Ο οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος Ι. Κανελλόπουλος συμβουλεύει πως να προστατεύσετε τα μάτια σας από καλοκαιρινούς κινδύνους

Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι εφέτος πιο απαραίτητες παρά ποτέ, μετά τις δυσκολίες που περάσαμε εξαιτίας του νέου κορωνοϊού. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα γίνουμε απρόσεκτοι, γιατί είναι πολλά τα απρόοπτα που μπορεί να αντιμετωπίσουμε, πολλά από τα οποία αφορούν τα μάτια και την όραση.

Ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School), εξηγεί ποια προβλήματα στα μάτια είναι συχνά το καλοκαίρι και πως μπορούμε να προστατευθούμε. 

• Τραυματισμοί στον κερατοειδή. Οι αμυχές και οι εκδορές στον κερατοειδή χιτώνα των ματιών είναι η πιο συχνή μορφή τραυματισμού στα μάτια. Παρατηρούνται συχνά στη διάρκεια της άθλησης, με την κολύμβηση και τα θαλάσσια σπορ να είναι τα δεύτερα πιο επικίνδυνα αθλήματα (μετά την καλαθοσφαίριση), σύμφωνα με έρευνα του οργανισμού Prevent Blindness America. 
  Οι τραυματισμοί του κερατοειδούς μπορεί να προκληθούν σε θάλασσα και πισίνα, από άμεση επαφή με ένα αμβλύ αντικείμενο ή με τον παρακείμενο κολυμβητή, από μικρά επιπλέοντα σωματίδια, από την άμμο, ακόμα και εξαιτίας αυτοτραυματισμού με το νύχι λόγω απότομης κίνησης στο νερό. Ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος, όταν κάποιος βάζει το κεφάλι του στο νερό με ανοικτά μάτια, οπότε τα εκθέτει στους κόκκους της άμμου και σε οτιδήποτε επιπλέει δίπλα του.
• Εγκαύματα στον κερατοειδή. Η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου δεν απειλεί μόνο το δέρμα, αλλά και τους κερατοειδείς χιτώνες των ματιών. Το ηλιακό έγκαυμα του κερατοειδούς λέγεται φωτοκερατίτιδα. Προκαλεί κοκκίνισμα στα μάτια και αίσθηση ότι στο εσωτερικό τους έχει μπει ξένο σώμα ή κόκκοι άμμου. Οι πάσχοντες έχουν επίσης μεγάλη ευαισθησία στο φως και δακρύζουν πάρα πολύ, ενώ συχνά νιώθουν ανυπόφορο πόνο. Τα συμπτώματα αυτά, που συνήθως εκδηλώνονται ξαφνικά, πρέπει να αξιολογούνται αμέσως από έναν οφθαλμίατρο. 
• Ξηροφθαλμία. Η ξηροφθαλμία είναι πολύ συχνή και μπορεί να εκδηλωθεί όλο το χρόνο. Στη διάρκεια του καλοκαιριού όμως τα κρούσματά της συχνά είναι αυξημένα. Οι υψηλές θερμοκρασίες στους υπαίθριους χώρους σε συνδυασμό με τους ανεμιστήρες και τα κλιματιστικά στους εσωτερικούς μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. 
  Ξηροφθαλμία μπορεί επίσης να αναπτυχθεί σε όσους εκθέτουν συνεχώς τα μάτια τους στο χλωριωμένο νερό της πισίνας. Το χλώριο και τα άλλα χημικά που χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό του νερού απομακρύνουν τη στοιβάδα των δακρύων, που φυσιολογικά επιστρώνει την επιφάνεια των ματιών για να τα διατηρεί υγρά. Όταν αυτό συμβαίνει κατ’ επανάληψη, μπορεί να εκδηλωθεί ξηροφθαλμία. Η ξηροφθαλμία εκδηλώνεται με ενοχλήσεις στα μάτια (σαν να υπάρχει σκουπιδάκι), έντονο κοκκίνισμα και θόλωμα της όρασης.
• Λοιμώξεις. Οι λοιμώξεις των ματιών μπορεί να εκδηλωθούν οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, αλλά ορισμένες καλοκαιρινές δραστηριότητες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο. Επί παραδείγματι η ξηροφθαλμία λόγω της έκθεσης στο χλωριωμένο νερό της πισίνας καθιστά τα μάτια ευάλωτα στην ανάπτυξη επιπεφυκίτιδας. Πρόβλημα αποτελούν επίσης τα μικρόβια και οι άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί που αναπτύσσονται στο θαλασσινό και στο γλυκό νερό.
  Η πιο σοβαρή απειλή όμως είναι η έκθεση των ματιών σε νερό μολυσμένο με ακανθαμοιβάδα, ένα πρωτόζωο που μπορεί να υπάρχει στην άλγη που συσσωρεύεται στο στάσιμο νερό (π.χ. ποτάμια, λίμνες, δεξαμενές εξοχικών κατοικιών). Αν η ακανθαμοιβάδα εμφυτευτεί στον κερατοειδή, μπορεί να του προκαλέσει εκτεταμένες βλάβες. Στις ακραίες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί μεταμόσχευση κερατοειδούς ή και να απειληθεί η ζωή, αν τα σπόρια της ακανθαμοιβάδας εισέλθουν στο νευρικό σύστημα. 
• Κόπωση και ερεθισμοί. Το καλοκαίρι συνήθως αλλάζουμε το πρόγραμμά μας και, ειδικά στις διακοπές, ξενυχτάμε περισσότερο και συμμετέχουμε σε περισσότερες κοινωνικές δραστηριότητες. Οι αλλαγές αυτές όμως μπορεί να προκαλέσουν κόπωση και ερεθισμό στα μάτια. 

