίο των λυμάτων
Ειδικότερα σύμφωνα με τον κ. Θωμαΐδη από τις μετρήσεις στα λύματα της Αττικής καταγράφεται πολύ μεγάλη αύξηση τόσο του κορονοϊού, όσο και άλλων αναπνευστικών ιών όπως η γρίπη τύπου Α και του συγκυτιακού ιού (RSV). Συγκεκριμένα τον τελευταίο μήνα είχαμε αύξηση του κορονοϊού κατά 180%, της γρίπης κατά 222% και του RSV κατά 260%, ενώ την τελευταία εβδομάδα η αύξηση που καταγράφηκε στα λύματα ήταν αντίστοιχα 87%, 88% και 57%. Αναμένεται όμως ότι τα ποσοστά αυτά θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο το επόμενο διάστημα με κορύφωση τους στο τέλος Ιανουαρίου. Στο μεταξύ η χρήση της κοκαΐνης διπλασιάστηκε και έφτασε τις μέρες αυτές στο 2% (αφορά το 0,3% του πληθυσμού της Αττικής -από τα 4,2 εκατομμύρια χρηστών του δικτύου της ΕΥΔΑΠ- που είναι χρήστες). Σύμφωνα με τον κ. Θωμαΐδη, «είναι δεδομένο ότι μέσα στις γιορτές κι αυτό το έχουμε αποδείξει σε διάφορες εργασίες και δημοσιεύσεις, γίνεται κατάχρηση, ενώ η πανδημία και η παρατεταμένη οικονομική κρίση που έρχεται από το παρελθόν έχει αποτυπώσει στα λήμματα μια αλλαγή συμπεριφοράς. Η αύξηση χρήσης ψυχοφαρμάκων αλλά και διεγερτικών είναι αποτέλεσμα μιας παρατεταμένης πίεσης στον κόσμο».
Πίεση στα νοσοκομεία από την αύξηση των εισαγωγών
«Υπάρχει πίεση με πολλές εισαγωγές στις παθολογικές και πνευμονολογικές κλινικές, ιδίως υπερηλίκων ατόμων που εκδηλώνουν αυτές τις ιώσεις πολύ βαριά», δήλωσε χαρακτηριστικά σε εκπομπή της ΕΡΤ ο καθηγητής Νίκος Τζανάκης και πρόσθεσε:
«Ευτυχώς, η εικόνα δεν είναι ανάλογη στις ΜΕΘ, καθώς τα αντιικά φάρμακα, ο εμβολιασμός και οι προηγούμενες νοσήσεις, αλλά και το ότι πιθανώς ο ιός είναι λιγότερο νοσογόνος, φαίνεται να δημιουργούν «ανάχωμα» για τις εισαγωγές στις εντατικές. Αυτή τη στιγμή έχουμε καταστάσεις οι οποίες θυμίζουν παλιούς χειμώνες, ιδιαίτερα σε ορισμένες κλινικές. Όχι μόνο από τον κορονοϊό, που αφορά το 20% – 30% των περιπτώσεων, αλλά κυρίως λόγω άλλων ιώσεων, όπως η γρίπη, ο συγκυτιακός και άλλες αναπνευστικές ιώσεις, οι οποίες φέτος είναι και συχνότερες και βαρύτερες καθώς, στην ουσία, εξοφλούμε ένα ανοσολογικό χρέος που είχαμε δημιουργήσει λόγω της καραντίνας. Όλοι είχαμε πάρει ένα ανοσολογικό δάνειο εξαιτίας του ότι δεν αφήσαμε το ανοσολογικό μας να ασκηθεί, να έρχεται σε επαφή με αυτά τα παθογόνα. Ήταν η κακή πλευρά μιας αναγκαίας ενέργειας, του μέτρου της καραντίνας. Αυτό το ανοσολογικό δάνειο οφείλουμε να το εξοφλήσουμε τα μεταπανδημικά χρόνια με σύνεση και λαμβάνοντας όλα εκείνα τα μέτρα ώστε να μην πληρώσουμε πάρα πολύ άσχημα αυτή την ιστορία. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι άνω των 60 ετών θα πρέπει ετησίως να εμβολιάζονται με το εμβόλια της γρίπης και του κορονοϊού. Μέχρι στιγμής αυτό δεν έχει συμβεί. Σε ό,τι αφορά το αντιγριπικό εμβόλιο το έχουν κάνει το 30% – 40% των ατόμων στα οποία έχει συσταθεί, ενώ σε ό,τι αφορά τον κορονοϊό το ποσοστό αυτό πέφτει στο 10%. Από τα 2 εκατομμύρια των πολιτών ζήτημα να έχουν εμβολιαστεί 170 χιλιάδες».
