Ζωή Ράπτη: Στόχος να επαναφέρουμε την κοινωνία σε καλύτερη κατάσταση από αυτή που ήταν προ κορωνοϊού!

Για τις προκλήσεις που αντιμετώπισε το σύστημα υγείας και συγκεκριμένα ο τομέας της Ψυχικής Υγείας, καθώς και για τις κινήσεις του υπουργείου Υγείας και της κυβέρνησης όχι μόνο να αντεπεξέλθει σε αυτές, αλλά και να χτίσει ένα καλύτερο αύριο για τον ασθενή μας μιλά η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη. «Ένα από τα βασικά προβλήματα στον τομέα της Ψυχικής Υγείας, όπως τουλάχιστον τον παραλάβαμε, ήταν η έλλειψη πόρων. Πετύχαμε με συγκεκριμένο σχέδιο και μετρήσιμες προτάσεις να αυξήσουμε τις προβλεπόμενες -για το 2021- δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού για τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης κατά 62%, και συγκεκριμένα από 34 σε 58 εκατομμύρια ευρώ», επισημαίνει στη συνέντευξή της η υφυπουργός. 

– Κυρία υφυπουργέ, σε πρόσφατη ομιλία σας στη Βουλή κάνατε λόγο για την επόμενη μέρα από την πανδημία και το κατά πόσον επέφερε έξαρση των ψυχικών νοσημάτων. Θα θέλατε να μας το αναλύσετε;

Κυρία Αγγελοπούλου, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής σε πολλά θέματα. Στην πατρίδα μας, που ο κόσμος ερχόταν από δέκα χρόνια σκληρής δημοσιονομικής πολιτικής, είχαμε δει την επιβάρυνση πολλών κοινωνικών ομάδων στο κομμάτι που αφορούσε την Ψυχική Υγεία.

Η πανδημία ήρθε και αυτό το πρόβλημα το επέτεινε και το εξάπλωσε. Αυτό είναι που καλούμαστε πλέον να αντιμετωπίσουμε, με σχέδιο και συγκεκριμένες λύσεις. Και αυτό γιατί όλες οι μελέτες που έχουμε στα χέρια μας δείχνουν ότι οι ψυχικές επιπτώσεις της νόσου Covid-19 θα είναι επίμονες και μακροπρόθεσμες. Τόσο για όσους νόσησαν όσο και για συμπολίτες μας που εμφάνισαν συμπτώματα όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού και διαταραχές ύπνου, καθώς και νευρολογικά και σωματικά συμπτώματα. 

Είναι υποχρέωσή μας ως Πολιτεία, ως οργανωμένη κοινωνία, να εμποδίσουμε την κατάρρευση αυτών των συμπολιτών μας, και κυρίως παιδιών και εφήβων, που ιδιαίτερα την περίοδο των lockdowns αποκόπηκαν επί της ουσίας από τον δομημένο τρόπο ζωής τους. Στόχος και επιλογή μας είναι όχι μόνο να νικήσουμε τον Covid με τα όπλα που μας έδωσε η επιστήμη, αλλά να νικήσουμε και τις επιπτώσεις του τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνία.

– Τι ρόλο θα παίξει κατά τη γνώμη σας στο μέλλον το σύνδρομο Long Covid;

Αυτό το σύνδρομο είναι υπαρκτό και, δυστυχώς, θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειές του στο άμεσο μέλλον. Το Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης παρέχει υπηρεσίες αποκατάστασης σε ασθενείς με Covid-19, αλλά πρέπει να ενισχυθούν οι δομές για να αντιμετωπίσουμε τα περιστατικά του συνδρόμου Long Covid που θα συναντήσουμε μπροστά μας. Οι ασθενείς, εκτός από τα γνωστά προβλήματα υγείας (αναπνευστικά, καρδιακά και νευρολογικά ζητήματα), εμφανίζουν και συμπτώματα όπως θλίψη, στρες, αϋπνίες και -σε ορισμένες βαριές περιπτώσεις- τάσεις αυτοκτονίας. Οπότε επιβάλλεται να ασχοληθούμε με αυτό το σύνδρομο και μάλιστα πολύ σοβαρά.

