Μίνα Γκάγκα, Διευθύντρια Α΄ Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, π. αναπληρώτρια υπουργός Υγείας
Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Η Μίνα Γκάγκα, MD, PhD, FERS, FCCP, διευθύντρια της Α΄ Πνευμονολογικής του Νοσοκομείου Υγεία, π. αναπ. υπουργός Υγείας και μέλος στη μόνιμη επιτροπή SCRC του ΠΟΥ Ευρώπη, μας αναλύει όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το άσθμα, που τα τελευταία χρόνια αποτελεί μάστιγα για παιδιά και ενήλικες, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα στην καθημερινότητά τους.
Κυρία Γκάγκα, έχουμε επιδημιολογικά στοιχεία για το άσθμα που αφορούν στην Ελλάδα;
Το άσθμα μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή μας από τις πρώτες μέρες της ζωής μέχρι και στα βαθιά γεράματα. Στην πρώτη μελέτη που είχαμε κάνει στην Ελλάδα με ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα, το ECRHS, είχαμε περίπου 5,5% συχνότητα άσθματος στους ενήλικες και λίγο υψηλότερη στα παιδιά. Η συχνότητα έχει αυξηθεί στις επόμενες μελέτες κι αυτό έχει παρατηρηθεί σε μια σειρά επιδημιολογικών μελετών. Είναι από τα πιο συχνά παιδικά νοσήματα και είναι πολύ συχνό επίσης στους ενήλικες. Άρα η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η αντιμετώπιση είναι εξαιρετικά σημαντικές και μας βοηθούν να έχουμε μία απόλυτα φυσιολογική ζωή.
Πώς εμφανίζονται τα συμπτώματα και τι πρέπει να κάνει ο ασθενής;
Εμφανίζεται δύσπνοια στο τρέξιμο ή στο γρήγορο περπάτημα, ξυπνάει ο ασθενής τη νύχτα από βήχα, βάρος στο στήθος ή δύσπνοια. Ακούει σφύριγμα στην αναπνοή (γατάκια), υπάρχει ιστορικό αλλεργίας ή ρινίτιδας. Και αφού πάρουμε το ιστορικό και υπάρχει υποψία του άσθματος, κάνουμε έλεγχο της αναπνοής με σπιρομέτρηση. Στην εξέταση αυτή ο ασθενής φυσάει με μια μέγιστη εκπνευστική προσπάθεια και ελέγχουμε αυτή την προσπάθεια χωρίς φάρμακα και με φάρμακα. Δηλαδή, πριν από βρογχοδιαστολή και μετά από βρογχοδιαστολή. Η διάγνωση του άσθματος επιβεβαιώνεται όταν υπάρχει αρκετή διαφορά ανάμεσα στις δύο προσπάθειες. Όλοι οι ενήλικες, αλλά και τα παιδιά μετά τα 5-6 χρόνια μπορούν να κάνουν σπιρομέτρηση.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που επιδεινώνουν το άσθμα;
Το άσθμα επιδεινώνεται από τις λοιμώξεις, κυρίως τις ιογενείς, αλλά και τις μικροβιακές, από έντονες μυρωδιές, από αλλεργίες, από φάρμακα, από καπνούς και φυσικά τσιγάρο, από υγρασία ή μούχλα στο περιβάλλον. Επιβαρύνεται επίσης και σε περιόδους στρες, στεναχώριας, έντονης κόπωσης.
Ποια είναι τα μέτρα αντιμετώπισης του άσθματος;
Το άσθμα είναι μια πάθηση που έχει γενετικό υπόστρωμα, αλλά για να εμφανιστεί χρειάζεται και περιβαλλοντική έκθεση. Άρα όταν οι γονείς έχουν άσθμα, πιο συχνά εμφανίζουν άσθμα και τα παιδιά. Όμως μπορεί άσθμα να μην εμφανιστεί, αν δεν υπάρξει η κατάλληλη έκθεση στο περιβάλλον.
