Του Άρη Μπερζοβίτη
Κάθε χρόνο, ολοένα περισσότερα και πιο περίτεχνα παιχνίδια κυκλοφορούν στο εμπόριο, προσελκύοντας την προσοχή μικρών και μεγάλων παιδιών. Πόσο ασφαλή είναι όμως για τα μάτια και την όρασή τους;
Η απάντηση εξαρτάται από το είδος του παιχνιδιού και τα παιδικά χέρια που θα το χρησιμοποιήσουν. Τα μάτια είναι ευάλωτα στην συνεχή έκθεση σε οθόνες ψηφιακών συσκευών (αυξάνουν τον κίνδυνο μυωπίας), αλλά ακόμα πιο σοβαροί μπορεί να είναι οι τραυματισμοί τους, που μπορεί να έχουν μακροχρόνιες συνέπειες.
Οι τραυματισμοί των ματιών στα παιδιά είναι πολύ συχνοί. Υπολογίζεται ότι αποτελούν το 8% έως 14% όλων των τραυματισμών της παιδικής ηλικίας. Αποτελούν επίσης την κύρια αιτία επίκτητης τύφλωσης των παιδιών παγκοσμίως. Ωστόσο στο 90% των περιπτώσεων θα μπορούσαν να αποφευχθούν με τη λήψη απλών μέτρων.
Οι πιο συχνοί τραυματισμοί είναι η εκχύμωση (μαύρισμα) του ματιού από ένα δυνατό χτύπημα, οι εκδορές και τα θλαστικά τραύματα (κοψίματα) γύρω από το μάτι, καθώς και οι εκδορές στον επιφανειακό χιτώνα του ματιού του (τον κερατοειδή). Συχνή είναι και η αιμορραγία στο εσωτερικό του ματιού, όπως το οφθαλμικό ύφαιμα (συσσωρεύεται αίμα ανάμεσα στον κερατοειδή και την ίριδα που είναι το έγχρωμο κεντρικό τμήμα του ματιού).
«Οι πιο σοβαροί τραυματισμοί είναι η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα στο πίσω μέρος του ματιού και η ρήξη του οφθαλμικού βολβού, που μπορεί να οδηγήσουν στην τύφλωση. Επιπρόσθετα, τα χτυπήματα με δύναμη όπως από παιχνίδια που εκτοξεύουν αντικείμενα (π.χ. βελάκια) μπορεί να προκαλέσουν και μακροπρόθεσμα προβλήματα, όπως η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης που οδηγεί στο μέλλον στο γλαύκωμα και ο τραυματικός καταρράκτης», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, χειρουργός-οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
«Όταν όμως βρισκόμαστε σε εορταστική διάθεση και γενναιοδωρία, είναι εύκολο να ξεχάσουμε πόσο εύκολα μπορούν να τραυματιστούν τα παιδιά από το καινούργιο τους παιχνίδι. Γι’ αυτό πρέπει να επιλέγουμε προσεκτικά και υπεύθυνα τα παιχνίδια που θα τους αγοράσουμε, ακολουθώντας βασικούς κανόνες ασφαλείας», προσθέτει.
Από τα πιο επικίνδυνα παιχνίδια για τα μάτια είναι όσα εκτοξεύουν εξαρτήματα (π.χ. όπλα, σφεντόνες, τόξα). Τα παιχνίδια αυτά μπορεί να είναι τόσο ισχυρά, ώστε να φτάνουν τα εξαρτήματα σε απόσταση έως και 30 μέτρα. Τα παιδιά, όμως, δεν αντιλαμβάνονται εύκολα την απόσταση, ούτε συνειδητοποιούν και πως αν βρίσκονται πολύ κοντά στα ιπτάμενα εξαρτήματα, κινδυνεύουν να υποστούν πολύ σοβαρό τραυματισμό στα μάτια τους. Εκείνα που συνήθως τραυματίζονται με τέτοια παιχνίδια είναι τα αγόρια (αποτελούν το σχεδόν 80% των τραυματιών με αυτά).
