Οι αλλαγές στα μοντέλα διαβίωσης και εργασίας τις τελευταίες δεκαετίες έχουν οδηγήσει σε λιγότερη σωματική δραστηριότητα και λιγότερη χειρωνακτική εργασία, γεγονός που σχετίζεται με πληθώρα νοσημάτων, κυρίως καρδιαγγειακών, καθώς και με αύξηση των επιπέδων παχυσαρκίας.
Το καθισιό, πιο ύποπτο από όσο φανταζόμαστε
Το σώμα μας είναι σχεδιασμένο για να κινείται. Ο καθιστικός τρόπος της σύγχρονης ζωής έχει κάνει το μέσο άνθρωπο νωθρό, επιρρεπή σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Καθόμαστε για να ξεκουραστούμε, αλλά η πολύωρη καθιστική στάση καταπονεί το μυοσκελετικό σύστημα.
Κουράζει τους μύες που σταθεροποιούν τη σπονδυλική στήλη, προκαλεί πονοκεφάλους, αυχενικά σύνδρομα, πόνους και ακαμψία στη μέση, συγκέντρωση τοξινών στο ανθρώπινο σώμα.
Η απραξία για πάνω από 6 ώρες καθημερινά αυξάνει την πιθανότητα πρόωρου θανάτου κατά 40% μέσα στα επόμενα 15 χρόνια σε σύγκριση με κάποιον που δεν κάθεται άπραγος για πάνω από 3 ώρες την ημέρα. Εκείνοι που κάθονται στον καναπέ και παρακολουθούν τηλεόραση για 3 ή παραπάνω ώρες την ημέρα είναι κατά 64% πιο πιθανό να προσβληθούν από καρδιακή νόσο. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά, καθώς γενικά η καθιστική ζωή υπολογίζεται ότι ευθύνεται για 1,9 εκατομμύρια θανάτους ετησίως διεθνώς.
Η καθιστική ζωή αυξάνει επίσης τον κίνδυνο παχυσαρκίας και διαβήτη. Έχει αποδειχτεί ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι κάθονται κατά μέσο όρο 2,5 ώρες την ημέρα περισσότερο από τους αδύνατους ανθρώπους. Χαρακτηριστικό του σύγχρονου καθιστικού τρόπου ζωής είναι ότι από το 1980 μέχρι και το 2000 τα ποσοστά παχυσαρκίας σχεδόν διπλασιάστηκαν.
Ένα σημαντικό σώμα μελετών έχουν αποδώσει σε σημαντικό βαθμό την αύξηση της παχυσαρκίας τις τελευταίες δεκαετίες παγκοσμίως στη δραματική μείωση της σωματικής δραστηριότητας στο σπίτι και στο γραφείο, όχι στην αύξηση της πρόσληψης θερμίδων ή την κατανάλωση συγκεκριμένων συστατικών που ενίοτε ενοχοποιούνται αβίαστα.
Αναζητώντας τον ένοχο αλλού
Πολλοί ακτιβιστές της υγείας εστιάζουν το πρόβλημα στο κομμάτι της προσφοράς τροφίμων και ποτών, αγνοώντας το κομμάτι της ζήτησης που παραμένει ευθύνη του κάθε καταναλωτή, καθώς και το εντεινόμενο πρόβλημα της σωματικής αδράνειας. Με αυτόν τον τρόπο όμως απαλλάσσουν τους καταναλωτές από τις ευθύνες των επιλογών τους στο γενικότερο τρόπο ζωής τους και τελικά προωθούν το πρότυπο ενός παθητικού, άβουλου αντί υπεύθυνου καταναλωτή, που γνωρίζει τι, πώς, πόσο και πότε καταναλώνει και εντάσσει την κατανάλωση στο πλαίσιο ενός γενικότερα υγιεινού τρόπου ζωής.
Μια χαρακτηριστική περίπτωση που δείχνει ότι οι ακτιβιστές της υγείας συχνά παραβλέπουν το ρόλο άλλων παραγόντων ή εμμένουν ατεκμηρίωτα σε όσα οι ίδιοι πιστεύουν είναι η περίπτωση δύο Αυστραλών διατροφολόγων, των Barclay και Brand-Miller, το 2011 με την επιστημονική δημοσίευσή τους που κατέγραφε την αξιοσημείωτη πτώση στην κατανάλωση ζάχαρης στην Αυστραλία σε μια περίοδο τριάντα ετών, κατά την οποία τα ποσοστά της παχυσαρκίας σημείωναν άνοδο στη χώρα. Η διαπίστωσή τους θεωρήθηκε από κάποιους «παράδοξη», από άλλους ακόμα και «απειλή για τη δημόσια υγεία» και παραπέμφθηκαν σε διερεύνηση για επιστημονικό παράπτωμα. Το υποτιθέμενο έγκλημά τους; Τόλμησαν να πουν αυτό που πίστευαν, μια ίσως ακατανόητη για κάποιους αλήθεια.
Η διεθνής επιστημονική κοινότητα σήμερα συγκλίνει στην άποψη ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής σε επίπεδο αύξησης της σωματικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και στην πρόληψη από άλλα νοσήματα.
