Του Άρη Μπερζοβίτη
Υψηλό είναι το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν όζους στον θυρεοειδή αδένα. Μελέτες στην Ευρώπη δείχνουν ότι το ποσοστό ανέρχεται στο 50% των ενήλικων γυναικών και στο 30% των ανδρών. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο European Thyroid Journal έδειξε ότι θυρεοειδικούς όζους είχε μεγάλο ποσοστό των ασθενών με υπερλειτουργία του θυρεοειδούς (Νόσο Graves) που συμμετείχαν, εκ των οποίων ένα ποσοστό ήταν κακοήθεις. Διαπιστώθηκε δε ότι οι περισσότεροι από τους ασθενείς που διαγνώστηκαν με κακοήθεια είχαν θηλώδη καρκινώματα.
«Οι όζοι στον θυρεοειδή είναι διογκώσεις μέσα στον αδένα που είναι είτε ενεργοί είτε ανενεργοί, δηλαδή ή παράγουν ορμόνες ή όχι. Μπορεί να είναι συμπαγείς και να οφείλονται σε υπερανάπτυξη του φυσιολογικού ιστού, κυστικοί, δηλαδή να περιέχουν υγρό, ή σύνθετοι και να αποτελούνται από ιστό και υγρά. Το μέγεθός τους κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά και οι ηλικιωμένοι έχουν 10πλάσιες πιθανότητες να τους εμφανίσουν.
Κάποιοι συνοδεύονται από διόγκωση του αδένα και τότε η κατάσταση λέγεται οζώδης βρογχοκήλη ή πολυοζώδης βρογχοκήλη, αναλόγως του αριθμού των όζων. Η βρογχοκήλη μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα αναπνοής ή κατάποσης, όπως άλλωστε και η ύπαρξη ενός μόνο, σταδιακά αυξανόμενου σε μέγεθος, όζου. Η ύπαρξή τους μπορεί να γίνει αιτία υπερπαραγωγής θυροξίνης.
Οι περισσότεροι όζοι δεν προκαλούν συμπτώματα και ο εντοπισμός τους γίνεται τυχαία, ενώ σε όσους ελέγχουν συστηματικά τον αδένα, λόγω κάποιας πάθησής του, γίνεται από τον υπέρηχο στον οποίο υποβάλλονται μια φορά τον χρόνο.
Στους όζους περιλαμβάνονται και τα θυλακιώδη αδενώματα. Εάν τα θυλακιώδη κύτταρα περιέχονται εντός αυτών, τότε είναι καλοήθεις, σε αντίθεση με εκείνους που επεκτείνονται στον περιβάλλοντα ιστό.
Παρότι οι πιθανότητες να είναι κακοήθεις δεν ξεπερνούν το 5%, μόλις βρεθεί κάποιος πρέπει αμέσως να εξετάζεται αυτό το ενδεχόμενο», εξηγεί ο Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ, κ. Δημήτρης Λινός.
Στους λόγους εμφάνισής τους περιλαμβάνεται η νόσος Hashimoto και η νόσος του Graves. Η τελευταία αποτελεί αιτία δημιουργίας τόσο όζων και βρογχοκήλης όσο και καρκίνου του θυρεοειδούς, ο οποίος ενίοτε είναι επιθετικός.
Για να εντοπίσουν τον επιπολασμό των θυρεοειδικών όζων και τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς σε άτομα με νόσο του Graves, πορτογάλοι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Πόρτο διεξήγαγαν μια μελέτη σε 539 ενήλικες ασθενείς, μεταξύ 2017 και 2021. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο για 3,3 χρόνια. Το 53% αυτών διαγνώστηκε με θυρεοειδικούς όζους και το 3,3% με καρκίνο του θυρεοειδούς. Οι ασθενείς με πολλαπλούς και με μεγαλύτερους όζους είχαν υψηλότερο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου στον αδένα. Σχεδόν όλοι όσοι διαγνώστηκαν με καρκίνο είχαν θηλώδη καρκίνο του θυρεοειδούς.
«Ο θηλώδης καρκίνος αφορά στο περίπου το 80% – 85% των περιπτώσεων καρκίνου του θυρεοειδούς. Εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικες μέσης ηλικίας, “προτιμά” όμως τις γυναίκες με αναλογία 3 προς 1 γυναίκες προς άνδρες. Στα παιδιά σπάνια εμφανίζεται, αλλά και σε αυτά είναι η πιο συχνή κακοήθεια του αδένα.
Πρόκειται για έναν καρκίνο με καλή πρόβλεψη, αφού εάν εντοπιστεί σε αρχικό στάδιο και αντιμετωπιστεί σωστά, ο ασθενής θεραπεύεται πλήρως. Δύο στους δέκα διαγιγνώσκονται όταν ήδη έχουν επηρεαστεί οι λεμφαδένες, αλλά στον καρκίνο του θυρεοειδούς αυτή η εξέλιξη δεν προδιαγράφει την πορεία του ασθενή. Ωστόσο οι συγκεκριμένοι αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο υποτροπής, συγκριτικά με εκείνους που ο καρκίνος δεν έχει κάνει μετάσταση στους λεμφαδένες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι χάνουν τη ζωή τους από τη συγκεκριμένη αιτία.