Υπάρχουν θεραπείες στη φαρέτρα των ειδικών για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη νόσο;
Έχουμε πάρα πολλά και αποτελεσματικά φάρμακα για το άσθμα που είναι κυρίως εισπνεόμενα, δρουν δηλαδή στους πνεύμονες, χωρίς να κάνουν συστηματικές παρενέργειες, χωρίς να δημιουργούν μακροχρόνια προβλήματα. Τα φάρμακα αυτά αφενός χαλαρώνουν και ανοίγουν τους αεραγωγούς, δηλαδή τους σωλήνες που κατεβάζουν τον αέρα στους πνεύμονες και στις κυψελίδες, και αφετέρου δρουν προστατευτικά κάνοντας τους πνεύμονες λιγότερο αντιδραστικούς στις μικρο-ουσίες που εισπνέουμε. Προστατεύουν με έναν τρόπο παρόμοιο με τα αντιηλιακά, δηλαδή προστατεύουν από την έκθεση. Διεθνώς συστήνονται φάρμακα που μπορεί η δόση τους να ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς, γιατί το άσθμα δεν είναι σταθερό, έχει εξάρσεις και υφέσεις. Άρα κάποιες περιόδους ο ασθενής χρειάζεται πέντε εισπνοές την ημέρα ή οχτώ εισπνοές την ημέρα και κάποιες μόνο μία ή δύο ή κάποιες καθόλου. Το πώς αντιμετωπίζεται το άσθμα είναι κάτι που συζητούν γιατρός και ασθενής και αποφασίζουν από κοινού για την ασφάλεια κάθε αρρώστου. Είναι επίσης σημαντικό να συνδυάζουμε αγωγή και πρόληψη.
Τα εμβόλια παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και πρέπει να γίνονται το αντιγριπικό, το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου και όλα φυσικά τα παιδικά εμβόλια. Στα παιδιά, πρόληψη σημαίνει επίσης ότι βγαίνουν και παίζουν με χώματα και έχουν έκθεση στο περιβάλλον, δεν κάθονται μέσα στο σπίτι. Έρχονται δηλαδή σιγά σιγά και φυσιολογικά σε επαφή με διάφορα αντιγόνα στο περιβάλλον και αυτό αργότερα προλαβαίνει την εμφάνιση του άσθματος, αλλά και βοηθά στην πρόληψη των κρίσεων του άσθματος.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η πνευμονολόγος Μίνα (Ασημίνα) Γκάγκα και πρώην αναπληρώτρια υπουργός Υγείας σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ολοκλήρωσε τις διδακτορικές σπουδές της και μετεκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο. Είναι διευθύντρια της Α΄ Πνευμονολογικής του Νοσοκομείου Υγεία. Διετέλεσε αναπληρώτρια υπουργός Υγείας το 2020. Η κ. Γκάγκα το 2020 εξελέγη από την αρμόδια εκτελεστική επιτροπή του ΚΕΣΥ στη θέση του προέδρου ομόφωνα, ύστερα από πρόταση του υπουργού Υγείας Βασίλη Κικίλια. Έχει διατελέσει Clinical Research Fellow, National Heart and Lung Institute, University of London, British Postgraduate Medical Federation στο Λονδίνο την περίοδο 1988-1989, επιμελήτρια Β΄ της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών 1990-1996 (Απόσπαση στο ΓΝΝ Κορίνθου, 1991- 1992), λέκτορας Πνευμονολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών 1996-2001, επίκουρη καθηγήτρια Πνευμονολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών 2001-2006, Visiting Academic and Senior Clinical Fellow στο Royal Brompton Hospital and Imperial College, Λονδίνο 2004 και συντονίστρια διευθύντρια 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» και υπεύθυνη Κέντρου Άσθματος από το 2006.
Ασχολείται με την έρευνα και ιδίως με μελέτες για την πρόληψη και την ανακούφιση στο άσθμα και τον καρκίνο του πνεύμονα. Έχει πλήθος διεθνών διακρίσεων ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS) 2015-2019, γενική γραμματέας της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS) 2009-2013, σύμβουλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO) για τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, τη φυματίωση και τη σύνδεση πρωτοβάθμιας και ειδικής φροντίδας από το 1994, μέλος των επιτροπών σύνταξης των διεθνών οδηγιών για το σοβαρό άσθμα, την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα και τη θεραπεία του καρκίνου σταδίου ΙΑ, γραμματέας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διαπίστευσης στην Πνευμονολογία (EBAP) 2005-2009, FCCP, Fellow και Global Governor of the American College of Chest Physicians & μέλος της ομάδας εργασίας του Ευρωπαϊκού διπλώματος Πνευμονολογίας και της εξεταστικής επιτροπής HERMES στην Πνευμονολογία και στην Ογκολογία του Πνεύμονα.
Έχει ευρύ κλινικό εργαστηριακό και οργανωτικό έργο καθώς και διδακτικό έργο. Πλούσιο επίσης είναι το ερευνητικό, συγγραφικό και συντακτικό της έργο, με δημοσιεύσεις σε περισσότερα από 50 ερευνητικά πρωτόκολλα και κλινικές μελέτες και ξενόγλωσσα περιοδικά. Το ευρύτερο επιστημονικό της έργο αφορά το σοβαρό άσθμα και το βαρύ άσθμα, ενώ υπήρξε σύμβουλος της επιτροπής της διεθνούς πρωτοβουλίας για το άσθμα (GINA), που εκδίδει τις παγκόσμιες οδηγίες για το άσθμα.
Για μεγέθυνση πατήστε ΕΔΩ
