Μαστογραφία: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός κακοήθης όγκος που προσβάλλει τον γυναικείο πληθυσμό. Σύμφωνα με τις στατιστικές 1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της. Είναι περισσότερο συχνός στις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου με αυξανόμενη όμως τάση και στις αναπτυσσόμενες.

Δεν πρόκειται για νέα νόσο. Ωστόσο, η εξέλιξη της τεχνολογίας και της ιατρικής επιστήμης έχει προσφέρει τα τελευταία χρόνια εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία, τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία.

Η σημαντικότερη μέθοδος στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού εξακολουθεί να είναι η μαστογραφία. Η σύγχρονη τεχνική της ψηφιακής μαστογραφίας έχει πλέον στα περισσότερα κέντρα αντικαταστήσει την παλαιότερα χρησιμοποιούμενη αναλογική τεχνική λόγω των πλεονεκτημάτων που προσφέρει.

Διαχωρίζεται:

• στην προληπτική μαστογραφία που αφορά σε γυναίκες του γενικού πληθυσμού, χωρίς συμπτώματα και πραγματοποιείται περιοδικά με στόχο την ανάδειξη αλλοιώσεων σε εξαιρετικά μικρό μέγεθος, πριν να γίνουν κλινικά αντιληπτές.
• στη διαγνωστική μαστογραφία αφορά σε γυναίκες που εμφανίζουν συμπτωματολογία από το μαστό (π.χ ψηλαφητό οζίδιο, έκκριμα θηλής ,πάχυνση δέρματος κλπ) και περιλαμβάνει εκτός των βασικών λήψεων της προληπτικής μαστογραφίας, επιπλέον λήψεις με σκοπό την επιβεβαίωση ή όχι της παρουσίας κάποιας βλάβης.

Ο προληπτικός μαστογραφικός έλεγχος (screening) αποτέλεσε πεδίο έντονης επιστημονικής διαμάχης τα τελευταία χρόνια. Επαναλαμβανόμενες δημοσιεύσεις αντικρουόμενων μελετών, δημιούργησαν ένα κλίμα δυσπιστίας όσον αφορά την αξία του προληπτικού ελέγχου. Οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες αμφισβητήθηκαν κυρίως ως προς τη μεθοδολογία τους.

Σήμερα οι περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί και επιστημονικές εταιρείες που ασχολούνται με το αντικείμενο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σαφέστατα υπάρχει κέρδος από τη συμμετοχή των γυναικών στον προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο, που μεγιστοποιείται όταν αυτός ξεκινά στην ηλικία των 40 ετών και συνεχίζεται σε ετήσια βάση.

Η ενθάρρυνση των γυναικών να συμμετέχουν στον ετήσιο έλεγχο σε συνδυασμό με την εξέλιξη στον τομέα της θεραπείας, οδηγεί στην αποδεδειγμένη ελάττωση των θανάτων από τη νόσο. Η σωστή πληροφόρηση του πληθυσμού με βάση τα νεώτερα επιστημονικά δεδομένα αποτελεί στόχο μείζονος σημασίας τόσο των επιστημονικών εταιρειών όσο και των επαγγελματιών υγείας που ασχολούνται με το αντικείμενο.

Οι πιο συχνές ερωτήσεις που δέχονται οι ειδικοί είναι οι εξής:

Πόσο επώδυνη είναι η εξέταση της μαστογραφίας;

Δεν είναι καθόλου επώδυνη, συνήθως η πίεση που ασκείται στους μαστούς γίνεται καλά ανεκτή. Για τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες καλύτερα να προγραμματίζεται στο πρώτο μισό του κύκλου, ώστε ο μαστός να μην είναι η οιδηματώδης και έτσι να αποφεύγεται η οποιαδήποτε ενόχληση.

Πότε μια γυναίκα πρέπει να ξεκινήσει τον έλεγχο, πόσο συχνά και μέχρι ποια ηλικία;

Για τις γυναίκες χαμηλού κινδύνου ο έλεγχος ξεκινά στα 40 και επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Για τις γυναίκες υψηλού κινδύνου (αποδεδειγμένες μεταλλάξεις γονιδίων κλπ) ίσως η έναρξη να γίνεται νωρίτερα και πιθανότατα να απαιτηθούν και άλλες απεικονιστικές μέθοδοι σε συνδυασμό (ο έλεγχος εξατομικεύεται σε αυτές τις περιπτώσεις και απαιτείται η συμβουλή του ειδικού). Ο έλεγχος συνεχίζεται εφόσον η γυναίκα είναι σε καλή γενική κατάσταση με προσδόκιμο επιβίωσης άνω της δεκαετίας.

Για τις γυναίκες με προθέματα σιλικόνης υπάρχει περιορισμός ή κίνδυνος;

Όχι. Απλώς μπορεί να απαιτηθούν επιπλέον λήψεις με απώθηση των ενθεμάτων. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αναφέρεται στον τεχνολόγο που πραγματοποιεί την εξέταση η παρουσία των ενθεμάτων.

Είναι επικίνδυνη η έκθεση στην ακτινοβολία;

H ακτινική επιβάρυνση, ειδικά με τους ψηφιακούς μαστογράφους τελευταίας γενιάς είναι εξαιρετικά μικρή, σαφώς μικρότερη από άλλες ακτινολογικές μεθόδους.

Γράφει η Φιλιώ Μπάδρα MD, PhD
Ακτινολόγος, Τμήμα Μαστογραφίας ΥΓΕΙΑ
Από το hygeia.gr