Η σύγχρονη νευροχειρουργική – Του Σ. Λαφαζάνου, Διευθυντή Νευροχειρουργικής Κλινικής Ευρωκλινική Αθηνών

Η πρόοδος της νευροχειρουργικής ειδικότητας τα τελευταία χρόνια , μέσω της τεχνολογικής επανάστασης (μικροσκόπιο, ενδοσκόπιο, εργαλεία μικροχειρουργικής, αναβαθμισμένες απεικονιστικές μέθοδοι, νευροπλοήγηση) αλλά και της καλύτερης κατανόησης του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος του ανθρώπινου σώματος(νευροφυσιολογία, νευροανατομία), έχει οδηγήσει στην ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των κάθε φύσεως βλαβών που εδράζονται στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

Οι αναβαθμισμένες απεικονιστικές μέθοδοι όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία, η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων και άλλες αποτελούν κάποιες από τις μη επεμβατικές μεθόδους χαρτογράφησης του εγκεφάλου (εντοπισμό κρίσιμων για τον ασθενή λειτουργιών του εγκεφάλου όπως ο λόγος , η κίνηση, η μνήμη) που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο της προεγχειρητικής προσέγγισης των ασθενών που πάσχουν από ενδοπαρεγχυματικές βλάβες του εγκεφάλου.

Ο ερεθισμός του φλοιού του εγκεφάλου, κατά τη φάση της χειρουργικής επέμβασης, αποτελεί τη βασική επεμβατική μέθοδο χαρτογράφησης.Τμήματα του εγκεφάλου υπεύθυνα για την κίνηση, την αίσθηση και την ομιλία μπορούν να εντοπιστούν με τη τεχνική αυτή και ,συνεπώς, να διατηρηθούν κατά τη φάση της αφαίρεσης της βλάβης. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι για την ταυτοποίηση των κέντρων της ομιλίας, απαραίτητο είναι ο ασθενής να είναι σε εγρήγορση(ξύπνιος) κατά τη φάση της χειρουργικής επέμβασης(awake craniotomy).

Η Νευροενδοσκόπηση, σαν ιδέα της ελάχιστα επεμβατικής Νευροχειρουργικής, συνιστά μία πιο εκλεπτυσμένη μέθοδο αντιμετώπισης εξεργασιών στον εγκέφαλο και την σπονδυλική στήλη.Το άνοιγμα (opening) που λαμβάνει χώρα για επεμβάσεις στον εγκέφαλο και την σπονδυλική στήλη είναι σαφώς μικρότερο σε μέγεθος. Μικρότερο άνοιγμα σημαίνει μειωμένες πιθανότητες καταστροφής του πέριξ της βλάβης υγιούς νευρικού ιστού. Αυτό με τη σειρά του συνεπάγεται μειωμένο μετεγχειρητικό χρόνο, μειωμένο χρόνο νοσηλείας του ασθενούς ,γρήγορη επάνοδο στην εργασία του και , συνεπώς, μειωμένο κόστος για την κοινωνία.

Η Νευροπλοήγηση είναι η τεχνική με την οποία η χειρουργική επέμβαση γίνεται με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή, ο οποίος απεικονίζει κάθε δομή του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης , κατά τη φάση της χειρουργικής επέμβασης. Οι δυνατότητες που προσφέρει στο νευροχειρουργό είναι σημαντικές.Ο καλύτερος σχεδιασμός της κρανιοτομίας και η πιο ακρβής προσέγγιση της βλάβης αποτελούν μερικές από αυτές. Βάσει των παραπάνω γίνεται σαφές ότι , ο νευροχειρουργός κατά τη φάση της χειρουργικής επέμβασης μπορεί να βλέπει ανά πάσα στιγμή εάν είναι κοντά σε κάποιο αγγείο, η ευαίσθητη περιοχή του εγκεφάλου και να τα προφυλάσσει. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το σύστημα της νευροπλοήγησης δεν είναι σχεδιασμένο να λειτουργεί σαν ρομπότ. Αποτελεί ένα επιπλέον εργαλείο, καθοδηγείται από το νευροχειρουργό σε όλη της φάση της χειρουργικής επέμβασης και στόχο έχει την πιο κομψή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των βλαβών που εδράζονται στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

Τέλος, η κρανιοτομία με τον ασθενή ξύπνιο (awake craniotomy) αποτελεί μέθοδο αντιμετώπισης βλαβών του εγκεφάλου που βρίσκονται πολύ κοντά στα κέντρα της κίνησης, της αίσθησης, κυρίως όμως, της ομιλίας. Επιτρέπει, την αναγνώριση των κέντρων αυτών κατά τη φάση της χειρουργικής επέμβασης και , συνεπώς , την προστασία των κατά τη φάση αφαίρεσης της βλάβης. Η πολύ καλή συνεργασία του ασθενούς αποτελεί βασική προυπόθεση για την επιτυχία της συγκεκριμένης μεθόδου. Η δυνατότητα άμεσης χαρτογράφησης των κέντρων του εγκεφάλου, κυρίως της ομιλίας, η αποφυγή της γενικής αναισθησίας και της νοσηλείας των ασθενών στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και ,τέλος, η μειωμένη νοσηρότητα αποτελούν κάποια από τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η συμβολή της τεχνολογίας στη Νευροχειρουργική είναι ανεκτίμητη. Στο σημείο αυτό όμως θα πρέπει να τονιστεί ότι ο βασικός πυλώνας για τη σωστή διαχείριση-αντιμετώπιση των βλαβών του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης είναι ο νευροχειρουργός. Η αυτοπεποίθηση, η ισχυρή γνώση της ανατομίας του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης και η εφαρμογή μικροχειρουργικών τεχνικών σε συνδυασμό με τα τεχνολογικά επιτεύματα στο χώρο της νευροχειρουργικής ειδικότητας, που αναφέρθηκαν παραπάνω, αποτελούν το κλειδί για την ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των βλαβών του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης.

