Οι τελευταίες εξελίξεις της πανδημίας στο μικροσκόπιο των ειδικών

Απαντήσεις για την εξέλιξη της πανδημίας έδωσαν οι επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ σε ενημερωτική συνέντευξη τύπου που συντόνισε ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων Σωτήρης Τσιόδρας, Συντονιστής της Επιτροπής Δημόσιας Υγείας και Αντιμετώπισης της Πανδημίας της Ιατρικής Σχολής, ο οποίος έκανε τις ερωτήσεις στους παρευρισκόμενους Καθηγητές και συντόνισε τις ερωτήσεις από τους δημοσιογράφους.

Την έναρξη της εκδήλωσης την έκανε ο πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Καθηγητής Καρδιολογίας Γεράσιμος Σιάσος, ο οποίος τόνισε την μεγάλη συμβολή των Πανεπιστημιακών Κλινικών και Εργαστηρίων στην αντιμετώπιση της πανδημίας, κάνοντας έκκληση προς την πολιτεία και το Υπουργείο Υγείας να ενισχύσει τις Πανεπιστημιακές Δομές που υπηρετούν το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Όπως ανέφερε η πανδημία δυστυχώς παραμένει εδώ παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε παγκοσμίως.

Ενώ, συμμετείχαν οι καθηγητές Αντωνιάδου Αναστασία, Καθηγήτρια Παθολογίας, Δ’ Παθολογική Κλινική Αττικό Νοσοκομείο – Βασιλακόπουλος Θεόδωρος, Καθηγητής Πνευμονολογίας – Δρακάκης Πέτρος, Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας, Διευθυντής Γ’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο – Ζαούτης Θεοκλής, Καθηγητής Παιδιατρικής, Β΄ Παιδιατρική Κλινική Νοσοκομείο Παίδων Αγλαϊα Κυριακού, Πρόεδρος ΕΟΔΥ – Καλτσάς Γρηγόριος, Καθηγητής Παθολογίας, Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Λαϊκό Νοσοκομείο – Κοτανίδου Αναστασία, Καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας, Δ/ντρια Α΄ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας, Νοσοκομείο Ευαγγελισμός – Κουτσούκου Αντωνία, Καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας, Δ/ντρια Α’ Πνευμονολογικής Κλινικής, ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» – Λάγιου Παγώνα, Καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Δ/ντρια Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής – Μπακάκος Πέτρος, Καθηγητής Πνευμονολογίας, Α΄ Πνευμονολογική Κλινική, Νοσοκομείο Σωτηρία – Παρασκευής Δημήτριος, Αν. Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής , Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής – Σμυρνής Νικόλαος, Καθηγητής Ψυχιατρικής, Δ/ντης ΄Β Ψυχιατρικής Κλινικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αττικό- Τέρπος Ευάγγελος, Καθηγητής Αιματολογίας, Θεραπευτική Κλινική, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα – Τζιούφας Αθανάσιος, Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας – Ανοσολογίας, Διευθυντής Εργαστηρίου και Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας, Λαϊκό Νοσοκομείο – Τσιόδρας Σωτήριος, Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων, Δ΄ Παθολογική Κλινική, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, Συντονιστής της Επιτροπής Δημόσια Υγείας και Αντιμετώπισης της Πανδημίας, Ιατρική Σχολή – Τσιβγούλης Γεώργιος, Καθηγητής Νευρολογίας, Δ/ντής Β’ Νευρολογικής Κλινικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αττικό – Τσιούφης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Καρδιολογίας, Δ/ντης Α’ Καρδιολογική Κλινική, Ιπποκράτειο ΓΝΑ – Τσολιά Μαρία, Καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας, Δ/ντρια Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής Νοσοκομείο Παίδων Αγλαϊα Κυριακού.

Τα βασικά μηνύματα που έστειλαν οι συμμετέχοντες είναι ότι, αυτή τη στιγμή έχουμε επικράτηση της παραλλαγής Όμικρον στην Ελλάδα με μικρή αύξηση στα κρούσματα και μεγάλη διασπορά του ιού στην κοινότητα, ενώ συνεχίζεται η επιτήρηση για τον αριθμό των νοσηλειών και της σοβαρής νόσου (διασωληνώσεις, ΜΕΘ, θάνατοι). Ο ρυθμός της αύξησης των κρουσμάτων φαίνεται να βαίνει μειούμενος και ελπίζουμε σύντομα να δούμε την κατάσταση να βελτιώνεται.