Τραυματισμός μπορεί να συμβεί ακόμα κι αν ένα παιχνίδι εκτοξεύει εξαρτήματα από μαλακό υλικό, σκέτο νερό ή μπαλόνια με νερό. Τα μαλακά ιπτάμενα αντικείμενα μπορεί να προκαλέσουν αμβλύ (δηλαδή μη διεισδυτικό) τραυματισμό στο μάτι, που μπορεί να οδηγήσει έως και στην αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς ή την απώλεια της όρασης.
Επικίνδυνες είναι μέχρι και οι πολύχρωμες λωρίδες και κομφετί που εκτοξεύουν τα θεωρούμενα ως παιδικά πυροτεχνήματα: τα πάρτι poppers. Το περιεχόμενό τους βρίσκεται σε συμπιεσμένο αέρα και μπορεί να εκτοξευθούν με τέτοια δύναμη, ώστε να τραυματίσουν σοβαρά τα μάτια των παιδιών.
Πολλοί τραυματισμοί συμβαίνουν και με τα παιχνίδια που έχουν μυτερή άκρη (π.χ. σπαθιά) ή αιχμηρά τμήματα που προεξέχουν. Αυτά μπορεί να τραυματίσουν τον βολβό του ματιού ή τις γύρω περιοχές.
Αντίστοιχα, τα παιχνίδια με λέιζερ μπορεί να τραυματίσουν τις φωτοευαίσθητες δομές βαθιά μέσα στα μάτια (π.χ. την ωχρά κηλίδα) προκαλώντας ακαριαία και μόνιμη απώλεια όρασης.
Ακόμα και οι πυρσοί (sparklers) που μπορεί ένα παιδί να κρατάει στο χέρι ή να τους τοποθετήσει πάνω σε τρόφιμα (π.χ. τούρτες) είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι. Παρότι μοιάζουν με παιχνίδια, οι φλόγες τους φθάνουν σε θερμοκρασίες άνω των 1.000 βαθμών Κελσίου, αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO).
«Οι κίνδυνοι που απειλούν τα μάτια των παιδιών όταν παίζουν είναι πάρα πολλοί. Γι’ αυτό τον λόγο είναι κατ’ αρχάς απαραίτητο να τους αγοράζετε παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία τους. Ποτέ μην δίνετε σε ένα μικρό παιδί παιχνίδι που προορίζεται για μεγαλύτερη ηλικία», συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος. «Εξίσου σημαντικό είναι να διαβάζετε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσεως του παιχνιδιού και να εξηγείται στο παιδί σας πώς να παίζει με ασφάλεια. Ειδικά τα μικρά παιδιά, όμως, πρέπει διαρκώς να επιτηρούνται στο παιχνίδι».
Πριν αγοράσετε ένα παιχνίδι, εξάλλου, είναι σημαντικό να διαβάσετε τα ψιλά γράμματα στη συσκευασία, για να δείτε τυχόν προειδοποιήσεις, συνεχίζει. Καλό είναι επίσης να τα αγοράζετε αυτοπροσώπως από τα καταστήματα, για να τα ελέγχετε διεξοδικά. Εκτός από την ηλικία, να λαμβάνετε επίσης υπόψη την ωριμότητα του παιδιού όταν τα αγοράζετε.
Να βεβαιώνεστε επίσης ότι τα παιχνίδια είναι ανθεκτικά στην πρόσκρουση και δεν φέρουν αιχμηρά, προεξέχοντα ή εκτοξευόμενα εξαρτήματα. Μην αφήνετε επίσης ποτέ τα παιδιά να παίζουν με λέιζερ, πάρτι poppers ή sparklers.
«Πολύ σημαντικό είναι να ξέρετε τι να κάνετε αν συμβεί τραυματισμός στο μάτι. Πρέπει να φύγετε αμέσως για το πλησιέστερο εφημερεύον νοσοκομείο, χωρίς να αγγίξετε, να τρίψετε ή να πιέσετε το πληγωμένο μάτι. Ούτε πρέπει να προσπαθήσετε να αφαιρέσετε κάτι που έχει μείνει μέσα, διότι μπορεί να προκαλέσετε σημαντική βλάβη», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.
