“Κόκκινο καμπανάκι” για την εξέλιξη της πανδημίας από τον Σωτήρη Τσιόδρα!

Την ανησυχία του για την έξαρση των κρουσμάτων κορονοϊού στη χώρα μας εξέφρασε ο καθηγητής λοιμωξιολογίας και εκπρόσωπος Υπουργείου Υγείας για το νέο κορονοϊό, Σωτήρης Τσιόδρας μιλώντας στην έκτακτη ενημέρωση των διαπιστευμένων συντακτών υγείας.

Σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα, η αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων έχει αρκετές αιτίες.  Όπως ο αυξημένος εργαστηριακός έλεγχος και η διενέργεια πιο στοχευμένων ελέγχων που αφορούν και συρροές ασθενών.

Δεύτερον, η αύξηση της κινητικότητας του πληθυσμού μας μετά την άρση του απαγορευτικού όπως γίνεται και σε όλες τις χώρες του κόσμου μετά από την πρώτη φάση της επιδημίας και πάρα πολλές ευρωπαϊκές χώρες αυτή τη στιγμή έχουν πολλαπλές τοπικές εστίες, διπλασιασμό των κρουσμάτων. 

Τρίτον, την αυξημένη μεταδοτικότητα του ιού σε συνθήκες στενού συγχρωτισμού. Όπου δεν τηρούνται τα μέτρα απόστασης, όπου δεν τηρούνται οι προφυλάξεις.

Για τον καθηγητή θετικά στοιχεία, επί του παρόντος, αποτελούν το γεγονός ότι δεν έχει εμφανιστεί πίεση στο Σύστημα Υγείας από την αύξηση των κρουσμάτων αλλά και το γεγονός ότι ο δείκτης μετάδοσης δεν έχει ξεπεράσει το 1. Όπως τόνισε, η κατάσταση μπορεί γρήγορα να μας ξεφύγει και συνεπώς θέλει εγρήγορση και προσοχή από όλους μας.

Δείτε ολόκληρη την ενημέρωση από τους κ.κ. Τσιόδρα και Χαρδαλιά:

Ακολουθεί η τοποθέτηση του κ. Τσιόδρα:

“Η πατρίδα μας και η ανθρωπότητα βρίσκεται ακόμα αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη και πιο αναπάντεχη επείγουσα κατάσταση δημόσιας υγείας των τελευταίων 100 ετών.

Σήμερα κατ΄ εξαίρεση και λόγω της παρουσίας αυξημένων καταγραφών κρουσμάτων στην πατρίδα μας, κρίναμε απαραίτητο εγώ ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας να μιλήσω σχετικά με επιστημονικά θέματα που αφορούν τον ιό και να απαντήσω σε τυχόν ερωτήσεις.

Αρχικά θα ήθελα να σας μεταφέρω την ανησυχία της Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων η οποία συνεδριάζει συνεχώς για τις εξελίξεις που αφορούν τον ιό και εισηγείται προς την Πολιτεία σε πολύ δύσκολα θέματα που αφορούν την επιστροφή στην κανονικότητα του πληθυσμού μας.

Η Επιτροπή προσπαθεί να εισηγείται με το κατά το δυνατόν αρτιότερο επιστημονικό τρόπο και έχει ομόφωνα τοποθετηθεί για τη χρήση των μασκών και την ωφέλεια από αυτές.

Σίγουρα υπάρχουν και αυξάνεται ο αριθμός ενεργών εστιών στην πατρίδα μας. Ίσως να πληροφορηθήκατε μόλις ότι ο νέος αριθμός κρουσμάτων είναι πάνω από τα 120 κρούσματα.

Η αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων έχει αρκετές αιτίες.  Όπως ο αυξημένος εργαστηριακός έλεγχος και η διενέργεια πιο στοχευμένων ελέγχων που αφορούν και συρροές ασθενών.

Δεύτερον, η αύξηση της κινητικότητας του πληθυσμού μας μετά την άρση του απαγορευτικού όπως γίνεται και σε όλες τις χώρες του κόσμου μετά από την πρώτη φάση της επιδημίας και πάρα πολλές ευρωπαϊκές χώρες αυτή τη στιγμή έχουν πολλαπλές τοπικές εστίες, διπλασιασμό των κρουσμάτων. 

Τρίτον, την αυξημένη μεταδοτικότητα του ιού σε συνθήκες στενού συγχρωτισμού. Όπου δεν τηρούνται τα μέτρα απόστασης, όπου δεν τηρούνται οι προφυλάξεις.

