Ένα σύνολο συστάσεων σχετικά με το πώς η ΕΕ μπορεί να ενισχύσει τη συνεργασία για την καταπολέμηση των νόσων που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Με τον τρόπο αυτό δίνεται συνέχεια στην έκκληση που απεύθυνε ο πρόεδρος κ. Γιούνκερ στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης 2017, στην οποία ζήτησε την ανάληψη δράσης για να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη και να διασφαλιστεί ότι όλοι οι πολίτες της ΕΕ έχουν πρόσβαση σε εμβόλια.
Ο επίτροπος κ. Βιτένις Αντριουκάιτις, αρμόδιος για θέματα υγείας και ασφάλειας των τροφίμων, δήλωσε τα εξής: «Ο εμβολιασμός είναι ένα από τα πιο ισχυρά και αποδοτικά από οικονομική άποψη μέτρα δημόσιας υγείας που αναπτύχθηκαν τον 20ο αιώνα. Ως γιατρός θεωρώ ότι είναι αποθαρρυντικό να βλέπουμε να πεθαίνουν παιδιά λόγω ανεπαρκούς εμβολιαστικής κάλυψης, λόγω διστακτικότητας απέναντι στον εμβολιασμό ή λόγω έλλειψης εμβολίων. Τα λοιμώδη νοσήματα δεν περιορίζονται εντός των εθνικών συνόρων. Η ανεπαρκής ανοσοποίηση σε ένα κράτος μέλος θέτει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών σε ολόκληρη την ΕΕ . Η συνεργασία στον τομέα αυτό είναι προς όφελος όλων μας. Ας προστατεύσουμε τα παιδιά μας, ας εμβολιαστούμε!»
Ο εμβολιασμός σώζει από 1 έως 3 εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα εμβόλια θα σώσουν, κατά την επόμενη δεκαετία, άλλα 25 εκατομμύρια άτομα. Και όμως, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), σε πολλές χώρες της ΕΕ παρατηρούνται πρωτοφανείς εξάρσεις ιλαράς και επανεμφάνιση άλλων νόσων που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό, λόγω ανεπαρκούς εμβολιαστικής κάλυψης, ενώ παιδιά και ενήλικες εξακολουθούν να πεθαίνουν στην ΕΕ από τις νόσους αυτές.
Η πρόταση της Επιτροπής εστιάζεται σε τρεις κύριους άξονες δράσης: 1. αντιμετώπιση της διστακτικότητας απέναντι στον εμβολιασμό και βελτίωση της εμβολιαστικής κάλυψης· 2. βιώσιμες πολιτικές εμβολιασμού στην ΕΕ· και 3. συντονισμός και συνεισφορά της ΕΕ στην καθολική υγεία.
Η πρόταση καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υλοποιήσουν 20 ενέργειες, όπως, μεταξύ άλλων:
- ανάπτυξη και υλοποίηση εθνικών και/ή περιφερειακών προγραμμάτων εμβολιασμού έως το 2020, τα οποία θα περιλαμβάνουν έναν στόχο για επίτευξη εμβολιαστικής κάλυψης τουλάχιστον 95 % για την ιλαρά·
- καθιέρωση τακτικών ελέγχων του καθεστώτος εμβολιασμού και παροχή δυνατότητας εμβολιασμού σε τακτά διαστήματα κατά τα διάφορα στάδια της ζωής, για παράδειγμα στα σχολεία και στους τόπους εργασίας·
- παρουσίαση εναλλακτικών προτάσεων για κοινή κάρτα εμβολιασμού που θα μπορεί να διαβιβάζεται ηλεκτρονικά μεταξύ των κρατών μελών·
- δημιουργία ευρωπαϊκής πύλης ενημέρωσης για τον εμβολιασμό έως το 2019, η οποία θα παρέχει μέσω του διαδικτύου αντικειμενικά, διαφανή και επικαιροποιημένα στοιχεία σχετικά με τα οφέλη και την ασφάλεια των εμβολίων·
- άμβλυνση του κινδύνου έλλειψης εμβολίων με την ανάπτυξη ενός εικονικού αποθετηρίου για την αποθήκευση δεδομένων της ΕΕ με πληροφορίες σχετικά με τα αποθέματα και τις ανάγκες σε εμβόλια, ώστε να διευκολύνεται η εθελοντική ανταλλαγή πληροφοριών για τις διαθέσιμες προμήθειες και τις ελλείψεις βασικών εμβολίων·
- παροχή στους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης της κατάρτισης που απαιτείται για να πραγματοποιούν εμβολιασμούς και να αντιμετωπίζουν τη διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια με αυτοπεποίθηση·
- σύγκληση μιας «συμμαχίας για τον εμβολιασμό» η οποία θα έχει ως στόχο να φέρει σε επαφή τις ευρωπαϊκές ενώσεις των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και τις σχετικές ενώσεις σπουδαστών του τομέα, οι οποίες θα δεσμευτούν να παρέχουν ορθές πληροφορίες στο κοινό, να καταπολεμήσουν τους μύθους σχετικά με τα εμβόλια και να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές·
- θέσπιση ενός ευρωπαϊκού συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών για τη συλλογή πληροφοριών και την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών για την κατάρτιση ενός βασικού προγράμματος εμβολιασμού της ΕΕ έως το 2020 με τις δόσεις και τις ηλικίες που τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφωνούν ότι πρέπει να είναι κοινές σε όλες τις χώρες·
- ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων και της συνεργασίας στον εμβολιασμό με διεθνείς εταίρους.
Σημερινή κατάσταση: βασικά κενά όσον αφορά τον εμβολιασμό στην ΕΕ
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του ECDC, ο αριθμός των κρουσμάτων ιλαράς συνεχίζει να αυξάνεται σε ορισμένες χώρες της ΕΕ και του ΕΟΧ. Κατά το δωδεκάμηνο από την 1η Μαρτίου 2017 έως τις 28 Φεβρουαρίου 2018 αναφέρθηκαν 14 813 κρούσματα ιλαράς μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος επιτήρησης. Από τα κρούσματα των οποίων το καθεστώς εμβολιασμού ήταν γνωστό, το 86 % αφορούσαν άτομα που δεν είχαν εμβολιαστεί. Επιπλέον, το ECDC εκτιμά ότι τουλάχιστον 40 000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από τη γρίπη, εν μέρει λόγω χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης.
Τα επόμενα βήματα
Η πρόταση της Επιτροπής θα συζητηθεί από το Συμβούλιο με στόχο να εγκριθεί πριν από το τέλος του 2018 με άμεση θέση σε ισχύ. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα καταρτίζει κάθε 3 χρόνια έκθεση σχετικά με την πρόοδο που συντελείται στην εφαρμογή της σύστασης. Επιπλέον, η Επιτροπή θα εκπονήσει έκθεση σχετικά με την «Κατάσταση της εμπιστοσύνης στα εμβόλια στην ΕΕ», για την καταγραφή των στάσεων έναντι του εμβολιασμού, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Κατάσταση της υγείας στην ΕΕ».