– Ποιες είναι οι προκλήσεις που θα κληθούν η Πολιτεία και οι επιστήμονες να αντιμετωπίσουν έτσι ώστε να επανέλθει η κοινωνία και ο πολίτης στην πρότερη καθημερινότητά του; Ποιες είναι δηλαδή οι σημαντικές μας ελλείψεις που πρέπει να καλυφθούν και τι άλλες ενισχύσεις έχει ανάγκη το σύστημα υγείας για να είναι αποδοτικό και αποτελεσματικό;

Πρώτα από όλα να συμφωνήσουμε ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας στάθηκε όρθιο, όλη αυτή τη δύσκολη περίοδο. Μην το θεωρούμε κάτι το αυτονόητο. Γιατί είδαμε χώρες πιο ανεπτυγμένες από εμάς, χωρίς τα δικά μας οικονομικά προβλήματα, να μην αντέχουν την πίεση που δέχτηκαν από την πανδημία. Και θέλω για άλλη μια φορά να ευχαριστήσω όλους τους εργαζομένους που έβαλαν πλάτη, ο καθένας από τη δική του θέση ευθύνης.

Από εκεί και πέρα, η κυβέρνηση και πόρους διέθεσε και προσλήψεις έκανε και θα συνεχίζει να κάνει, και σχεδιάζει το νέο ΕΣΥ. Από την υγειονομική κρίση γίναμε όλοι σοφότεροι. Ένα από τα βασικά προβλήματα στον τομέα της Ψυχικής Υγείας, όπως τουλάχιστον τον παραλάβαμε, ήταν η έλλειψη πόρων. Πετύχαμε με συγκεκριμένο σχέδιο και μετρήσιμες προτάσεις να αυξήσουμε τις προβλεπόμενες -για το 2021- δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού για τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης κατά 62%, και συγκεκριμένα από 34 σε 58 εκατομμύρια ευρώ.

Επιπλέον, για την προώθηση των σχεδίων μας υποβάλαμε στο Ταμείο Ανάκαμψης και στο ΕΣΠΑ για χρηματοδότηση πρωτογενείς δράσεις για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις ύψους περίπου 374 εκατ. ευρώ. Έχουμε εξασφαλίσει πόρους, έχουμε εξασφαλίσει την πολιτική και κοινωνική στήριξη των προσπαθειών μας και θα καταφέρουμε να ξαναφέρουμε την κοινωνία όχι μόνο στο σημείο όπου βρισκόταν πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, αλλά σε ακόμα καλύτερο επίπεδο.

Το σημαντικό όμως είναι ότι είδαμε όλη αυτήν την περίοδο πού πονάει το Σύστημα. Αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι χρειαζόμαστε ένα ισχυρό ΕΣΥ, ευέλικτο και με στήριξη της πρωτοβάθμιας υγείας. Ένα σύστημα υγείας που δεν θεωρεί ταμπού τη συνεργασία του με τον ιδιωτικό τομέα, ένα σύστημα που μπορεί να προσφέρει τις καλύτερες υπηρεσίες στον ασθενή. Στον άνθρωπο που έχει ανάγκη, ιατρικής φροντίδας, αλλά και ενημέρωσης.

– Αναλάβατε έναν σημαντικό τομέα της Υγείας που επί σειρά ετών είχε αφεθεί στη μοίρα του κατά μία έννοια. Θα θέλατε να μας αναλύσετε τις μέχρι σήμερα πρωτοβουλίες και κινήσεις που έχουν γίνει για να ενσωματωθεί η Ψυχική Υγεία στην πρωτοβάθμια φροντίδα, παρέχοντας την αντίστοιχη υποστήριξη στον νοσούντα και τους οικείους του;

Το υπουργείο Υγείας, με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έθεσε σε προτεραιότητα τις δράσεις για τη βελτίωση της ψυχικής ανθεκτικότητας του πληθυσμού, δημιουργώντας χαρτοφυλάκιο για την Ψυχική Υγεία για τη στήριξη των συμπολιτών μας. Στόχος μας να αντιμετωπίσουμε το στίγμα που είναι συνυφασμένο με την ψυχική υγεία, το οποίο κάποιες φορές συνιστά και το μεγαλύτερο βάρος για τα άτομα αυτά και τις οικογένειές τους. 

