Γιατί κάποιοι ροχαλίζουν και κοιμούνται με το στόμα ανοιχτό

Του Ιωάννη Στ. Πετρόπουλου, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Το ρινικό διάφραγμα αποτελεί έναν από τους βασικούς ανατομικούς σχηματισμούς της μύτης. Παίζει ουσιώδη ρόλο στη λειτουργία της ρινικής αναπνοής και ταυτόχρονα επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την αισθητική της μύτης.

Πρόκειται για μία οστεοχόνδρινη δομή που χωρίζει τη ρινική κοιλότητα στις δύο ρινικές θαλάμες, διαμέσου των οποίων ο αέρας εισέρχεται στη μύτη, εφυγραίνεται, θερμαίνεται, καθαρίζεται από ξένα σωματίδια και μέσω της υπόλοιπης αναπνευστικής οδού καταλήγει στους πνεύμονες. Επίσης το ρινικό διάφραγμα συμμετέχει στο σχηματισμό της ρινικής βαλβίδας, ενός ανατομικού συμπλέγματος ύψιστης σημασίας για το στροβιλισμό και προώθηση του αέρα προς το φάρυγγα και τους πνεύμονες. Αισθητικά συμμετέχει στο σχηματισμό των δύο κάτω τριτημορίων της ράχης της μύτης, ενώ σημαντικός είναι ο ρόλος του και στην στήριξη της κορυφής αυτής.

Ποια η αιτιολογία του σκολιωτικού (στραβού) ρινικού διαφράγματος;

Στις περισσότερες περιπτώσεις ενέχεται ο παράγοντας της κληρονομικότητας. Αρκετά όμως συχνή είναι η μετατραυματική σκολίωση (από κακώσεις της μύτης κατά τον τοκετό, στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας ή ακόμα και κατά την ενήλικη ζωή), στην οποία κατάγματα του ρινικού διαφράγματος επουλώνονται σε λάθος θέση ή έχουμε απεξάρθρωση αυτού.

Τι προβλήματα δημιουργεί το σκολιωτικό διάφραγμα;

Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος αποτελεί ένα χρόνιο πρόβλημα και οι περισσότεροι ασθενείς προσέρχονται στον Χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο αιτιώμενοι δυσχέρεια ρινικής αναπνοής μονόπλευρα ή και αμφοτερόπλευρα, συχνούς πονοκεφάλους, υποτροπιάζοντα επεισόδια παραρρινοκολπίτιδας και επίμονες ρινίτιδες. Τα συμπτώματά τους χρονολογούνται από καιρό και επιδεινώνονται ακόμα και με ένα κοινό κρυολόγημα. Οι ασθενείς αυτοί, από τη στιγμή που η ρινική αναπνοή είναι πλημμελής, χρησιμοποιούν και τη στοματική αναπνοή, με αποτέλεσμα:

Να κουράζονται πιο εύκολα, ιδίως κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης ή έντονης εργασίας.

Να κοιμούνται με το στόμα ανοικτό και να εμφανίζουν αρκετά συχνά ροχαλητό.

Να παραπονιούνται για αίσθημα ξηρότητας στο στόμα κατά την πρωινή έγερση

Να παραπονιούνται για ένα μόνιμο και ενοχλητικό ερεθισμό του φάρυγγά τους.

Σε αρκετές περιπτώσεις ένα σκολιωτικό διάφραγμα επηρεάζει και την αισθητική της μύτης. Τυχόν απεξάρθρωσή του, οδηγεί σε πτώση της κορυφής της μύτης, ενώ ευθύνεται πολλές φορές για τη λοξότητα του χόνδρινου τμήματος της ράχης της μύτης (λοξή μύτη) ή και για την προβολή κάποιου ύβου. Επίσης ένα μεγάλο ρινικό διάφραγμα ευθύνεται για τη μεγαλύτερη από τη φυσιολογική προβολή της μύτης από το πρόσωπο (μακριά μύτη), ενώ απώλεια ή καθίζηση του ραχιαίου (επάνω) τμήματος του ευθύνεται για τη δημιουργία της εφιππιοειδούς μύτης (σαν σέλλα αλόγου). Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι το ρινικό διάφραγμα αποτελεί ένα σημαντικό και σύνθετο ανατομικό σχηματισμό με πολλαπλούς ρόλους και λειτουργίες.

Βοηθάει η χρήση ρινικών σπρεύ;

Πολλοί από τους ασθενείς για να ανακουφισθούν καταφεύγουν στη χρήση αποσυμφορητικών ρινικών σπρέυ που ναι μεν βελτιώνουν τη ρινική αναπνοή παροδικά, αλλά ταυτόχρονα, η συχνή και μακρά χρήση τους προκαλεί μη αναστρέψιμες βλάβες στο ρινικό βλεννογόνο, εθίζουν τον ασθενή και με την πάροδο του χρόνου γίνονται όλο και περισσότερο ναποτελεσματικά και απαιτούνται μεγαλύτερες δόσεις για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος.

