Η επιδημία του κορωνοϊού COVID-19 εξαπλώνεται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς και η ανησυχία των πολιτών ολοένα και μεγαλώνει. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε «πανδημία», γεγονός που σημαίνει ότι ο ιός έχει μεταδοθεί σε πολλές χώρες και ανθρώπους στον πλανήτη και πως είναι υπαρκτός ο κίνδυνος της ακόμη μεγαλύτερης επέκτασής του, εάν δεν τηρηθούν συγκεκριμένοι κανόνες. Όμως, πέρα από την υιοθέτηση των μέτρων που ανακοινώνει η πολιτεία, την παραμονή μας στο σπίτι και την τήρηση των κανόνων υγιεινής, είναι σημαντικό να καταφέρουμε να ανταποκριθούμε ψυχολογικά σε αυτή την πρόκληση με ψυχραιμία.
Όπως τονίζει η Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία, αυτό που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ταχύτητα εξάπλωσης του ιού και το ποσοστό θνησιμότητας είναι η στάση και η συμπεριφορά μας απέναντι σε ένα φαινόμενο που είναι πρωτόγνωρο, ακόμη και για τους ειδικούς και το οποίο προκαλεί, σε συνδυασμό με τις καταιγιστικές και ενίοτε τρομακτικές πληροφορίες που δεχόμαστε, μία αίσθηση απώλειας του ελέγχου της καθημερινότητάς μας, αυξάνει την ανασφάλεια και γεννά συναισθήματα δυσφορίας, ακόμα και υπαρξιακής απειλής.
Δεν αντιδρούμε όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τέτοιες καταστάσεις. Κάποιοι δείχνουν ψυχραιμία, ακολουθούν τις συστάσεις των επίσημων φορέων πληροφόρησης και προσαρμόζουν την καθημερινότητα τους, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο ασφάλειας και δημιουργικότητας. Κάποιοι άλλοι εξουδετερώνουν τον φόβο τους συνεχίζοντας να ζουν σαν να «μην τρέχει τίποτα» θέτοντας σε κίνδυνο τους ίδιους και τους γύρω τους, άλλοι καταβάλλονται από αγωνία, απελπίζονται και παραιτούνται από οποιαδήποτε προσπάθεια να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες, μεταθέτοντας ή εναποθέτοντας τις ευθύνες σε άλλους, ενώ αρκετοί τρέχουν να «σώσουν» μόνο τον εαυτό τους σε βάρος των συνανθρώπων τους.
Χρειάζεται λίγος χρόνος, ένα σχετικά σταθερό κοινωνικό πλαίσιο, αξιόπιστη πληροφόρηση και κοινωνική συνοχή, έως ότου οι συγκινησιακά έντονες και ανασταλτικές για τη δράση μας συμπεριφορές καταλαγιάσουν, ώστε να καταφέρουμε όλοι να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με συλλογική και ατομική ευθύνη. Αν δούμε το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, αν αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα αγωνίας και φόβου που προκαλεί, τα μοιραστούμε με τους δικούς μας ανθρώπους ώστε να εκτονωθούν, θα μπορέσουμε έπειτα, με καθαρή σκέψη, να βρούμε τους τρόπους να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες.
Με ψυχραιμία, υψηλό ηθικό και καλή συναισθηματική κατάσταση θα καταφέρουμε να ανακαλύψουμε δημιουργικές λύσεις για να στηρίξουμε τους δικούς μας και τον εαυτό μας· να φροντίσουμε για τη σωματική και ψυχολογική υγεία των παιδιών μας, να τους μιλήσουμε με ηρεμία και με τη γλώσσα που ταιριάζει σε κάθε ηλικία, να κατανοήσουμε πιθανές συμπεριφορές που εκφράζουν την αγωνία τους, να αντέξουμε και να καταλαγιάσουμε τα συναισθήματά τους· να ανταποκριθούμε λειτουργικά στις απαιτήσεις μίας πιθανής ασθένειας σε δικούς μας ανθρώπους.