Μια από τις πρώτες δράσεις μας ήταν η δημιουργία τηλεφωνικών γραμμών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για τον γενικό πληθυσμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας (10306), για τους ογκολογικούς ασθενείς και για τους καπνιστές (2152152121), σε συνεργασία με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, και για την άνοια (1102). Παράλληλα με τα παραπάνω, παρέχουμε ψυχοκοινωνική υποστήριξη ασθενών Covid-19, που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία, των οικογενειών τους και του υγειονομικού προσωπικού σε συνεργασία με 24 Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες.

Οι δράσεις μας, ειδικά για τα παιδιά και τους εφήβους, είναι και παρεμβατικές και προληπτικές. Νομοθετήσαμε τη Σύσταση Μονάδων Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση και δημιουργούμε αντίστοιχες Μονάδες σε όλη την επικράτεια.

Επιπλέον, εγκρίθηκε από τη Βουλή η Σύσταση Κέντρων Ψυχικής Υγείας εντός ΑΕΙ για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη φοιτητών και ήδη τώρα υλοποιείται η πρώτη Μονάδα Ψυχικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Ταυτόχρονα, υλοποιούμε εξειδικευμένες δράσεις για την πρόληψη των εξαρτήσεων σε μαθητές, σε συνεργασία με τα Κέντρα Πρόληψης και τον ΟΚΑΝΑ, σε όλη τη χώρα.

Μαζί με τα παραπάνω προχωράει η διαδικασία για τη δημιουργία 2 νέων παιδοψυχιατρικών κλινικών στην Αττική (Ασκληπιείο Βούλας και Αγ. Βαρβάρα), καθώς και παιδοψυχιατρικών τμημάτων νοσοκομείων σε κλινικές στην Τρίπολη και στην Αλεξανδρούπολη. Στα πεπραγμένα μας περιλαμβάνεται κάτι για το οποίο είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι: το δίκτυο Τηλεψυχιατρικής υπό τη μορφή ολοκληρωμένου ψηφιακού εξωτερικού ιατρείου (συνταγογράφηση, γνωματεύσεις, έκδοση πιστοποιητικών). Ήδη ξεκίνησε πιλοτική εφαρμογή στο Καστελλόριζο και στη Σύμη, ενώ σχεδιάζονται άμεσα ανάλογες μονάδες σε νησιά και ορεινές περιοχές. 

– Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Υγεία θα συμβάλει πιστεύετε θετικά στην αξιοποίηση περαιτέρω του τομέα Ψυχικής Υγείας;

Σας είπα και παραπάνω ότι είμαστε μια κυβέρνηση που δεν έχει ιδεοληψίες και ταμπού. Η Υγεία είναι υπόθεση όλων. Εμείς όχι μόνο λέμε ναι στη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Ψυχική Υγεία, αλλά και την επιδιώκουμε. Με διαφάνεια και με λογοδοσία. Με συνεργασία και αξιολόγηση. Ο ρόλος του κράτους παραμένει βασικός πυλώνας. Η δημόσια υγεία απέδειξε ότι μπορεί να τα καταφέρει. Ότι μπορεί να συνεργάζεται. Άρα μόνο κερδισμένοι μπορούν να είναι οι πολίτες από συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η Ζωή Ράπτη είναι αριστούχος απόφοιτη της σχολής Μωραΐτη, πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε τον τίτλο του Master of Laws (LLM with honours) in International Commercial Law στο University of Kent at Canterbury της Μεγάλης Βρετανίας. Είναι δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω. Έχει 16ετή θητεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Έχει διατελέσει πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου, αντιδήμαρχος του Δήμου Ψυχικού και μέλος της Πολιτικής Επιτροπής του Council of European Municipalities and Regions (CEMR) από την ΚΕΔΕ. Συνέστησε και διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Δήμων για την Προστασία και Ανάπλαση των Τουρκοβουνίων. Ήταν γραμματέας στο Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής». Υποψήφια ευρωβουλευτής στις εκλογές του 2014 και υποψήφια βουλευτής στη Β’ Περιφέρεια Αθηνών στις εκλογές του 2015. Ήταν Γραμματέας Σχέσεων Κοινωνίας – Κόμματος και μέλος των Τομέων Υγείας και Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Νέας Δημοκρατίας. Τον Αύγουστο 2020 ορκίστηκε υφυπουργός Υγείας με αρμοδιότητες την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις.

Διαβάστε παρακάτω τη συνέντευξη της κας Γκάγκα στην Ανθή Αγγελοπούλου, όπως δημοσιεύθηκε στο ένθετο Health by Nextdeal, τεύχος 07, (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):