Ο κ. Τζανάκης επισήμανε ακόμη ότι «εφόσον έχουμε το οποιοδήποτε αναπνευστικό σύμπτωμα, θα πρέπει αφενός να κάνουμε τεστ, αφετέρου να μη συγχρωτιστούμε, χωρίς εμείς οι ίδιοι να βάλουμε μάσκα, με οποιονδήποτε ηλικιωμένο ή άνθρωπο που έχει προβλήματα ανοσοποιητικού. Επιπροσθέτως, οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι με συννοσηρότητες θα πρέπει, με την παραμικρή ένδειξη ότι πιθανώς έχουν κορονοϊό, να το επιβεβαιώνουν με ένα self test και εν συνεχεία να απευθύνονται στο γιατρό τους, ώστε να ακολουθείται η διαδικασία της συνταγογράφησης των αντιικών φαρμάκων, τα οποία σε ένα ποσοστό 80% πιθανότατα θα τους προστατεύσουν από τη νοσηλεία και από τις κακές εκβάσεις της νόσου που είναι η διασωλήνωση και ο θάνατος».
62 θάνατοι από κορονοϊό
Το Δελτίο του ΕΟΔΥ για την εβδομάδα 18 Δεκεμβρίου 2023 – 24 Δεκεμβρίου 2023 περιγράφει αναλυτικά ανά κατηγορία ιών τα εξής:
- Γριπώδεις συνδρομές (ανεξαρτήτως παθογόνου): Ο αριθμός κρουσμάτων γριπώδους συνδρομής ανά 1.000 επισκέψεις παρουσίασε αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα.
- Ιός SARS-CoV2 – λοίμωξη COVID-19: Η θετικότητα στο σύνολο των ελεγχθέντων δειγμάτων παρουσίασε αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Ο αριθμός των εισαγωγών (n=1.496) παρουσίασε αύξηση 37% σε σχέση με τον μέσο εβδομαδιαίο αριθμό εισαγωγών τις προηγούμενες 4 εβδομάδες (n=1.094) και ήταν υψηλότερος από τον αριθμό των εισαγωγών την αντίστοιχη εβδομάδα του 2022 (n=1.250). Ο αριθμός των νέων διασωληνώσεων (n=13) παρουσίασε μείωση σε σχέση με τον μέσο εβδομαδιαίο αριθμό νέων διασωληνώσεων κατά τις προηγούμενες 4 εβδομάδες (n=26) και ήταν χαμηλότερος από τον αριθμό των διασωληνώσεων την αντίστοιχη εβδομάδα του 2022 (n=51). Ο αριθμός των ασθενών με λοίμωξη COVID-19 που νοσηλεύονται διασωληνωμένοι είναι 54. Καταγράφηκαν 62 θάνατοι με διάμεση ηλικία τα 83 έτη (εύρος 39-99 έτη). Ο αριθμός των θανάτων παρουσίασε αύξηση σε σχέση με τον μέσο εβδομαδιαίο αριθμό θανάτων τις προηγούμενες 4 εβδομάδες (n=53) και ήταν χαμηλότερος από τον αριθμό των θανάτων την αντίστοιχη εβδομάδα του 2022 (n=170). Την εβδομάδα 48, η συχνότερη υπο-παραλλαγή της ΒΑ.2 ήταν η EG.5 (33%) ακολουθούμενη από την XBB.1.5 (29%) και την ΒΑ.2.86 (22%). Στη χώρα μας έχουν συνολικά ανιχνευτεί 102 στελέχη JN.1 (υπο-παραλλαγή της ΒΑ.2.86 που από 19/12 αναγνωρίστηκε ως υπο-παραλλαγή επιδημιολογικού ενδιαφέροντος), με ημερομηνία λήψης δείγματος από 3/10 έως 3/12. Ο πρόσθετος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από την JN.1 αξιολογείται διεθνώς επί του παρόντος ως χαμηλός. Η επιτήρηση του ιικού φορτίου στα αστικά λύματα έδειξε αύξηση της κυκλοφορίας του ιού SARS-CoV-2 σε 5 από τις 10 περιοχές που ελέγχθηκαν.