Ας έχουμε κατά νου ότι ένα κρούσμα στην οικογένεια δεν είναι «στίγμα», ούτε για την οικογένεια ούτε για το άτομο που νοσεί. Και ότι οι πιο ευάλωτοι ψυχολογικά είναι τα παιδιά και οι έφηβοι, οι ηλικιωμένοι, καθώς και όσοι υποφέρουν από ψυχικές ασθένειες.
Η Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία δημοσιοποίησε ήδη ένα σύντομο κείμενο με χρήσιμες συμβουλές για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, μεταφέροντας το μήνυμα “Μένουμε σπίτι, δε μένουμε μόνοι!”.
Διαβάστε παρακάτω:
“Για κάποιες μέρες ή εβδομάδες θα χρειαστεί όλοι να μείνουμε στα σπίτια μας· για το καλό το δικό μας, αλλά και για το συλλογικό καλό.
Ένα τέτοιο μέτρο μάς είναι πρωτόγνωρο και, ως τέτοιο, μας τρομάζει.
Να μερικές σκέψεις / συμβουλές:
- Δεν έχει νόημα να παρακολουθούμε αδιάκοπα ειδήσεις ή να διαβάζουμε όλα όσα γράφονται στο διαδίκτυο. Επιλέγουμε μία αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης και παρακολουθούμε μία φορά την ημέρα τις εξελίξεις και τις νέες οδηγίες.
- Οι άγνωστοι κίνδυνοι μας ανησυχούν πολύ περισσότερο από τους γνωστούς. Γι’ αυτό εξηγούμε στα παιδιά τι ακριβώς συμβαίνει, με λόγια κατάλληλα για την ηλικία τους και παραμένουμε ψύχραιμοι εμείς οι ίδιοι. Εμείς οι γονείς είμαστε η πιο ισχυρή πηγή καθησυχασμού ή ανησυχίας των παιδιών μας.
- Η παραμονή στο σπίτι, δεν σημαίνει απαραίτητα απομόνωση:
– Μένουμε σε επαφή με τους αγαπημένους μας με το τηλέφωνο, τις πλατφόρμες τηλεδιασκέψεων και άμεσων μηνυμάτων ή μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Αξιοποιούμε το χρόνο και την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε ειλικρινά και σε βάθος και να στηρίξουμε ο ένας τον άλλο.
– Εργαζόμαστε και μελετάμε από το σπίτι και αξιοποιούμε τον χρόνο για να βάλουμε σε σειρά όλες εκείνες τις υποχρεώσεις που εκκρεμούν εδώ και καιρό.
– Φτιάχνουμε ένα πρόγραμμα το οποίο να περιλαμβάνει όλα αυτά για τα οποία πάντα γκρινιάζαμε ότι δεν έχουμε αρκετό χρόνο: διαβάζουμε βιβλία, κουβεντιάζουμε και παίζουμε με τους αγαπημένους μας, μαγειρεύουμε μαζί, ζωγραφίζουμε ή φτιάχνουμε πράγματα με τα χέρια μας, τραγουδάμε, ακούμε ή παίζουμε μουσική, γυμναζόμαστε, βλέπουμε καλές ταινίες, περιποιούμαστε τον κήπο ή το μπαλκόνι μας, τακτοποιούμε τις ντουλάπες και… τις σκέψεις μας.
– Βγαίνουμε έξω στην ύπαιθρο, όσο τα μέτρα προφύλαξης το επιτρέπουν: βγάζουμε μεγάλες βόλτες τον σκύλο, κάνουμε ποδήλατο ή πατίνια, περπατάμε, τηρώντας πάντα τις σωστές αποστάσεις.
Ας έχουμε κατά νου ότι όταν μια κατάσταση μας τρομάζει, άλλοτε την παραποιούμε λίγο για να την κάνουμε πιο υποφερτή, άλλοτε τη μεγαλοποιούμε στο μυαλό μας: Δεν βοηθά ούτε η αυταπάτη πως σε μας δεν μπορεί να συμβεί κάτι κακό, ούτε η υπερβολική αγωνία ότι σε μας θα συμβεί οπωσδήποτε. Η πραγματικότητα είναι ότι και τα δύο είναι πιθανά και ο καλύτερος τρόπος να προστατευτούμε είναι ακολουθώντας τις συμβουλές των ειδικών.”
