Σοβαρότατες είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα παιδιά της χώρας μας, καθώς σχεδόν οι μισοί μαθητές που φοιτούν σε σχολεία ιδιαίτερα ευπαθών περιοχών αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια. Ένας στους έξι μαθητές αντιμετωπίζει προβλήματα σωματικής υγείας και ένας στους τέσσερις προβλήματα ψυχικής υγείας. Η παρατεταμένη κοινωνικο-οικονομική κρίση διογκώνει το επισιτιστικό πρόβλημα και ενισχύει πιο ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές. Το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ στηρίζει τις οικογένειες, παρέχοντας σίτιση στους μαθητές και παράλληλες εκπαιδευτικές δράσεις σχετικά με την υγιεινή διατροφή.
Τα παραπάνω συμπεράσματα παρουσίασε το Ινστιτούτο Prolepsis σε Συνέντευξη Τύπου, στο αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης» του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο πλαίσιο του διεθνούς εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής (16/10) και της Παγκόσμιας Ημέρας για την Εξάλειψη της Φτώχειας (17/10). Την εκδήλωση συντόνισε ο δημοσιογράφος Κώστας Χαρδαβέλλας. Στη συνέντευξη παρουσιάστηκε κατά κύριο λόγο η δράση του Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ, καθώς και άλλα προγράμματα του Ινστιτούτου Prolepsis, που αφορούν την υγιεινή διατροφή, την πρόληψη ασθενειών και τη δημόσια υγεία.
Το Ινστιτούτο Prolepsis υλοποιεί από το σχολικό έτος 2012-3 το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ένα Πρόγραμμα Σίτισης και Προώθησης της υγιεινής διατροφής σε σχολεία κοινωνικοοικονομικά ευάλωτων περιοχών της χώρας μας.
Το Πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και υλοποιείται για πέμπτη συνεχή σχολική χρονιά, έχοντας διαθέσει από το 2012 συνολικά περισσότερα από 11 εκατομμύρια γεύματα, σε 450 περίπου σχολεία και 75.000 μαθητές σε όλη την Ελλάδα.
Το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ για την τρέχουσα σχολική χρονιά ξεκινά την εβδομάδα που διανύουμε σε σχολεία της Αττικής, Θεσσαλονίκης, Ημαθίας και Θράκης. Οι πόροι που έχουν εξασφαλιστεί μέχρι σήμερα αρκούν μόνο για να την κάλυψη περίπου 100 σχολείων, με 7.500 συνολικά μαθητές.
2032 σχολεία από όλη την Ελλάδα έχουν ήδη αιτηθεί να ενταχθούν στο Πρόγραμμα από την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς. Ο αριθμός αυτός, που αντιστοιχεί στο 16% των δημοσίων σχολείων της Ελλάδας και περίπου σε 250.000 μαθητές, αποτελεί ενδεικτικό στοιχείο της κρισιμότητας της κατάστασης.
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ, www.SNF.org), ο μέγας δωρητής του Προγράμματος από την έναρξή του, ενισχύει φέτος το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ με δωρεά συνολικού ύψους €2,5 εκατομμυρίων. Από αυτό το ποσό, το €1 εκατομμύριο διατίθεται άμεσα για τις ανάγκες του Προγράμματος, ενώ το υπόλοιπο τμήμα της δωρεάς θα δοθεί με τη μέθοδο των συμπληρωματικών κονδυλίων (matching funds). Το ΙΣΝ, δηλαδή, θα παρέχει δωρεά ίσης αξίας για κάθε €100.000 που θα συγκεντρώσει το Ινστιτούτο Prolepsis από άλλους δωρητές για τους σκοπούς του Προγράμματος.
Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από το Ινστιτούτο Prolepsis κατά τη σχολική χρονιά 2014-2015 δείχνουν με αριθμούς και ποιοτικά κριτήρια την ανάγκη των παιδιών: το 53% των παιδιών που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ βίωναν επισιτιστική ανασφάλεια και το 21% πείνα. Επιπλέον, σε ποσοστό 64% των οικογενειών, τουλάχιστον ο ένας γονιός δεν είχε εισόδημα και στο 15% των οικογενειών δεν υπήρχε καμία πηγή εισοδήματος. «Οι μειώσεις που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στο μέσο οικογενειακό εισόδημα ξεπερνούν το 33%. Σε συνδυασμό με τις περικοπές δαπανών στην υγεία και την παιδεία, οι οποίες πλησιάζουν επίσης το 33%, έχουν οδηγήσει το 36% του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, με δραματικές επιπτώσεις στη ζωή της μέσης ελληνικής οικογένειας και ιδίως των οικογενειών που διαβιούν σε περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση: τα παιδιά που πεινάνε κάνουν περισσότερες απουσίες από το σχολείο ή διακόπτουν τη φοίτηση, ενώ το ποσοστό των μαθητών που απουσιάζουν συχνά από το σχολείο για λόγους υγείας ανέρχεται σε 18% για τις επισιτιστικά ανασφαλείς οικογένειες, έναντι 8% των παιδιών που προέρχονται από σιτιστικά ασφαλείς οικογένειες. Αντιστοίχως, οι μαθητές επισιτιστικά ανασφαλών οικογενειών δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν στο σχολείο, σε ποσοστό 24% έναντι 13%, και να αποδώσουν στα μαθήματά τους, σε ποσοστό 22% έναντι 10%.
Το πρόβλημα, πέρα από τα θέματα υγείας, μπορεί να οδηγήσει σε πνευματική υποβάθμιση και συρρίκνωση, η οποία επιβαρύνει επιλεκτικά τις πιο ευάλωτες κοινωνικο-οικονομικά πληθυσμιακές ομάδες, με τεράστιες μακροπρόθεσμες συνέπειες για το μέλλον της χώρας» αναφέρει η κα Αθηνά Λινού, Καθηγήτρια και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Prolepsis, και προσθέτει: «Καλούμε όλους σε συστράτευση: πολιτεία, ιδρύματα, επιχειρήσεις και απλούς πολίτες, για να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος και για να βοηθήσουμε τα παιδιά να πετύχουν το μέγιστο που μπορούν στη μόρφωση και την εκπαίδευσή τους, διατηρώντας την υγεία τους».
Τα οφέλη που προκύπτουν από την υλοποίηση του Προγράμματος είναι πολλαπλά και σημαντικά για τα παιδιά και τις οικογένειές τους, όπως συμπεραίνεται από την ανάλυση των στοιχείων που έχει συλλέξει το Ινστιτούτο Prolepsis κατά την υλοποίηση του Προγράμματος το σχολικό έτος 2014-2015. Ο δείκτης επισιτιστικής ανασφάλειας μειώθηκε κατά 10%, το ποσοστό των μαθητών που αντιμετώπιζε πείνα μειώθηκε κατά 20%, το 33% των μαθητών απέκτησε φυσιολογικό βάρος, το 38% των μαθητών παρουσίασε βελτίωση στη σωματική υγεία και το 42% στην ψυχική υγεία.
Επιπρόσθετα, η συμμετοχή όλων των μαθητών του σχολείου στο Πρόγραμμα ενισχύει τον δυναμικό του χαρακτήρα και το καθιστά αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινής σχολικής ζωής. Καλλιεργείται η αλληλεγγύη μεταξύ των παιδιών, αυξάνονται οι γνώσεις τους σχετικά με τη διατροφή, ενισχύεται το παιδαγωγικό έργο του σχολείου και ευνοείται, παράλληλα, η επικοινωνία των γονέων με το σχολείο. Σε ποσοστό άνω του 60% οι γονείς αναφέρουν βελτίωση των σχολικών επιδόσεων των παιδιών τους και μείωση της σχολικής διαρροής.
Ο Υφυπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Πελεγρίνης ανέφερε κατά τον χαιρετισμό του ότι το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, εκτός από την προφανή ανθρωπιστική διάσταση έχει και έναν βαθύ παιδαγωγικό χαρακτήρα και υπογράμμισε ότι η διατροφή αποκτά ιδιαίτερη σημασία κατά τη σημερινή περίοδο. Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας κ. Μπασκόζος τόνισε ότι το κράτος θα συνεισφέρει σε κάθε εθελοντική προσπάθεια και πρωτοβουλία της κοινωνίας των πολιτών ώστε να εκλείψουν τα φαινόμενα υποσιτισμού των παιδιών.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η κα Θανοπούλου, Αντιπεριφερειάρχης Κοινωνικής Πολιτικής τόνισε ότι η Περιφέρεια Αττικής θα επιδιώξει να συμμετέχει ενεργά σε αυτή την προσπάθεια και συνεχάρη το Ινστιτούτο Prolepsis για τα οφέλη που παράγει σε ποσοστιαίες αναλογίες το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, καθώς και όλες τις δομές και οργανώσεις που συμβάλουν με το έργο τους στην ανακούφιση των πιο ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων.
Ο κ. Λουκάς Σπανός ειδικός σύμβουλος της Προέδρου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος κας Λούκας Κατσέλη έδωσε έμφαση στη σημασία των συνεργειών και τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα που δημιουργούν, συμπληρώνοντας ότι η Εθνική Τράπεζα θα σταθεί αρωγός στην προσπάθεια του Ινστιτούτου Prolepsis.
Η κα Τζιτζίκου αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNICEF αναφέρθηκε στην ομιλία της στην Έκθεση του Ερευνητικού Κέντρου της UNICEF Innocenti «Τα παιδιά της ύφεσης: Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην παιδική ευημερία στις πλούσιες χώρες» και σημείωσε ότι ανάμεσα σε 30 ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα επίπεδα ανισότητας ως επίπτωση της ύφεσης στα παιδιά, ενώ το 2012 το μέσο οικογενειακό εισόδημα των νοικοκυριών με παιδιά βυθίστηκε στα επίπεδα του 1998.
Ο κ. Γιάννης Ζερβάκης, Διοικητικός Διευθυντής του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ενημέρωσε για τη σπουδαιότητα μιας συλλογικής προσπάθειας υποστήριξης του Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ, του οποίου το ΙΣΝ αποτελεί τον μεγαλύτερο δωρητή από την έναρξή του μέχρι σήμερα, και, ευχήθηκε για το 2016 να εκλείψει το φαινόμενο του υποσιτισμού στα σχολεία. 6
Ο κ. Αθανασόπουλος, Επικεφαλής Κοινωνικής Ευθύνης της Libra Group εξήρε τη σημασία του έργου που επιτελεί το Ινστιτούτο Prolepsis και σημείωσε ότι το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ επιτελεί, μεταξύ άλλων, ένα πολύ σημαντικό σκοπό, καθώς καλλιεργεί την κουλτούρα της προσφοράς και της αλληλοβοήθειας στα παιδιά.
Ο Γενικός Διευθυντής Έρευνας του Ινστιτούτου Prolepsis κ. Αθανάσιος Πετραλιάς παρουσίασε τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από το Ινστιτούτο Prolepsis κατά τη σχολική χρονιά 2014-201, τα οποία παρουσιάζουν με ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία την αποτελεσματικότητα του Προγράμματος.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου παρουσιάστηκε επίσης το Πρόγραμμα «Ευ Δια… Τροφήν», που σχεδίασε και επιμελήθηκε το Ινστιτούτο Prolepsis και αφορά στην ανάπτυξη του περιεχομένου, την παραγωγή και την ευρεία διάδοση των Εθνικών Διατροφικών Οδηγών. Οι Εθνικοί Διατροφικοί Οδηγοί αφορούν τον γενικό πληθυσμό των ενηλίκων, τις γυναίκες στους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής τους (κύηση, γαλουχία, εμμηνόπαυση), τα παιδιά και τους εφήβους, καθώς και τους ηλικιωμένους. Στόχος των Οδηγών είναι να συνεισφέρουν στην προαγωγή της υγείας του πληθυσμού, στηριζόμενοι στη σύγχρονη επιστημονική γνώση και αξιοποιώντας την ελληνική παραδοσιακή διατροφή.
Επίσης αναφέρθηκαν και άλλα προγράμματα του Ινστιτούτου Prolepsis, τα οποία αφορούν δράσεις σε ΚΑΠΗ για την πρόληψη ατυχημάτων των ηλικιωμένων στο σπίτι και για την πρόληψη της λανθασμένης χρήσης φαρμάκων, καθώς και μελέτες για τη βελτίωση του αλφαβητισμού υγείας των ηλικιωμένων, που μαζί με τα παιδιά έχουν επηρεαστεί περισσότερο από τις συνέπειες της παρατεταμένης κρίσης.