Η πρόσφατη έξαρση στη χώρα μας, όπως είπαν, οφείλεται στην Όμικρον 2 που είναι πιο μολυσματική από την Όμικρον 1. Ο μέσος όρος ηλικίας σε νοσηλευόμενους σε ΜΕΘ και σε όσους καταλήγουν έχει αυξηθεί σημαντικά. Οι ΜΕΘ προσπαθούν να ισορροπήσουν μεταξύ περιστατικών Covid και non Covid δίνοντας καθημερινά μάχη για να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές.

Ο εμβολιασμός και τα περιοριστικά μέτρα

Σύμφωνα με τους ομιλητές, το εμβόλιο συνεχίζει να προστατεύει από σοβαρή νόσο και θάνατο. Η αποτελεσματικότητα της 3ης δόσης είναι σημαντική έναντι λοίμωξης και ακόμη μεγαλύτερη έναντι θανάτου και διασωλήνωσης για το στέλεχος Όμικρον. Σχετικά με το εμβόλιο τονίστηκε επίσης, η σημασία της τρίτης δόσης για το γενικό πληθυσμό και της τέταρτης δόσης για πληθυσμούς ιδιαιτέρως αυξημένου κινδύνου όπως έχει συστηθεί από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Τα δεδομένα για τέταρτη δόση για το γενικό πληθυσμό αξιολογούνται διεθνώς ενώ η προστασία του εμβολίου αξιολογείται από τον ΕΟΔΥ σε συνεχή βάση.

Σε διεθνές επίπεδο συζητάται η αλλαγή επιτήρησης με επίκεντρο τη σοβαρή νόσο και τον θάνατο, όπως εξήγησαν ενώ, όσον αφορά τα περιοριστικά μέτρα όπως η χρήση της μάσκας φαίνεται ότι αυτά θα εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο ισχυρής σύστασης για ασθενείς αυξημένου κινδύνου για σοβαρή νόσηση και σε χώρους αυξημένου συγχρωτισμού όπως τα ΜΜΜ αλλά και στις υγειονομικές μονάδες.

Σχετικά με τα πιστοποιητικά εμβολιασμών, τόνισαν ότι οι οποιεσδήποτε εξελίξεις θα πραγματοποιηθούν βάσει της αξιολόγησης των επιδημιολογικών δεδομένων.

Επιπλέον, ανέφεραν ότι η κλινική εικόνα στα παιδιά και στους ενήλικες είναι πιο σοβαρή σε ανθρώπους που είναι ανεμβολίαστοι, μεγαλύτερης ηλικίας και έχουν συνοσηρότητες. Παρά το γεγονός ότι η Όμικρον παραλλαγή έχει μικρότερη βαρύτητα, οδηγεί σε σοβαρή νόσο και θανάτους ιδιαιτέρως τον ανεμβολίαστο πληθυσμό αυξημένου κινδύνου.

Όσον αφορά τις εγκύους είναι σαφές πλέον ότι ο μη εμβολιασμός τους αυξάνει 10 φορές περισσότερο τον κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά ή και να εισαχθούν σε ΜΕΘ σε σχέση με τις ανεμβολίαστες έγκυες ενώ, στις ανεμβολίαστες έγκυες ο κίνδυνος για προεκλαμψία, αναπνευστικά προβλήματα αλλά και πρόωρα νεογνά, νεογνά υπολειπόμενου βάρους, ενδομήτριο θάνατο εμβρύου κλπ. είναι πολύ μεγαλύτερος.

Οι θεραπείες

Για τις θεραπείες επεσήμαναν ότι στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει η χορήγηση αντιικών φαρμάκων από του στόματος από τις 31 Ιανουαρίου και από αυτή την εβδομάδα προστίθεται και το δεύτερο διαθέσιμο αντιικό από του στόματος. Χορηγούνται και τα 2 από τις πρώτες 5 μέρες της νόσου ενώ η αίτηση για τη χορήγηση γίνεται τις πρώτες τρεις ημέρες και η ένδειξη αφορά σε πληθυσμούς ιδιαίτερα αυξημένου κινδύνου. Τονίστηκε πως τα φάρμακα που δίνονται από το στόμα για πρόληψη της βαρείας νόσησης δεν μπορούν να δοθούν στις έγκυες. Άρα η μόνη προστασία για τις έγκυες και τα νεογνά τους είναι ο εμβολιασμός. Η χορήγηση ειδικότερων θεραπειών όπως τα εισπνεόμενα κορτικοειδή πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με τον επιβλέποντα θεράποντα ιατρό.