Η ενδεδειγμένη θεραπεία για τον θηλώδη καρκίνο του θυρεοειδούς είναι η αφαίρεση όλου του αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή), προκειμένου να μειωθούν οι πιθανότητες υποτροπής και εξάπλωσης του καρκίνου, αλλά και για να είναι ευχερέστερη η ερμηνεία των αποτελεσμάτων των εξετάσεων ελέγχου για υποτροπή. Στην επέμβαση περιλαμβάνεται η αφαίρεση των λεμφαδένων που έχουν επηρεαστεί.
Σήμερα οι επεμβάσεις γίνονται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως η ΜΙΝΕΤ, οι οποίες είναι απολύτως ασφαλείς και αποτελεσματικές, προκειμένου ο ασθενής να αναρρώνει γρηγορότερα και χωρίς επιπλοκές», σημειώνει ο πρώην Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων Καθηγητής κ. Δ. Λινός και προσθέτει:
«Η θυρεοειδεκτομή ακολουθείται από θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, σε ορισμένους ασθενείς όπως: στους ασθενείς ηλικίας άνω των 45 ετών με όγκο πάνω από 2 cm, με μεταστάσεις σε λεμφαδένες και αλλού και σε ασθενείς με μικρότερο των 2 εκατοστών όγκο, που έχει κάνει όμως μετάσταση.
Παρότι η πρόληψη δημιουργίας όζων και καρκίνου δεν είναι εφικτή, το μόνο που μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες αρνητικών εξελίξεων είναι ο τακτικός έλεγχος του θυρεοειδούς αδένα στους ασθενείς με νόσο του Graves και ο εξονυχιστικός έλεγχος του νεοπαρατηρούμενου όζου, μέσω υπερηχογραφήματος και FNA (παρακέντηση με λεπτή βελόνα για ιστολογικό έλεγχο) σε ασθενείς με παράγοντες κινδύνου για καρκίνο. Σύμφωνα, πάντως με την έρευνα, η ύπαρξη της νόσου θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πριν από την επιλογή θεραπείας».
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΝΟΥ
– Τρέχουσες Θέσεις
- Ομότιμος Καθηγητής Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
- Διευθυντής Ακαδημαϊκών Υποθέσεων Ομίλου ΥΓΕΙΑ
- Διευθυντής Χειρουργικής Ομίλου ΥΓΕΙΑ
- Governor, American College of Surgeons– Greek Chapter
- Consultant in Surgery, Massachusetts General Hospital, ΗΠΑ
- Lecturer of Surgery, Harvard University, Boston, ΗΠΑ
– Ακαδημαϊκοί Τίτλοι
- Καθηγητής Χειρουργικής & Διευθυντής Ε’ Χειρουργικής Κλινικής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 2006-2018
- Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1984 – 2006
- Assistant Professor Χειρουργικής, Case Western Reserve, Cleveland, Ohio, ΗΠΑ, 1981 – 1984
- Υφηγητής Ιατρικής Σχολής, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1983
- Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1978
– Εκπαίδευση
- Διπλωματούχος American Boards of Surgery (certified, 1981)
- Resident & Chief Resident Associate in Surgery, Mayo Clinic, Rochester, Minnesota, ΗΠΑ, 1976 – 1981
- Clinical & Research Fellow in Surgery, M.G.H./ Harvard University, Boston, ΗΠΑ, 1975 – 1976
- Πτυχίο της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών, (Άριστα), 1975
– Διακρίσεις
- Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων (International Association of Endocrine Surgeons)
- Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργικής (International Society of Surgery)
- Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων (European Society of Endocrine Surgeons)
- Faculty Post-Graduate Courses, International Association of Endocrine Surgeons
- Μέλος του Μόνιμου Συμβουλίου της Global Alliance for Surgical, Obstetric, Trauma & Anesthesia care
- Μέλος της Διεθνούς Συντακτικής Επιτροπής των περιοδικών JAMA Surgery & SURGERY
- Μέλος και Σύμβουλος Συντακτικής Επιτροπής στα Περιοδικά (World Journal of Endocrine Surgery, World Journal of Surgery, Surgery, Surgical Endoscopy)
- Πρόεδρος, American College of Surgeons – Greek Chapter
- Πρόεδρος, Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Χειρουργών Ενδοκρινικών Αδένων
- Πρόεδρος Επιτροπής Scholar Selection Subcommittee American College of American Surgeon