Τα μάτια μπορεί επίσης να ερεθίσει το κολύμπι σε πισίνες με χλωριωμένο νερό (το pH του χλωριωμένου νερού πρέπει να είναι συγκεκριμένο για να εξουδετερώνει τα μικρόβια, αλλά μπορεί να είναι πολύ χαμηλό για τα μάτια).

Τι να κάνετε

Για να προστατεύσετε τα μάτια σας από τους κινδύνους, ο Δρ. Κανελλόπουλος συνιστά τα εξής:

1. Να κολυμπάτε και να κάνετε βουτιές στο νερό φορώντας πάντοτε κατάλληλα γυαλιά κολύμβησης.

2. Όταν βγαίνετε από το νερό, να ξεπλένετε αμέσως το πρόσωπό σας με γλυκό, καθαρό νερό. Έτσι θα απομακρύνετε τυχόν υπολείμματα άμμου ή χλωρίου (αναλόγως με το που κολυμπάτε) από τα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες σας.

3. Να χρησιμοποιείτε τεχνητά δάκρυα. Αν κολυμπάτε συχνά σε πισίνα με χλωριωμένο νερό, να βάζετε τεχνητά δάκρυα πριν και μετά την κολύμβηση. Με αυτό τον τρόπο θα συντηρήσετε τη στοιβάδα των δακρύων στην επιφάνεια των ματιών σας.

4. Να βγάζετε τους φακούς επαφής πριν κολυμπήσετε, ειδικά σε λίμνες ή σε ποτάμια. Αν βουτήξετε στη θάλασσα φορώντας τους φακούς σας, να περιμένετε τουλάχιστον 15 λεπτά μετά την έξοδό σας από το νερό για να τους βγάλετε.

5. Να φοράτε συνέχεια γυαλιά ηλίου όσο βρίσκεστε σε υπαίθριους χώρους. «Δεν ξέρουμε πόση ακριβώς έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία απαιτείται για να προκληθούν βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες βλάβες στα μάτια, γι’ αυτό είναι απαραίτητα τα γυαλιά ηλίου και καπέλο με φαρδύ γείσο», τονίζει ο Δρ. Κανελλόπουλος. Να προμηθεύεστε τα γυαλιά σας από καταστήματα οπτικών και όχι από πλανόδιους ή μη πιστοποιημένες πηγές. Βεβαιωθείτε ότι απορροφούν πλήρως την UVA και την UVB. Να φοράτε τα γυαλιά ηλίου ακόμα κι αν έχει συννεφιά. Να προτιμάτε τα μεγάλα γυαλιά ηλίου, που καλύπτουν μεγάλο τμήμα του προσώπου γύρω από τα μάτια.

6. Μην ξεχνάτε το αντιηλιακό προσώπου. Είναι απαραίτητο να αλείφετε με αυτό τις περιοχές γύρω από τα μάτια (και τα βλέφαρα).

7. Να κάνετε ντους χωρίς να μπαίνει το νερό της βρύσης στα μάτια σας. 

8. Να μη χρησιμοποιείτε το νερό της βρύσης για να ξεπλένετε τους φακούς επαφής σας.

9. Να πίνετε άφθονα υγρά. Η επαρκής κατανάλωση υγρών είναι απαραίτητη για την παραγωγή δακρύων που ενυδατώνουν τα μάτια.

10. Μην τρίβετε τα μάτια σας. Αν δεν έχετε απολυμάνει τα χέρια σας, μπορεί να μολύνετε τα μάτια και τον οργανισμό σας με κάθε είδους παθογόνο, συμπεριλαμβανομένου του νέου κορωνοϊού.

11. Αν τέλος εκδηλώσετε επίμονα συμπτώματα στα μάτια, όπως κοκκίνισμα, πόνο, θόλωμα της όρασης, δακρύρροια, πρήξιμο, έκκριμα, αίσθηση ότι κάτι υπάρχει ή/και μεγάλη ευαισθησία στο φως, συμβουλευθείτε αμέσως τον οφθαλμίατρό σας.