Η αντιμετώπιση χρονίως πασχόντων

Αναφορικά με το αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό σύστημα οι ασθενείς με σοβαρή πνευμονία ή με εμμένουσα συμπτωματολογία όπως είπαν οι ειδικοί, έχουν ανάγκη πνευμονολογικής όπως και καρδιολογικής παρακολούθησης. H μυοκαρδίτιδα από τα εμβόλια αφορά μια περίπτωση ανά 10.000-100.000 εμβολιαζόμενων. Είναι πολύ ελαφράς μορφής και στο 99% των περιπτώσεων περνά χωρίς επιπτώσεις. H μυοκαρδίτιδα από τον Covid είναι συχνότερη και μπορεί να έχει βαρύτερη έκβαση ιδίως αν συνοδεύεται από πνευμονία.

Επίσης, τόνισαν ότι οι νευρολογικές επιπλοκές του SARS-Cov-2 στην οξεία φάση της λοίμωξης αφορούν όλο το φάσμα των εκδηλώσεων του κεντρικού και περιφερειακού νευρικού συστήματος ενώ το σύνδρομο long Covid στο νευρικό σύστημα χαρακτηρίζεται από τα εξής συμπτώματα: κεφαλαλγία, διαταραχές όσφρησης (υποσμία, ανοσμία), διαταραχές στη μνήμη και στις γνωστικές λειτουργίες, εύκολη κόπωση, μυαλγίες και αιμωδίες στα άκρα.

Οι ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες (όπως λεμφώματα, μυέλωμα, χρόνια λεμφογενής λευχαιμία), και ιδιαίτερα όσοι λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική αγωγή έχουν αυξημένη θνητότητα αν μολυνθούν από COVID-19, ενώ περίπου οι μισοί δεν απαντούν ικανοποιητικά στις δυο δόσεις του εμβολίου. Η τρίτη δόση προκαλεί την παραγωγή υψηλών τίτλων εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε πάνω από το 30% αυτών που δεν ανέπτυξαν αντισώματα με τις δυο πρώτες δόσεις. Η χορήγηση αντιικών φαρμάκων τις πρώτες 5 μέρες από τη διάγνωση μειώνει την πιθανότητα νοσηλείας και θανάτου στους ασθενείς αυτούς.

Οι επιστήμονες εξήγησαν επίσης ότι είναι ασφαλής χορήγηση των εμβολίων σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα όπως και η προστασία που παρέχουν τα εμβόλια, ιδιαίτερα η τρίτη δόση, σε αυτόν τον πληθυσμό ασθενών. Ενώ σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα για τον σακχαρώδη διαβήτη και τις παθήσεις του θυροειδούς με τη νόσο Covid τονίστηκε ότι αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για σοβαρή νόσο και ότι η χρήση του εμβολίου σε αυτούς τους πληθυσμούς είναι απολύτως ασφαλής.

long Covid και ιατρεία post Covid

Τέλος, όσον αφορά με το σύνδρομο long Covid τονίστηκε, ότι είναι μια πραγματικότητα ιδιαίτερα σε αυτούς που νόσησαν βαρύτερα και οι οποίοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν με long Covid (περιλαμβάνει συμπτώματα και σημεία αλλά και επιπλοκές που εμμένουν ή εμφανίζονται 4 εβδομάδες μετά τη λοίμωξη). Για τους εμβολιασμένους οι πιθανότητες αυτές μειώνονται εντυπωσιακά. Για τις μακροχρόνιες επιπλοκές της νόσου και το σύνδρομο long Covid οι καθηγητές επεσήμαναν τη σημασία των ιατρείων post Covid (Πνευμονολογικών, Καρδιολογικών και άλλων) και της ανάγκης εξατομικευμένης προσέγγισης κάθε αρρώστου με βάση τη συμπτωματολογία των ασθενών και ιδιαίτερα αν αυτή επιμένει πέραν των αρχικών εβδομάδων νόσησης.