Χαρακτηριστικά είναι τα πρόσφατα παραδείγματα εστιών σε κρεατοβιομηχανία με 35 έως τώρα καταγεγραμμένα κρούσματα, σε εστιατόριο-μπαρ με 7 έως τώρα καταγεγραμμένα κρούσματα, σε κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως οι γάμοι, με 45 έως τώρα καταγεγραμμένα κρούσματα σε έναν γάμο στη Θεσσαλονίκη και 22 στην Αλεξανδρούπολη.

Άλλο ένα εύρημα που έχουμε από τα δεδομένα έως σήμερα είναι η ξεκάθαρη μετατόπιση των θετικών κρουσμάτων σε νεαρότερες ηλικίες τους τελευταίους δύο μήνες.

Αυτό μπορεί να έχει πολλαπλές εξηγήσεις όπως στην αύξηση των ελέγχων, ο έλεγχος αρκετών ταξιδιωτών οι οποίοι είναι συνήθως νεότεροι σε ηλικία αλλά και στον έλεγχο επαφών ανθρώπων οι οποίοι στην εποχή του απαγορευτικού δεν ελέγχονταν.

Ένα σημαντικό μέρος των κρουσμάτων που παρατηρούνται είναι ασυμπτωματικά.  Για παράδειγμα, αν κοιτάξει κανείς την περίοδο 31 Ιουλίου έως 2 Αυγούστου από τα 144 κρούσματα με πλήρη δεδομένα, τα 34, δηλαδή το 24%, ήταν ασυμπτωματικά.

Από την επιδημική, επίσης, καμπύλη φαίνεται πως έχουμε μεγαλύτερο ποσοστό εισαγομένων κρουσμάτων από ό,τι τους προηγούμενους μήνες. Αυτό είναι λογικό με βάση το άνοιγμα του τουρισμού.

Εντούτοις, τις τελευταίες εβδομάδες ανεβαίνει ο αριθμός των εγχώριων κρουσμάτων. Χαρακτηριστικά, και ως παράδειγμα, για την περίοδο 31 Ιουλίου έως 2 Αυγούστου σε 113 κρούσματα με πλήρη δεδομένα στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη, το 10% μόνο ήταν εισαγόμενα και τα υπόλοιπα εγχώρια.

Ένα θετικό, επί του παρόντος, σημείο είναι ότι δεν έχει εμφανιστεί πίεση στο Σύστημα Υγείας. Έχουμε μία μικρή αύξηση στις νοσηλείες και μια μικρή αύξηση στις ΜΕΘ και στις διασωληνώσεις.

Χρειάζεται όμως μεγάλη επαγρύπνηση για τυχόν εκθετική αύξηση. Η κατάσταση μπορεί γρήγορα να μας ξεφύγει. Θέλει εγρήγορση, θέλει προσοχή από όλους μας.

Με βάση το σύνολο των κρουσμάτων, ο στιγμιαίος ρυθμός αναπαραγωγής τις τελευταίες ημέρες βρίσκεται στη μονάδα. Αυτό είναι σημαντικό γιατί σημαίνει ότι μια επιδημία που διατηρείται. Δηλαδή κάθε κρούσμα δίνει κατά μέσο όρο άλλο ένα.

Αν συνεχίσουμε έτσι, κάθε εισαγόμενο θετικό κρούσμα σε ένα πληθυσμό θα αποτελεί και μία νέα συνεχιζόμενη αλυσίδα μετάδοσης και έτσι θα οδηγούμαστε σε αυξανόμενο ρυθμό μολύνσεων και κρουσμάτων.

Ένα θετικό στοιχείο είναι με τα έως τώρα δεδομένα δεν διαφαίνεται ένα R μεγαλύτερο του 1. Αυτό θα ήταν καταστροφικό. Θα σήμαινε εκθετική αύξηση κρουσμάτων, ήτοι μια δεύτερη κατά κάποιο τρόπο επιδημία, ένα δεύτερο μεγάλο κύμα.

Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος υπάρχει και η ανησυχία εντείνεται. Για να μην έχουμε περεταίρω αύξηση κρουσμάτων πρέπει να ρίξουμε το R κάτω από το 1 με περισσότερη ευαισθησία από όλους μας, με τήρηση των μέτρων.

Εχθές ο Πρόεδρος και οι αξιωματούχοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έκαναν ισχυρές συστάσεις για τη χρήση όλων των διαθέσιμων μέσων για την καταπολέμηση του ιού, αναγνωρίζοντας τη συνεχή εξέλιξη της παγκόσμιας επιδημίας και την αναζωπύρωση σε πολλαπλές ευρωπαϊκές χώρες και περιοχές.

Επίσης, μίλησαν για τη χρήση της μάσκας, όχι ως μέσου αποξένωσης αλλά ως μέσου αλληλεγγύης μεταξύ των λαών. Οπωσδήποτε η χρήση της είναι ιδιαίτερα δύσκολη με τις ζεστές θερμοκρασίες και πρέπει να γίνεται σωστά.

Τα επιστημονικά δεδομένα όμως την καθιερώνουν και την επιβάλλουν, ιδιαίτερα όταν δεν μπορούν να τηρηθούν οι αποστάσεις ακόμα και σε εξωτερικό χώρο. Ιδιαίτερα σε εκδηλώσεις που συναντιόμαστε με ανθρώπους εκτός του στενού μας κύκλου.

Παραδείγματος χάριν, σήμερα, σε 68 πόλεις της Βόρειας Γαλλίας, που υπάρχουν εκατοντάδες επιδημίες τον τελευταίο καιρό, έγινε υποχρεωτική η χρήση ακόμα και σε ανοιχτούς χώρους που συγκεντρώνονται πολλοί άνθρωποι, όπως πάρκα και πλατείες. Η μάσκα είναι πολύ πιο αποτελεσματική από την χρήση ασπίδας. Ενωμένη η επιστημονική κοινότητα παλεύει νυχθημερόν και ας μην φαίνεται αυτό. Για εξελίξεις,  όσον αφορά την διαγνωστική, την θεραπευτική και την πρόληψη της νόσου.

Δεδομένα που προέκυψαν τους τελευταίους δυο μήνες για την χρήση κάποιων φαρμάκων που ξεχωρίζουν ενώ για κάποια δεν έχει λυθεί ακόμα ο γρίφος.

Δυστυχώς κάποια φάρμακα δεν κατάφεραν να πιάσουν τα αποτελέσματα που περιμέναμε όπως το φάρμακο tocilizumab σε μελέτη φάσης ΙΙΙ ασθενών με σοβαρή πνευμονία.

Για την χλωροκίνη ο γρίφος συνεχίζεται. Υπάρχουν κυρίως αρνητικά αποτελέσματα στις περισσότερες μελέτες και κάποια θετικά αποτελέσματα από μεγάλη μελέτη στην Ισπανία.

Η δεξαμεθαζόνη, ένα είδος κορτιζόνης, ένα φτηνό και γνωστό φάρμακο, φαίνεται να μειώνει τους θανάτους σε μια μεγάλη κλινική μελέτη η οποία αφορούσε σοβαρά περιστατικά και περιλαμβάνεται και στον δικό μας αλγόριθμο.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση εξασφάλισε την προμήθεια των μελών της ΕΕ και του ΗΒ με τριάντα χιλιάδες θεραπευτικά σχήματα από το μόνο έως σήμερα εγκεκριμένο φάρμακο για την θεραπεία της νόσου την ρεμντεσιβίρη προ 5 ημερών σύμφωνα με τις δηλώσεις της Επιτρόπου για την Υγεία κας Στέλλας Κυριακίδη.

Η ποσότητα αυτή αναμένεται να καλύψει τις ανάγκες τους και την κατανομή που θα προτείνεται μετά την συμβουλή από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου των Νόσων το ECDC.

Τα μονοκλωνικά αντισώματα μπορεί να είναι το νέο μεγάλο όπλο στην θεραπεία της νόσου. Έχουν ξεκινήσει αυτή την εβδομάδα μεγάλες κλινικές μελέτες. Οι μελέτες αυτές τρέχουν παράλληλα με μελέτες που αφορούν τα φυσικά μας αντισώματα, τον ορό, δηλαδή, από ανθρώπους που ξεπέρασαν την νόσο και χορηγούνται ήδη και στην πατρίδα μας, σε μια μελέτη του πανεπιστημίου Αθηνών.

Η μελέτη της κολχικίνης ενός καρδιοπροστατευτικού φαρμάκου που έδωσε ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε μελέτες στην πατρίδα μας συνεχίζεται και φαίνεται ότι παρόμοια αποτελέσματα έχουν και άλλοι ερευνητές του εξωτερικού.

Ένα νέο φάρμακο για πρώτη φορά, η αβιπταντίλη (aviptadil), για την οποία ήδη μιλήσαμε με τον πρόεδρο του ΕΟΦ, τον κύριο Φιλίππου, ήδη δείχνει ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε σοβαρά περιστατικά, μπλοκάροντας τον πολλαπλασιασμό του ιού στα κύτταρα του πνεύμονα αλλά και έχοντας ευεργετικά αποτελέσματα στα μονοκύτταρα.