Τα μάτια είναι τα πιο ευαίσθητα όργανα του οργανισμού μας και μπορεί να επηρεαστούν από πολλές διαταραχές που κυμαίνονται από μικροτραυματισμό από σκουπιδάκι έως σοβαρές ή ακόμα και απειλητικές για τη ζωή ασθένειες. Η γνώση των κινδύνων είναι βασική προϋπόθεση για την προστασία τους. Οι ασφαλιστές θα πρέπει να κοινοποιήσουν το παρόν άρθρο στους ασφαλισμένους τους προκειμένου να προλάβουν δυσάρεστα απρόοπτα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Αναστάσιος Ι. Κανελλόπουλος, ΜD, χειρουργός οφθαλμίατρος, ιδρυτής & επιστημονικός διευθυντής Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Παν/μίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School, NY, NY.

Ο Δρ. Αναστάσιος Ι. Κανελλόπουλος είναι χειρουργός – οφθαλμίατρος που ειδικεύεται στη μικροχειρουργική του Καταρράκτη, στις μεταμοσχεύσεις Κερατοειδούς, στις επεμβάσεις Γλαυκώματος και στη Διαθλαστική Χειρουργική με LASER. 

Στο βιογραφικό του περιλαμβάνεται το πτυχίο ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Illinois και η ειδίκευση στην Οφθαλμολογία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Μετά από την ολοκλήρωση της ειδικότητας της Οφθαλμολογίας, ο Δρ. Κανελλόπουλος ολοκλήρωσε ειδίκευση στις επεμβάσεις Κερατοειδούς και στη Διαθλαστική Χειρουργική στο Πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης και ακολούθως στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard της Βοστώνης. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε ειδίκευση σε επεμβάσεις Γλαυκώματος στο Πανεπιστήμιο Harvard. 

Ο Δρ. Κανελλόπουλος ιδιωτεύει, με βάση το κέντρο του στην Αθήνα, με ειδίκευση στις επεμβάσεις αλλά και στις διαγνωστικές εξετάσεις με LASER. Έχει διατελέσει κλινικός σύμβουλος σε θέματα Χειρουργικής του Κερατοειδούς, Διαθλαστικής Χειρουργικής και Επεμβάσεων Καταρράκτη σε πολλά διεθνή κέντρα στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή. Από το 1999 ο ιατρός έχει αναλάβει καθήκοντα Αναπληρωτή και από το 2010 Τακτικού Καθηγητή Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU). 

Η συγγραφική του δραστηριότητα περιλαμβάνει πάνω από εξήντα πρωτότυπα συγγράμματα και ισάριθμες ανασκοπήσεις ιατρικών περιοδικών, αρκετά κεφάλαια βιβλίων και πολλαπλές ετήσιες παρουσιάσεις σε συνέδρια της Αμερικανικής Ακαδημίας Οφθαλμολογίας. Παρίσταται ως προσκεκλημένος ομιλητής σε οφθαλμολογικά συνέδρια παγκοσμίως. Θεωρείται διεθνώς πρωτοπόρος Χειρουργός σε εφαρμογές του LASER, τόσο στη Διαθλαστική Χειρουργική, όσο και σε λοιπές οφθαλμολογικές επεμβάσεις. 

Από το 1999 είναι ο πρώτος χειρουργός που πραγματοποίησε επέμβαση καταρράκτη με LASER μέσω τομής μικρότερης των δύο χιλιοστών! Έχει επινοήσει το «Πρωτόκολλο της Αθήνας» μια τεχνική διασύνδεσης κολλαγόνου με ομαλοποίηση με laser για τον κερατόκωνο. Σήμερα διδάσκει για φροντιστήρια LASIK και για συναδέλφους οφθαλμιάτρους τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. 

To 2019, ήταν ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε από την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (American Academy of Ophthalmology) με το Life Achievement Honor Award, τη μεγαλύτερη διάκριση που απονέμει η Αμερικανική Ακαδημία σε οφθαλμιάτρουςστη συμβολή τους στα επιστημονικά και εκπαιδευτικά της προγράμματα.  

Ο Δρ. Κανελλόπουλος έχει παρουσιάσει στα ετήσια συνέδρια της ΑΑΟ τα τελευταία 25 έτη περισσότερες από 150 πρωτότυπες ανακοινώσεις, ενώ έχει οργανώσει και πραγματοποιήσει περισσότερα από 100 κλινικά φροντιστήρια για συμμετέχοντες συναδέλφους, ως διδάσκων ειδικός. Έχει δώσει επίσης περισσότερες από 30 διαλέξεις ως προσκεκλημένος ομιλητής. Επιπλέον, τα έτη 2016 και 2017 διατέλεσε πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Διαθλαστικής Χειρουργικής (International Society of Refractive Surgery) η οποία υπάγεται στην Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας.