Δρ. Γεώργιος Σακελλαρίου (χειρουργός ουρολόγος – Metropolitan General): Καλά νέα για την αντιμετώπιση του κολικού νεφρού!

Του Δρ. Γεώργιου Σακελλαρίου, MD., M.SC.
Χειρουργού Ουρολόγου-Ανδρολόγου
Συνδιευθυντή Β’ Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan General
www.sakellarioug.com

Επειδή δεν υπάρχει «πονόμετρο» ανάμεσα στις ιατρικές διαγνωστικές εξετάσεις και η αίσθηση του πόνου είναι υποκειμενική, δεν υπάρχει πουθενά καταγεγραμμένη μια αντικειμενική λίστα των παθήσεων και των καταστάσεων που προκαλούν τον πιο έντονο πόνο. Ωστόσο, οι δύο πόνοι που θωρούνται αφόρητοι περιλαμβάνουν τις ωδίνες του τοκετού και τον κολικό του νεφρού. Μεταξύ αυτών, οι ωδίνες του τοκετού δεν αφορούν πάθηση αλλά γέννα και αφού συνδέονται με την «άφιξη» μιας νέας ζωής αντιμετωπίζονται με θετικό τρόπο όση ταλαιπωρία κι αν εμπεριέχουν. 

Αντίθετα, ο κολικός του νεφρού είναι μια οξεία κατάσταση που μπορεί να συμβεί στον καθένα και δεν αντέχεται. Πρόκειται για μια εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από πόνο «σαν μαχαιριά» που ξεκινά από την περιοχή του νεφρού και συνήθως κατέρχεται προς το πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα και μπορεί να καταλήγει στα έξω γεννητικά όργανα του ασθενούς. Έχει συνήθως παροξυσμικό χαρακτήρα, δηλαδή  ξεκινά απότομα, έχει προοδευτικά αυξανόμενη ένταση και υποχωρεί εξίσου απότομα. Η κλινική εικόνα είναι συνήθως χαρακτηριστική με τον ασθενή να είναι εξαιρετικά ανήσυχος, κάθιδρος, χωρίς να βρίσκει ανακούφιση σε καμία θέση, ενώ στηρίζει με το χέρι του την πάσχουσα νεφρική χώρα και κάμπτει πλάγια τον κορμό προς την πάσχουσα πλευρά. Είναι δηλαδή πόνος που δεν σε αφήνει να σταθείς όρθιος και σε ένταση-σύμφωνα με μαρτυρίες ασθενών ξεπερνά τον δυνατό πονόδοντο, την ωτίτιδα, ακόμα και την ημικρανία-πόνους οι οποίοι θεωρούνται βασανιστικοί και από την πλευρά των ασθενών και από την επιστημονική κοινότητα. Κάθε επώδυνη κατάσταση εκτός των άλλων προβλημάτων που προκαλεί στην υγεία συνδέεται και με σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και θεωρείται αίτιο παροδικής ή πιο μόνιμης αναπηρίας.   

Ο κολικός του νεφρού ως οξύ πρόβλημα υγείας αποτελεί μια επείγουσα κατάσταση και αναγκάζει τον πάσχοντα στην άμεση ανεύρεση ιατρικής βοήθειας για την ανακούφιση από τους βασανιστικούς πόνους. Άλλα συνυπάρχοντα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη ναυτία,  την τάση για  εμετό, την αιματουρία, τον πόνο κατά την ούρηση και τον πυρετό. 
Νεφρολιθίαση, ο συνήθης ύποπτος 

Από επιδημιολογικές έρευνες εκτιμάται ότι το 12% του πληθυσμού θα εκδηλώσει κολικό του νεφρού, ο οποίος οφείλεται  σε  μερική ή πλήρη απόφραξη του νεφρού ή του ουρητήρα από πέτρα. Το αίτιο δηλαδή εντοπίζεται στον σχηματισμό λίθων στο νεφρό που μπορεί να φτάσουν μέχρι τον ουρητήρα και το πρόβλημα θα υποτροπιάσει στο 50% των πασχόντων. Η νόσος προσβάλλει και τα δύο φύλα, αλλά στους άνδρες είναι 2,5 φορές συχνότερη σε σχέση με τις γυναίκες. Τα περιστατικά νεφρολιθίασης σχετίζονται με αυξημένη οικογενή επίπτωση, καθώς αρκετοί ασθενείς έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό. Επίσης, η συχνότητα εμφάνισης κολικών  αυξάνεται κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες, εξαιτίας της αυξημένης θερμοκρασίας και της ήπιας  αφυδάτωσης του οργανισμού όταν  δεν καταναλώνουμε επαρκή ποσότητα υγρών.

