Ιωάννης Κωτσιόπουλος, ΓΓ του Υπουργείου Υγείας: Οι τεχνολογικές εξελίξεις στην Oγκολογία θα διευκολύνουν τον ασθενή!

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Για τις προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας στον τομέα της Oγκολογίας και τις τεχνολογικές εξελίξεις που θα αλλάξουν ουσιαστικά τη φροντίδα στον ασθενή, θα διευκολύνουν την πρόσβασή του στις υπηρεσίες υγείας και θα του προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής, μας μιλά ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος.

– Κύριε Κωτσιόπουλε, ποιες είναι οι προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας στον τομέα του καρκίνου, τώρα που η πανδημία είναι σε ύφεση;

– Είναι σαφές ότι τα δύο τελευταία χρόνια δόθηκε μεγάλο βάρος στην ενίσχυση των νοσοκομείων του ΕΣΥ, ώστε να αντιμετωπιστεί η πανδημία του COVID-19. Παρ’ όλα αυτά, καταφέραμε να κάνουμε πράξη σημαντικές δεσμεύσεις μας προς τους ογκολογικούς ασθενείς, τις οικογένειες και τους φροντιστές τους και στους επόμενους μήνες δεσμευόμαστε να επιταχύνουμε τις προσπάθειές μας για τη βελτίωση των υπηρεσιών μας προς αυτήν την ιδιαίτερα μεγάλη και ευαίσθητη ομάδα. 

Υλοποιήθηκε, για παράδειγμα, το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών για παιδιά και εφήβους και εξασφαλίσθηκε μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης η χρηματοδότηση για το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2023. Να σημειώσω ότι είμαστε από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες χωρίς Μητρώο Νεοπλασιών. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας, των ψηφιακών εργαλείων, αλλά και των δεδομένων που θα συλλέγονται αποτελεί για εμάς άμεση προτεραιότητα, αφού θα μας δώσει τη δυνατότητα να προσθέσουμε σημαντικά «όπλα» στη φαρέτρα των επαγγελματιών υγείας. 

Μέσω της τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα μέσω της τηλεϊατρικής, μας δίνεται η δυνατότητα να προσθέσουμε νέα καινοτόμα μοντέλα φροντίδας για τους ογκολογικούς ασθενείς, όπως την κατ’ οίκον νοσηλεία ή [email protected] Έτσι περισσότεροι ασθενείς θα λαμβάνουν νοσοκομειακού επιπέδου φροντίδα στο σπίτι τους με απόλυτη ασφάλεια. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ένας διττός στόχος, από τη μία οι ασθενείς και οι οικογένειές τους απαλλάσσονται από την ταλαιπωρία της μετακίνησης και την ψυχολογική επιβάρυνση του νοσοκομειακού περιβάλλοντος και από την άλλη το νοσοκομείο εξοικονομεί πόρους μειώνοντας τις λίστες και το χρόνο αναμονής. 

Παράλληλα γίνονται σημαντικές προσπάθειες να ενισχυθεί το ΕΣΥ σε ό,τι αφορά στη βέλτιστη διαγνωστική, και όχι μόνο, προσέγγιση, την τόσο σημαντική για μια πληθώρα ογκολογικών ασθενών, αφού θα τεθούν σε λειτουργία τέσσερα μηχανήματα PET/CT σε πόλεις της περιφέρειας μέσω της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, γεγονός που θα μειώσει σημαντικά την ταλαιπωρία πολλών ασθενών, των οικογενειών και των φροντιστών τους, οι οποίοι τόσα χρόνια αναγκάζονταν να μετακινούνται στα μεγάλα αστικά κέντρα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, προκειμένου να υποβληθούν σε αυτήν την εξέταση, εφόσον είχε κριθεί απαραίτητη από τον θεράποντα ιατρό ογκολόγο. 

Στόχος μας, επίσης, είναι να υπάρξει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα πρόληψης, για όλους τους καρκίνους που μπορούν να προληφθούν, που δεν είναι μόνο ο καρκίνος του μαστού, αλλά και του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του τραχήλου της μήτρας κ.ο.κ., μέσω ενός ολοκληρωμένου και διορατικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο. Ενώ και σε ό,τι αφορά στις θεραπευτικές παρεμβάσεις, προσδοκούμε, με συγκεκριμένες κινήσεις, να βελτιώσουμε τις διαδικασίες με τις οποίες οι ογκολογικοί ασθενείς θα μπορούν να λαμβάνουν τις καινοτόμες ογκολογικές θεραπείες και να κάνουμε πραγματικότητα την εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση, μέσω της επικαιροποίησης των βιοδεικτών, που σκοπός είναι να καλύπτονται από το δημόσιο σύστημα συνταγογράφησης, κάνοντας πραγματικότητα την ίση και ισότιμη πρόσβαση όλων σε όλα.