- Oliver Cope προσκεκλημένος Καθηγητής στο Massachusetts General Hospital του Πανεπιστημίου του Harvard
– Κλινικό Ενδιαφέρον
- Ενδοκρινική Χειρουργική (Θυρεοειδής, Παραθυρεοειδής, Επινεφρίδια)
- Γενική Χειρουργική
- Χειρουργική Ογκολογία
- Λαπαροσκοπική Χειρουργική
- Χειρουργική του Μαστού
– Βιβλία
1. Linos DA, Chung WY (Eds). Minimally Invasive Thyroidectomy. Springer-Verlag Editions, Germany, 2012
2. Linos DA, van Heerden JA (Eds). Adrenal Glands: Diagnostic Aspects and Surgical Therapy. Springer-Verlag Editions, Germany, 2005
3. Λαπαροσκοπική Γενική Χειρουργική Εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα, 1992
4. Ενδοκρινολογική Χειρουργική Εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα, 1984
Κλινικό έργο
Το κύριο κλινικό έργο του Καθηγητή κ. Λινού έγκειται κυρίως στη συμβολή του στην εξέλιξη των δυο υποειδικοτήτων της γενικής χειρουργικής που είναι η Ενδοκρινολογική Χειρουργική και η Λαπαροσκοπική Χειρουργική.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του Καθηγητή κ. Λινού στην ανάπτυξη της Ενδοκρινολογικής Χειρουργικής, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, επιδεικνύοντας πρωτοποριακό έργο στις εγχειρήσεις των παθήσεων του θυρεοειδούς, των παραθυρεοειδών αδένων, του παγκρέατος και των επινεφριδίων.
Το έργο του ξεκινάει από την εισαγωγή και ευρεία εφαρμογή της δια λεπτής βελόνης κυτταρολογικής βιοψίας (FNA) των όζων του θυρεοειδούς. Η συστηματική και ερευνητική συνεργασία με το Παθολογοανατομικό Εργαστήριο του Αρεταίειου Νοσοκομείου οδήγησε σε ουσιαστικές ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια που διαμόρφωσαν τα κλασικά πλέον κυτταρολογικά κριτήρια για την προεγχειρητική διάγνωση του θηλώδους καρκίνου του θυρεοειδούς.
Το 2009, για πρώτη φορά στην Ευρώπη, πραγματοποίησε τις πρώτες ρομποτικές θυρεοειδεκτομές με προσπέλαση του θυρεοειδούς από σημείο απομακρυσμένο από τον λαιμό, ξεκινώντας ουσιαστικά τη νέα εποχή στη χειρουργική του θυρεοειδούς.
Επιπλέον, έχει συμβάλλει σημαντικά στη Χειρουργική των Επινεφριδίων με την πρωτοποριακή ανακάλυψη της “The Linos Formula”, όπως ονόμασαν άλλοι συγγραφείς και ερευνητές. Πρόκειται για τη μαθηματική φόρμουλα που χρησιμοποιείται για τον σωστό υπολογισμό του όγκου των επινεφριδίων στην αξονική τομογραφία.
Σημαντική είναι επίσης η κλινική συμβολή του Καθηγητή κ. Λινού στη Λαπαροσκοπική χειρουργική, με την πραγματοποίηση των περισσότερων «πρώτων» λαπαροσκοπικών επεμβάσεων στην Ελλάδα. Ενδεικτικά αναφέρεται, η εφαρμογή νέων χειρουργικών τεχνικών, όπως η Ενδοσκοπική Χειρουργική μέσω Φυσικών Οπών (Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery), και η Ενδοσκοπική Χειρουργική από Μία Οπή (Single Incision Laparoscopic Surgery).
Αξίζει να γίνει αναφορά σε σημαντικές μελέτες που αφορούν γενικότερα το κλινικό έργο του. Για παράδειγμα, η μελέτη του για τον ρόλο της χολολιθιάσεως και της χολοκυστεκτομής στην ανάπτυξη του καρκίνου του παχέως εντέρου οδήγησε σε αντίστοιχες δημοσιεύσεις στα έγκριτα διεθνή περιοδικά Lancet και Cancer. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι πειραματικές του προσπάθειες αναφορικά με την προστασία του χειρουργού από την ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της Διεγχειρητικής Χολαγγειογραφίας.
Στη Γαστρεντερολογική Χειρουργική, όπως και στη Χειρουργική Ογκολογία σημειώνεται σημαντικό κλινικό έργο, ιδιαίτερα στον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και των χοληφόρων, με ανάλογες δημοσιεύσεις σε περιοδικά όπως το Lancet και το Cancer. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συμμετοχή του στη συγγραφή των “Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τους Ευρωπαίους Χειρουργούς για την Αντιμετώπιση του Μαστογραφικά Ανιχνεύσιμου Καρκίνου του Μαστού” το 1998, όπως και η συμμετοχή του στην αναθεώρηση και επανέκδοση αυτού του τόμου (εκδ. European Commission).