Πως γίνεται η διάγνωση ενός τέτοιου προβλήματος:

Η διάγνωση γίνεται τόσο από το ιστορικό του ασθενούς όσο και από την κλινική εξέταση. Πλέον με τη χρήση των ενδοσκοπίων και της κάμερας είναι δυνατόν να καταδείξουμε στον ασθενή το πρόβλημα. Σε περιπτώσεις όπου συνυπάρχει και αισθητική δυσμορφία, απαιτείται επιπλέον λεπτομερής ανάλυση της αισθητικής όλου του προσώπου του ενδιαφερόμενου/ης που ολοκληρώνεται με τη λήψη προεγχειρητικών φωτογραφιών.

Πως επιλύεται το πρόβλημα του σκολιωτικού ρινικού διαφράγματος;

Το πρόβλημα της δυσχέρειας της ρινικής αναπνοής λόγω σκολιωτικού ρινικού διαφράγματος λύνεται μόνο χειρουργικά.

Σε ποια ηλικία επιτρέπεται η χειρουργική αποκατάστασή του;

Η ενδεικνυόμενη ηλικία είναι μετά το 17ο – 18ο έτος όπου ο σκελετός της μύτης έχει πλέον σχηματισθεί πλήρως. Σε ορισμένες πολύ επιλεκτικές περιπτώσεις, η επέμβαση πραγματοποιείται και σε μικρότερη ηλικία, αλλά είναι πολύ πιο συντηρητική και απαιτεί από το χειρουργό πλήρη και λεπτομερή γνώση των σταδίων ανάπτυξης του ρινικού σκελετού.

Τι είδους αναισθησία απαιτείται:

Η πλαστική του ρινικού διαφράγματος γίνεται είτε με γενική ενδοτραχειακή αναισθησία είτε με τοπική, ανάλογα με τον τύπο του προβλήματος και την εμπειρία του χειρουργού.

Είναι επώδυνη επέμβαση και ποια η άμεση μετεγχειρητική εικόνα του ασθενούς;

Με τις σύγχρονες χειρουργικές που έχουν αναπτυχθεί, η πλαστική του ρινικού διαφράγματος είναι πλέον μία εντελώς ανώδυνη επέμβαση και η διάρκεια της είναι 15 – 20 λεπτά.

Ο ενδορρινικός πωματισμός (γάζες) πλέον δεν υπάρχει, οπότε ο ασθενής αναπνέει και πάλι μερικώς από τη μύτη. Δεν αλλοιώνεται ούτε αλλάζει το σχήμα της μύτης, δεν υπάρχουν οιδήματα (πρήξιμο) και εγχυμώσεις (μελανιές). Ο ασθενής παραμένει στην κλινική ή το νοσοκομείο 5-6 περίπου ώρες. Την επόμενη ημέρα μπορεί να επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες με κάποιους ειδικούς μετεγχειρητικούς περιορισμούς που δίνονται από το θεράποντα Χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο. Στις περιπτώσεις όπου η πλαστική του ρινικού διαφράγματος συνδυάζεται και με αισθητική παρέμβαση, ο χρόνος ανάρρωσης είναι μόνο λίγες ημέρες και διαφορετικές οι μετεγχειρητικές οδηγίες που δίδονται από το θεράποντα χειρουργό.

Δίδονται κάποιες ειδικές μετεγχειρητικές οδηγίες;

Ο ασθενής λαμβάνει για κάποιες μέρες αντιβιοτική αγωγή και χρησιμοποιεί ειδικά ρινικά σπρέυ για τον καθαρισμό της μύτης από τις εκκρίσεις που παράγονται λόγω της χειρουργικής επέμβασης. Για τις πρώτες4-5 ημέρες αποφεύγεται το έντονο φύσημα της μύτης, η έντονη σωματική κόπωση, η άρση μεγάλου βάρους και η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Η φυσιολογική ρινική αναπνοή αποκαθίσταται σε διάστημα 7-10 ημερών.

Tι γίνεται αν το σκολιωτικό διάφραγμα επηρεάζει ταυτόχρονα και την αισθητική της μύτης;

Στις περιπτώσεις όπου το σκολιωτικό διάφραγμα επηρεάζει ταυτόχρονα και την αισθητική της μύτης (στραβή μύτη, πτώση κορυφής μύτης, χόνδρινος ύβος, μακριά μύτη, εφιππιοειδής μύτη κ.α.), στον ίδιο χρόνο αποκαθίσταται και η αισθητική δυσμορφία εφόσον ενδιαφέρει τον ασθενή μία τέτοια παρέμβαση και αφού προηγηθεί μία λεπτομερής συζήτηση μαζί του.

Η αισθητική αυτή επέμβαση είναι δυνατόν να απαιτεί ολική επανακατασκευή του ρινικού διαφράγματος με εξειδικευμένες χειρουργικές τεχνικές, τη χρήση μοσχευμάτων, την αφαίρεση τμημάτων του διαφράγματος σε συνδυασμό με όλες τις σύγχρονες τεχνικές της ρινοπλαστικής για την επίτευξη ενός όμορφου αισθητικού αποτελέσματος. Η πλαστική του ρινικού διαφράγματος απαιτεί πλήρη γνώση της ανατομίας του εσωτερικού και του εξωτερικού της μύτης και μεγάλη εμπειρία από τον θεράποντα χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο για την διασφάλιση μίας φυσιολογικής ρινικής αναπνοής και ταυτόχρονα την αποφυγή τυχόν λειτουργικών ή αισθητικών επιπλοκών.