Πώς σχηματίζονται οι πέτρες στα νεφρά

Σε αρκετές περιπτώσεις νεφρολιθίασης, οι πέτρες αποβάλλονται μόνες τους μέσω της διούρησης. Οι πέτρες αυτές σχηματίζονται όταν αυξάνεται υπερβολικά εντός των νεφρών η συγκέντρωση ορισμένων ουσιών, όπως το οξαλικό ασβέστιο και το ουρικό οξύ, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται μικροί κρύσταλλοι, που σταδιακά να μεγαλώνουν. Μια πέτρα που έχει σχηματιστεί μέσα στο νεφρό μπορεί να μετακινηθεί στον ουρητήρα, μπλοκάροντας τη φυσιολογική ροή των ούρων ή μπορεί να συνεχίσει να μετακινείται προς την ουροδόχο κύστη, με συνέπεια να εκδηλωθούν τα συμπτώματα της ουρολιθίασης δηλαδή συχνουρία, αίσθημα πίεσης στην κύστη ή πόνος στη βουβωνική χώρα.

Αντιμετώπιση με κλασικές και νέες τεχνικές

Όταν ο πόνος της νεφρολιθίασης είναι υπερβολικά ισχυρός ή σε περίπτωση που η πέτρα είναι πολύ μεγάλη σε μέγεθος για να αποβληθεί φυσιολογικά με την διούρηση τότε συνιστάται χειρουργική επέμβαση, ή λιθοτριψία ή η απομάκρυνση της πέτρας ενδοσκοπικά. Η αντιμετώπιση της λιθίασης του ουρητήρα γίνεται με πολλούς τρόπους και ο ενδο-ουρολόγος είναι αυτός που επιλέγει τον καταλληλότερο σε κάθε περίπτωση. Η αφαίρεση των λίθων πραγματοποιείται με χειρουργικές επεμβάσεις ελάχιστα παρεμβατικές, στις οποίες δε γίνεται τομή με νυστέρι, αλλά η πρόσβαση στα ουρολογικά όργανα γίνεται από τη φυσιολογική οδό (όπως η ουρήθρα και οι ουρητήρες). Είναι εφικτή με τη χρήση ψηφιακών μέσων απεικόνισης υψηλής ευκρίνειας, ειδικών εύκαμπτων χειρουργικών ενδοσκοπίων (λ.χ. εύκαμπτο ουρητηροσκόπιο), πολύ λεπτών ινών laser και ενδοσκοπικών εργαλείων. Είναι, επιπλέον, εφικτή η πρόσβαση και θεραπευτική παρέμβαση μέσω της ουρήθρας σε κάθε σημείο του ουροποιητικού, ακόμα και στους μικρούς κάλυκες στο εσωτερικό του νεφρού. 

Η ενδοσκοπική λιθοτριψία αποτελεί μια αποτελεσματική μέθοδος με την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος για τον ασθενή, την λιγότερη δυνατή χειρουργική παρέμβαση και τον λιγότερο πόνο. Πραγματοποιείται με εύκαμπτο ουρητηροσκόπιο (εύκαμπτο λεπτό εργαλείο με κάμερα μέσα από την ουρήθρα) το οποίο επιτρέπει την πρόσβαση ακόμη και στα πιο απρόσιτα σημεία. 

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε ενδοσκοπική χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης λίθου νεφρικής πυέλου. Με τη χρήση ειδικής τεχνικής και του ουρητηροσκοπίου σε συνδυασμό με την κατάλληλη καθοδήγηση του εξειδικευμένου Ουρολόγου-Ανδρολόγου εντοπίστηκε η πέτρα, θρυμματίστηκε και αφαιρέθηκε. Η όλη διαδικασία ήταν αναίμακτη, πραγματοποιήθηκε χωρίς τομές μέσω της φυσικής οδού και ο ασθενής πήρε εξιτήριο την επόμενη ημέρα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Δρ. Γεώργιου Σακελλαρίου

Εκπαίδευση

• 2011 Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική, Ρομποτική Χειρουργική και Τηλεχειρουργική, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• 2011 International Workshop in Robotic Surgery for Southeastern Europe – Certificate of attendance and off-site training as a console surgeon
• 2010 Εκπαίδευση στην Ουρολογική Κλινική στο University Hospital of Maastricht
• 2006-2010 Ειδικότητα Ουρολόγου στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών
• 2005 Γενική Χειρουργική Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών “Η Ελπίς”
• 2004 Αγροτικός Ιατρός Κέντρο Υγείας Τροπαίων Αρκαδίας
• 2002 Πτυχίο Ιατρικής από το Carol Davila University of Medicine and Pharmacy (Universitatea de Medicină și Farmacie „Carol Davila”)

Μέλος Εταιριών

• Endourological Society
• Hellenic Urological Association
• European Association of Urology
• American Urology Association

Επαγγελματική Προϋπηρεσία

• 2018-σήμερα Διευθυντής Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής (MIS) Β’ Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan General
• 2017-σήμερα Επιστημονικά Υπεύθυνος Ουρολογικού Τμήματος Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής ΡΕΑ
• 2011-2017 Επιμελητής Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής (MIS) Β’ Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan General (πρώην ΙΑΣΩ General)