Σπυρίδων Αρ. Λαφαζάνος MD, PhD
Αρχίατρος Νευροχειρουργός
Διευθυντής Νευροχειρουργικής Κλινικής Ευρωκλινική Αθηνών
Τηλ 210 6416041, 6944 686096 Email: [email protected]
www.s-lafazanos.gr

​​​​​​​Βιογραφικό​​​​​​​

Ο Σπυρίδων Λαφαζάνος του Αριστείδου γεννήθηκε στα Αρφαρά-Μεσσηνίας στις 19.03.73 και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης (Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων, ΣΣΑΣ)  το 1997.

Ειδικεύθηκε στην Νευροχειρουργική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών “Γ.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ” (2003-2007) και έλαβε το τίτλο της Νευροχειρουργικής ειδικότητας το 2007.

Υπηρέτησε ως διευθυντής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του 492 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης (2007-2008)  και εν΄συνεχεία ως επιμελητής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του 401 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου της Αθήνας(2008-2010).

Εξειδικεύθηκε στη Νευροχειρουργική Κλινική-Εργαστήριο Νευροχειρουργικής Ανατομίας  του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου “YEDITEPE” στην Κωνσταντινούπολη (10. 2010-10.2013) στη χειρουργική όγκων βάσης κρανίου-αγγείων, κάτω από την επίβλεψη του διεθνούς φήμης νευροχειρουργού UgurTure.

Έχει συμμετάσχει σε πλήθος ιατρικών συνεδρίων, σεμιναρίων και workshops, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ως εκπαιδευόμενος και ως εκπαιδευτής-ομιλητής.

Παρουσιάζει πλούσιο συγγραφικό έργο σε δημοσιευμένα άρθρα και εργασίες.

Είναι αριστούχος διδάκτωρ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου της Θράκης. Το θέμα της διδακτορικής του διατριβής: Η ΥΠΕΡΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΙΚΗ ΔΙΑΣΚΗΝΙΔΙΑΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΣΤΟ ΠΡΟΣΘΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΕΣΩ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΡΟΤΑΦΙΚΟΥ ΛΟΒΟΥ. ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ  ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ.

Έχει τιμηθεί με το βραβείο Νευροχειρουργικής Εκπαίδευσης της  Ελληνικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας (ΕΝΧΕ)  για  μετεκπαίδευση ειδικευόμενου νευροχειρουργού (ετήσιος έπαινος  της  ΕΝΧΕ  στον καλύτερο  ειδικευόμενο νευροχειρουργό), Ρόδος 2007.

Είναι μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών(1997), της Ελληνικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας(2007), της Ευρωπαικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας (EANS) και της Παγκόσμιας Νευροχειρουργικής Εταιρείας(WFNS).

Ασχολείται (τ. επιστημονικός υπεύθυνος του “Πειραματικού Εργαστηρίου Νευροχειρουργικής” της Νευροχειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών), σχεδόν σε καθημερινή βάση, με τη μελέτη  ανατομικών δομών του εγκεφάλου(λευκή ουσία) αλλά και της βάσης του κρανίου(λιθοειδές οστό, περιοχή οπίσθιου κρανιακού βόθρου). Επίσης, ιδιαίτερα απαιτητικές επεμβάσεις που αφορούν τη βάση του κρανίου (Διαστοματικές, Δια του προσώπου-άνω γνάθου, Κοχομετωπιαίες-δια του σηραγγώδου κόλπου, Διαζυγωματικές μέσω του πρόσθιου και  μέσου υποκροτάφιου βόθρου, Διαλιθοειδικές, Συνδυασμένες Λιθοειδικές και άλλες) αποτελούν αντικείμενο μελέτης και εφαρμογής στο εργαστήριο Νευροχειρουργικής Ανατομίας με τη χρήση του μικροσκοπίου και των εργαλείων μικροχειρουργικής. Βασικός στόχος η απόκτηση ισχυρής ανατομικής γνώσης, απαραίτητη προυπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή αυτών, των τεχνικά ιδιαίτερα απαιτητικών προσπελάσεων σε ασθενείς.

Εκτελεί ευρύ φάσμα χειρουργικών επεμβάσεων που αφορούν τον εγκέφαλο, τη σπονδυλική στήλη και τα περιφερικά νεύρα με ιδιαίτερο αντικείμενο τη χειρουργική δύσκολα προσβάσιμων όγκων του εγκεφάλου-βάσης κρανίου και των αγγείων(ανευρύσματα-αγγειακές δυσπλασίες). Έχοντας εξειδικευτεί σε μικροχειρουργικές τεχνικές που αφορούν την παθολογία του εγκεφάλου, της βάσης του κρανίου και των αγγείων, και υιοθετώντας τις σύγχρονες μεθόδους της Νευροχειρουργικής, είναι θέση να εκτελέσει  δύσκολες, πολύωρες νευροχειρουργικές επεμβάσεις με στόχο πάντα την επιτυχή αντιμετώπιση των κάθε φύσεως νευροχειρουργικών βλαβών ελαχιστοποιώντας παράλληλα το κίνδυνο εμφάνισης νευρολογικού ελλείμματος για τον ασθενή.

Είναι Επιμελητής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του 401 ΓΣΝΑ, τ.Επιστημονικός Υπεύθυνος του Πειραματικού Εργαστηρίου Νευροχειρουργικής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Νευροχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν.Α “Γ.Γεννηματάς”, Ευρωκλινική Αθηνών.