Γράφει η κ. Παρασκευή Σακκά, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διευθύντρια Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου – Ιατρείου Μνήμης ΥΓΕΙΑ, Πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer
Στις αναπτυγμένες χώρες, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης έφερε στο προσκήνιο την άνοια (άλφα στερητικό και νους), με πιο συχνή μορφή τη Νόσο Alzheimer σαν ένα μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομοτεχνικό πρόβλημα. Στην Ευρώπη τα άτομα με άνοια είναι σήμερα 10 εκατομμύρια, στην Ελλάδα 200.000 και παγκοσμίως 44 εκατομμύρια και αναμένεται να φτάσουν τα 135 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Νόσος Alzheimer απορροφά αυτήν τη στιγμή το 25% του συνόλου των δαπανών για την υγεία. Το ετήσιο κόστος της άνοιας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 3-6 δισ. ευρώ.
Τα συμπτώματά της είναι: διαταραχές μνήμης, διαταραχές λόγου, απώλεια προσανατολισμού στον χώρο και τον χρόνο και έκπτωση καθημερινής λειτουργικότητας. Επίσης, υπάρχουν και ψυχιατρικά συμπτώματα όπως απάθεια, κατάθλιψη, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, αρνητισμός, παραλήρημα και ψευδαισθήσεις. Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα τελικά στάδια της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 10 χρόνια.
Οι αιτίες της Νόσου Alzheimer δεν είναι συνολικά γνωστές. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι. Η αυστηρά κληρονομική μορφή της νόσου είναι σπάνια, αφορά σε λιγότερο από 1% του συνόλου των πασχόντων και εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 65 ετών. Αλλά και η σποραδική μορφή της Νόσου Alzheimer που εμφανίζεται μετά τα 65 έτη έχει μικρή κληρονομική επιβάρυνση. Γι’ αυτό όλοι καλούμαστε να τροποποιήσουμε τον τρόπο ζωής μας για να μειώσουμε τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου.
Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες
Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για Νόσο Alzheimer είναι οι αγγειακοί παράγοντες (διαβήτης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία), το κάπνισμα, οι κακώσεις της κεφαλής, η κατάθλιψη και διατροφικοί παράγοντες (η μεσογειακή δίαιτα βοηθά στην πρόληψη). Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο διαβήτης, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και η παχυσαρκία στη μέση ηλικία πιθανώς να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης Νόσου Alzheimer μερικές δεκαετίες νωρίτερα. Αντιθέτως, άνθρωποι με πολλά χρόνια εκπαίδευσης, απαιτητικά επαγγέλματα και περισσότερες δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου (συμπεριλαμβανομένων πνευματικών, κοινωνικών, αλλά και φυσικών-σωματικών δραστηριοτήτων) έχουν μικρότερες πιθανότητες για ανάπτυξη της Νόσου Alzheimer.
Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι στη διάγνωση και στη θεραπεία της Νόσου Alzheimer, όπως και των άλλων μορφών άνοιας. Η διάγνωση σε πρώιμα στάδια είναι εφικτή με προηγμένες απεικονιστικές και άλλες μεθόδους (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, ογκομετρική μαγνητική, δείκτες στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, γενετικός έλεγχος, νευροψυχολογικές δοκιμασίες), ώστε να εφαρμόζονται παρεμβάσεις, φαρμακευτικές ή μη. Επίσης χρησιμοποιούμε φάρμακα που αποτελούν συμπτωματικές θεραπείες, διατηρούν τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής ασθενών και φροντιστών. Οι οργανώσεις Alzheimer παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση της νόσου, τόσο παγκοσμίως όσο και στη χώρα μας.
Το Τμήμα Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου του ΥΓΕΙΑ, ασχολείται με τη μελέτη, τη διάγνωση και τη θεραπεία χρόνιων συνήθως παθήσεων που είναι αποτέλεσμα της εκφύλισης των νευρώνων του εγκεφάλου. Συχνότερες μεταξύ αυτών, οι άνοιες (νόσος Alzheimer, Αγγειακή άνοια, Μετωποκροταφικές άνοιες, κ.ά.) και η νόσος Parkinson. Στο πλαίσιο του Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων του Εγκεφάλου λειτουργεί τακτικό Εξωτερικό Ιατρείο Μνήμης και Ιατρείο Parkinson.
Πηγή: www.hygeia.gr