Ο επιστημονικός κόσμος ενώνεται μπροστά στην απειλή του ιού. Η φαρμακευτική βιομηχανία ξεπερνάει τους ανταγωνισμούς. Ανταγωνίστριες φαρμακευτικές εταιρείες συνεργάζονται για ανακάλυψη θεραπειών, χρησιμοποιώντας φάρμακα γνωστά από θεραπείες άλλων ασθενειών, όπως η ψωρίαση και η νόσος HIV.

Χαιρετίζουμε αυτή την παγκόσμια συνεργασία η οποία διενεργεί αυτή τη στιγμή κλινικές μελέτες.

Δεν υπάρχει μαγική λύση στη δεδομένη χρονική συγκυρία για την εξαφάνιση του ιού, ενώ υπάρχει η ελπίδα για ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες δημοσιεύσεις αρχικών μελετών από διεθνείς ομάδες επιστημόνων τις οποίες είδαμε τις τελευταίες εβδομάδες.

Κάποια από αυτά τα εμβόλια είναι στα τελευταία στάδια κλινικών δοκιμών που διεξάγονται για να δείξουν την αποτελεσματικότητά τους στην πρόληψη της νόσου.

Αυτό δεν σημαίνει πως σίγουρα θα έχουμε εμβόλιο αλλά για πρώτη φορά στα παγκόσμια επιστημονικά χρονικά φτάσαμε σε αυτές τις τελευταίου σταδίου μελέτες πάρα πολύ γρήγορα γιατί αυτές οι μελέτες πρέπει να τηρούν συγκεκριμένα πρότυπα και κανόνες ασφάλειας και αποτελεσματικότητας πριν αδειοδοτηθεί και κυκλοφορήσει το εμβόλιο. Το εμβόλιο πρέπει να είναι ασφαλές και αποτελεσματικό.

Οι μεγάλες μελέτες στην Νότια Αφρική, τη Βραζιλία, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Άπω Ανατολή ελπίζουμε πως θα μας δώσουν γρήγορα τέτοια θετικά αποτελέσματα.

Οιαδήποτε επιστημονική συμβολή, από όποιον και αν προέρχεται, οιαδήποτε σύσταση ή υποχρέωση τήρησης μέτρων θα πέσει στο κενό, αν δεν γίνει αντιληπτό πως παλεύουμε και εξακολουθούμε να παλεύουμε με μία πρωτόγνωρη κατάσταση που φυσικά και δεν είναι μία απλή γρίπη, αλλά κυκλοφορεί το καλοκαίρι, διασπείρεται εύκολα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο και δεν έχουμε ακόμη ανοσία. Λιγότερο από 1% του πληθυσμού μας έχει μολυνθεί, σύμφωνα με τρεις διαφορετικές μελέτες αντισωμάτων.

Η συνεχής κυκλοφορία αυτού του ιού μέσα σε υψηλές θερμοκρασίες, όπως αυτές που ζούμε, αποδεικνύει πως αυτές από μόνες τους δεν επαρκούν για να σταματήσουν ή να περιορίσουν αρκετά την κυκλοφορία του. Θα βρει εστίες υπερμετάδοσης, όπως οι κοινωνικές εκδηλώσεις και θα διασπαρθεί εύκολα εκεί όταν συνθήκες υψηλού συγχρωτισμού με τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση επιδημιών όπως αυτές που ζούμε στην πατρίδα μας τις τελευταίες ημέρες.

Πρέπει να τονίσω εδώ κάτι. Οι επιδημίες αυτές αφορούν και νέους ανθρώπους οι οποίοι παρά το νεαρό της ηλικίας τους μπορούν να νοσηλευτούν και να νοσήσουν σοβαρά.

Είχα πριν από λίγο επικοινωνία με ένα γιατρό που δουλεύει σε μεγάλο νοσοκομείο της πατρίδας μας και νοσήλευε σήμερα το πρωί τρεις ανθρώπους νεαρής ηλικίας, 20, 30 και 50 ετών. Μάλιστα ο ένας από αυτούς ήταν στα πρόθυρα της διασωλήνωσης.

Πρέπει να κατανοήσουν και οι νέοι άνθρωποι, παρά το γεγονός ότι σπανίως προσβάλλονται σοβαρά, ότι ακόμα δεν γνωρίζουμε ούτε κατανοούμε πλήρως το φάσμα των μακροχρόνιων εκδηλώσεων του ιού.

Σε μια πρόσφατη γερμανική μελέτη των τελευταίων ημερών που μελέτησε με μαγνητική καρδιάς, μαγνητική τομογραφία καρδιάς 100 άτομα μέσης ηλικίας 49 ετών που έγιναν καλά από τον ιό και μάλιστα οι 2 από τους 3 έγιναν καλά από τον ιό στο σπίτι τους, συνέκρινε την εικόνα τους δύο μήνες μετά την ανάρρωση με 100 υγιή άτομα που δεν είχαν μολυνθεί.

Τι έδειξε η μελέτη σε αυτούς τους 100 ανθρώπους.  Έδειξε πως 78 από αυτούς είχαν κάποια δομική αλλοίωση στην καρδιά τους η οποία φάνηκε με την μαγνητική.

76 είχαν αύξηση ειδικών καρδιακών ενζύμων στο αίμα τα οποία συνήθως τα βρίσκουμε στο έμφραγμα. Και οι 60 από αυτούς είχαν σημεία φλεγμονής.  Ήταν κυρίως νέοι, το ξανά τονίζω, υγιείς και αρκετοί από αυτούς μόλις είχαν γυρίσει από διακοπές σκι.

Επιπρόσθετα κανένας από αυτούς δεν γνώριζε για προβλήματα στην καρδιά τους.  Ισχύει το ίδιο για όλους όσους περνάνε τον ιό;  Θα επιμείνουν αυτά τα ευρήματα για αρκετό καιρό σε αυτούς τους ανθρώπους ή σταδιακά θα βελτιωθούν;

Δεν το γνωρίζουμε.  Το ψάχνουμε παραπάνω, αυτό είναι η επιστήμη.  Σίγουρα όμως δεν θέλουμε να κολλήσουμε τον ιό ελαφρά τη καρδία γιατί είμαστε νέοι χωρίς να τηρούμε τα μέτρα.

Η έρευνα δημιουργεί καμιά φορά ακόμα περισσότερα και βασανιστικά ερωτήματα, πρέπει να το καταλάβουμε αυτό.  Τα ερωτήματα αυτά δεν έχουν άμεσες απαντήσεις και απαιτούν περαιτέρω έρευνα. Μόνο όμως έτσι θα πάμε μπροστά.

Ο ιός δεν πολλαπλασιάζεται μόνο στους πνεύμονες, πολλαπλασιάζεται και σε άλλα όργανα, είναι ένας ιός που κάνει πολυσυστηματική προσβολή.

Επίσης όσοι άνθρωποι τον ξεπερνούν καλό είναι να έχουν μια τακτική παρακολούθηση σε συνεννόηση με τον γιατρό τους. Ακόμα δεν είναι γνωστό το μακροπρόθεσμο τίμημα αυτής της ίωσης στην υγεία μας.

Δεν ήρθα εδώ για να επαναλάβω κανένα μήνυμα προς όλους εσάς.  Γνωρίζετε πολύ καλά τι είναι σωστή συμπεριφορά, το αποδείξατε. Και γνωρίζετε πολύ καλά τι είναι η προστασία των ευπαθών ομάδων, το αποδείξατε, το ζήσαμε. Βιώσαμε τους καρπούς αυτής της επιτυχημένης προσπάθειας.

Η δημόσια υγεία θα συνεχίσει τη στρατηγική του αυξημένου ελέγχου, της ιχνηλάτησης σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, των οδηγιών ώστε να απομονώνονται οι θετικοί στον ιό άνθρωποι χωρίς στίγμα και να αποφεύγεται κατά το δυνατόν η διασπορά.

Ενώ ταυτόχρονα θα φροντίζουμε για την καλύτερη κατά το δυνατόν φροντίδα των ασθενών. Και ελπίζουμε κάποια στιγμή, όχι όμως στο άμεσο μέλλον, να έχουμε ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο.

Εμείς φυσικά και θα συνεχίσουμε τη ζωή μας.  Ελπίζω όλοι να τα καταφέρετε, να τα καταφέρουμε έστω και λίγο να ξεκουραστούμε αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε. Πρέπει να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας. Αυτό το καλοκαίρι δεν είναι το ίδιο. Ιδιαίτερα σε συνθήκες συγχρωτισμού ώστε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, τους αγαπημένους μας γνωστούς και άγνωστους, τους ανθρώπους που είναι στον περίγυρό μας.

Τις επόμενες εβδομάδες ελπίζω να μην λυγίσουμε και να τα καταφέρουμε. Εξαρτάται από τη συμπεριφορά όλων μας.

Σας ευχαριστώ.”