Με την ολοκλήρωση του σχεδίου αυτού η χώρα μας θα εναρμονισθεί με το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο και θα αποκτήσει ένα μακρόπνοο στρατηγικό σχεδιασμό που δεν θα επηρεάζεται από τις εκάστοτε πολιτικές εξελίξεις. 

– Μιλήστε μας για το Ολοκληρωμένο Σύστημα Φροντίδας Ογκολογικών Αιματολογικών Ασθενών, τι θα περιλαμβάνει και πώς θα καλύπτει τις ανάγκες των ασθενών;

– Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Φροντίδας Ογκολογικών Αιματολογικών Ασθενών είναι ένα ιδιαίτερα καινοτόμο project που βασίστηκε στις καλύτερες πρακτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της Ογκολογίας είναι καταιγιστικές και θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία χρηματοδότησης που παρουσιάστηκε. Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί ένα από τα πέντε προγράμματα Ψηφιακής Υγείας που θα χρηματοδοτηθούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 37,2 εκατομμύρια ευρώ και περιλαμβάνει:

1. Την ανάπτυξη Εθνικού Μητρώο Νεοπλασιών.

2. Ένα πληροφοριακό Σύστημα τελευταίας γενιάς που θα εγκατασταθεί σε 10-12 επιλεγμένα Νοσοκομεία, όπως ο «Άγιος Σάββας» και το «Θεαγένειο», και θα παρέχει:

(i) Ψηφιακές αίθουσες συνεδριάσεων σε αυτά τα επιλεγμένα νοσοκομεία, όπου θα λαμβάνουν χώρα τα Ογκολογικά Συμβούλια μέσω μιας ψηφιακή πλατφόρμας στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ώστε να σχεδιάζεται η βέλτιστη θεραπεία για κάθε ασθενή από διεπιστημονικές ομάδες ιατρών. 
(ii) Ένα ολοκληρωμένο Ογκολογικό Πληροφοριακό Σύστημα με έμφαση στη βέλτιστη Διαχείριση Χημειοθεραπειών.
(iii) Ένα οικοσύστημα από ηλεκτρονικές εφαρμογές (apps) για την υποστήριξη των ασθενών. Με αυτά τα ψηφιακά εργαλεία φιλοδοξούμε να ενθαρρύνουμε την ενεργή συμμετοχή του ασθενούς σε όλες τις κλινικές αποφάσεις. Ο ασθενής, αν το επιθυμεί, θα μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σε βασικά στοιχεία του ιατρικού φακέλου του και να επικοινωνεί εύκολα με τον γιατρό του, αλλά και να ενημερώνεται όπως πρέπει σε κάθε στάδιο της νόσου. Θέλουμε να σχεδιάσουμε αυτά τα εργαλεία με τις ενώσεις (ή συλλόγους) των ασθενών, με τους επαγγελματίες υγείας, αλλά και τις επιστημονικές εταιρείες όπως την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), και πιστεύω ότι μας δίνεται μια μοναδική ευκαιρία να καινοτομήσουμε σε αυτό τον τομέα. 

– Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα αναφορικά με τη διαχείριση των θεραπειών των ογκολογικών ασθενών;

– Πράγματι οι θεραπείες των ογκολογικών ασθενών έχουν εξελιχθεί εντυπωσιακά ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Ωστόσο, η επιλογή της βέλτιστης θεραπείας παραμένει πολυπαραγοντική και σύνθετη διαδικασία και κύρια ευθύνη του θεράποντος ιατρού. Με το σύστημα Διαχείρισης Χημειοθεραπείας που θα εγκατασταθεί σε πρώτη φάση στα 10-12 προεπιλεγμένα νοσοκομεία που σας προανέφερα, πιστεύουμε ότι θα βοηθήσουμε σημαντικά διευκολύνοντας την παραπάνω πρακτική. 

Το Ογκολογικό Πληροφοριακό Σύστημα θα ενσωματώνει τα εγκεκριμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα και θα υποστηρίζει τη διαδικασία από:

• το σχεδιασμό της θεραπείας, 
• τον προγραμματισμό των επισκέψεων,
• τη συνταγογράφηση των φαρμάκων, 
• τη διάλυση των φαρμάκων με απόλυτη ακρίβεια και ασφάλεια και τελικά τη χορήγησή τους στον ασθενή.