- Ιός της γρίπης: Η θετικότητα για γρίπη στην κοινότητα (δίκτυο sentinel) παραμένει άνω του 10% (εποχικό όριο έναρξης της επιδημικής δραστηριότητας της γρίπης κατά το ECDC). Καταγράφηκαν 3 νέα σοβαρά κρούσματα με νοσηλεία σε ΜΕΘ, ενώ δεν καταγράφηκε νέος θάνατος από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Από την εβδομάδα 40/2023 έως την εβδομάδα 51/2023 νοσηλεύτηκαν 21 άτομα με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη σε ΜΕΘ και καταγράφηκαν 5 θάνατοι από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Από την εβδομάδα 40/2023 έως και την εβδομάδα 51/2023 έχουν ανιχνευτεί συνολικά 78 θετικά δείγματα για γρίπη (9%). Στα δύο κέντρα αναφοράς γρίπης έχουν τυποποιηθεί 76 δείγματα: 74 τύπου Α και 2 τύπου Β. Από τα 71 στελέχη τύπου Α που υποτυποποιήθηκαν, τα 15 (21%) ανήκαν στον υπότυπο Α(Η3) και τα 56 (79%) στον υπότυπο Α(Η1).
- Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός – RSV: H θετικότητας RSV στα δείγματα sentinel ΠΦΥ παρουσίασε αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα.
Τα μέτρα προστασίας έναντι του ιού SARS COV-2 & των λοιπών λοιμώξεων αναπνευστικού
Από το Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ συστήνονται τα ακόλουθα μέτρα προστασίας:
- Είναι αναγκαίο να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν πιο άμεσα με το επικαιροποιημένο εμβόλιο για τον COVID19, καθώς και με το εμβόλιο της γρίπης, τα άτομα ηλικίας ανω των 60 ετών και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα – όπως συστήνεται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.
- Είναι εξαιρετικά σημαντικό να χρησιμοποιούμε μάσκα προστασίας σε όλους τους χώρους υγειονομικών μονάδων (π.χ. Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας), σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, καθώς και σε κλειστές Δομές που φιλοξενούν ευάλωτους πληθυσμούς.
- Ειδικά για τα άτομα που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, άτομα με υποκείμενα νοσήματα), επί συμπτωμάτων, να αναζητούν έγκαιρα ιατρικές συμβουλές, με σκοπό να γίνεται έγκαιρη διάγνωση και άμεση χορήγηση θεραπείας.
- Είναι απαραίτητο τα άτομα που διαβιούν σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και λοιπές κλειστές δομές ευάλωτου πληθυσμού να τηρούν τα μέτρα πρόληψης και να εμβολιάζονται κατά της γρίπης και του COVID19 με το επικαιροποιημένο εμβόλιο.
- Επιπλέον, συστήνεται ισχυρά να τηρούνται από τον γενικό πληθυσμό τα μέτρα πρόληψης των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού: υγιεινή των χεριών, συστηματικος αερισμός κλειστών χώρων, απομόνωση επί συμπτωμάτων, συνεχή χρήση μάσκας ειδικά σε χώρους με συνωστισμό, περιορισμός επαφών με ευάλωτα άτομα και πραγματοποίηση διαγνωστικών ελέγχων.