Με τον τρόπο αυτό, με τη συγκεκριμένη καταγραφή και επιλογή της βέλτιστης θεραπείας, επιτυγχάνουμε τον διττό στόχο που έχουμε θέσει κατά τον προγραμματισμό μας. Από τη μία να εξορθολογίσουμε τις υψηλές δαπάνες των νέων θεραπειών και από την άλλη να αυξήσουμε τις πιθανότητες επιτυχίας με συνέπεια την καλύτερη έκβαση της νόσου των ογκολογικών ασθενών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, μειώνοντας παράλληλα το κόστος για το σύστημα υγείας.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ σε μια ακόμα σημαντική πρωτοβουλία, επίσης υποστηριζόμενη από το Ταμείο Ανάκαμψης, που αφορά στη χορήγηση της θεραπείας στο σπίτι, όταν αυτό ενδείκνυται. 

– Τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη και ποια είναι η συμβολή της στα ογκολογικά συμβούλια; Δώστε μας ένα παράδειγμα.

H τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας εντυπωσιακά αναπτυσσόμενος τομέας της επιστήμης της Πληροφορικής, που ασχολείται με το σχεδιασμό και την ανάπτυξη συστημάτων που προσομοιώνουν την ανθρώπινη ευφυΐα, ενσωματώνοντας διαδικασίες μάθησης, εξαγωγής συμπερασμάτων κ.λπ. Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην Ιατρική και ιδιαίτερα στην Ογκολογία φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό σύμμαχο στη μάχη ενάντια στον καρκίνο. 

Ας μιλήσουμε με ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας, σε ψηφιακή μορφή, όλες τις μαστογραφίες που έγιναν τα τελευταία χρόνια. Θα είχαμε στα χέρια μας χιλιάδες ή εκατομμύρια μαστογραφίες, όσο περισσότερες τόσο το καλύτερο… Αυτές οι εικόνες θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ένα σύστημα που διαθέτει αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, που σταδιακά «εκπαιδεύονται» να αναγνωρίζουν πιθανές κακοήθειες. Όσο περισσότερες μαστογραφίες τροφοδοτούμε στο σύστημα τόσο καλύτερα αυτό «εκπαιδεύεται». Και ένα καλά εκπαιδευμένο σύστημα μπορεί να βγάλει συμπεράσματα υψηλής αξιοπιστίας και, στο παράδειγμά μας , να εντοπίσει έναν καρκίνο του μαστού σε πολύ αρχικό στάδιο, υποβοηθώντας τον ειδικό ακτινολόγο να κάνει με ακρίβεια και ταχύτητα την καλύτερη δυνατή διάγνωση. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου… Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι πολύτιμη και στα πλαίσια των ογκολογικών συμβουλίων. Όχι για να υποκαταστήσει τον ακτινολόγο, αλλά για να τον υποστηρίξει στην καθ’ ημέρα πράξη στη λήψη κρίσιμων κλινικών αποφάσεων, όπως άλλωστε είναι όλες οι αποφάσεις που αφορούν την υγεία και τη ζωή ενός ανθρώπου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Ιωάννης Κωτσιόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε Μαθηματικά στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (MSc) στις Τεχνολογίες Λήψης Αποφάσεων από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και διδακτορικού στην Πληροφορική από το ίδιο πανεπιστήμιο. Από το 2015 εργαζόταν στο Ηνωμένο Βασίλειο σε θέσεις ευθύνης στο NHS, όπως αυτή του Chief Information Officer, και είναι μέλος του NHS Digital Academy. Στο παρελθόν έχει διατελέσει αναπληρωτής διοικητής στο Κωνσταντοπούλειο Γενικό Νοσοκομείο Νέας Ιωνίας (2011-2014), μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης & Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών (DRGs) και έχει διδάξει στο ΤΕΙ Αθήνας. Έχει εργαστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο σε έργα έρευνας και τεχνολογίας και έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό ερευνητικών εργασιών και άρθρων σε διεθνή συνέδρια και περιοδικά. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται στα πληροφοριακά συστήματα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών υγείας, αλλά και στα θέματα διασφάλισης της ποιότητας στην υγεία.

Διαβάστε παρακάτω τη συνέντευξη, όπως δημοσιεύθηκε στο ένθετο Health by Nextdeal, τεύχος 08, (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):