Ο ψυχίατρος Κώστας Ζαχαράκης (ΥΓΕΙΑ) προτείνει τρόπους για να διαχειριστείτε το stress από την πανδημία του COVID-19

Η πανδημία του COVID-19 μαζί με τα μέτρα αντιμετώπισής της (καραντίνα, κοινωνική αποστασιοποίηση, περιορισμός μετακινήσεων, αναστολή εκπαιδευτικών και περιορισμός εμπορικών και άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων), αποτελεί μια πρωτοφανή και ψυχοπιεστική εμπειρία που δημιουργεί έντονο stress σε όλο το γενικό πληθυσμό, ιδιαίτερα δε σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες.

Ο ψυχίατρος Κώστας Ζαχαράκης, επιστημονικός συνεργάτης του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, προτείνει τους ακόλουθους τρόπους για τη διαχείριση αυτού του stress:

Γενικός πληθυσμός

• Διατηρήστε τις προσωπικές καθημερινές ρουτίνες σας, με σταθερές κατά το δυνατόν ώρες σωματικής άσκησης, φαγητού και ύπνου.
• Φροντίστε ώστε να κοιμάστε αρκετές ώρες, να τρώτε υγιεινό φαγητό και να αποφεύγετε την κατάχρηση ουσιών, όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα κ.λπ.
• Διατηρήστε τα κοινωνικά σας δίκτυα και την επικοινωνία με ανθρώπους μέσω του τηλεφώνου και του υπολογιστή.
• Αφιερώστε χρόνο σε υγιείς δραστηριότητες και αντικείμενα που απολαμβάνετε  και δώστε προσοχή στις δικές σας ανάγκες και συναισθήματα.
• Αποφύγετε την υπερβολική ενημέρωση και τη συνεχή ροή ειδήσεων σχετικά με την πανδημία, καθώς αυτά μπορούν να σας δημιουργήσουν υπερβολικό άγχος.
• Προτιμήστε την ενημέρωση σε συγκεκριμένες μόνο ώρες της ημέρας μέσα από έγκυρες πηγές/ιστοσελίδες και αποφύγετε να ακούτε ή να ακολουθείτε φήμες που σας κάνουν να αισθάνεστε άβολα.
• Μη χάνετε τη θετική προοπτική των πραγμάτων.

Ζούμε σίγουρα ιδιαίτερες στιγμές, όμως πλήθος ειδικών, ερευνητών, οργανισμών και εταιρειών αγωνίζονται πυρετωδώς για να βοηθήσουν με κάθε τρόπο στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Αν η ανησυχία σας έχει πάρει χαρακτήρα εμμονής, δοκιμάστε να καθιερώσετε μια συγκεκριμένη «ώρα της ανησυχίας» όπου θα παραπέμπετε τις ανησυχίες όλης της ημέρας για να τις σκεφτείτε τότε. Χρησιμοποιήστε πολλές αποσπάσεις της σκέψης (διάβασμα, μουσική, κοινωνικές επαφές, άσκηση κ.λπ.) για να απαλλάσσεσθε από τις εμμονές αυτές. Αν έχετε έντονο άγχος ή/και άλλα συμπτώματα που δεν μπορείτε να ελέγξετε (μελαγχολία, αϋπνία, απόσυρση από αυτά που σας άρεσαν να κάνετε, απαισιοδοξία/ αγωνία, ευερεθιστότητα, επιθετικότητα κ.λπ.), μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού της ψυχικής υγείας.

Άτομα σε καραντίνα

Είστε σε περιορισμό για να προφυλάξετε τους υπόλοιπους ανθρώπους από το να αρρωστήσουν. Αυτή η αλτρουϊστική συμπεριφορά για το κοινό καλό θα πρέπει να σας ενισχύει ψυχικά κατά το δύσκολο αυτό διάστημα. Ισχύουν βέβαια και για σας όσα αναπτύχθηκαν στην ενότητα Α.

Ευπαθείς ομάδες στον COVID-19 (ηλικιωμένοι, ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, ασθενείς σε ανοσοκαταστολή κ.λπ.) 

Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να βιώνουν εντονότερο stress λόγω της ανησυχίας τους μην προσβληθούν από τον ιό ή από ανησυχία ότι δεν θα υπάρχουν διαθέσιμες νοσηλευτικές δομές (κυρίως ΜΕΘ),  ή και από την επιβεβλημένη για την προστασία τους κοινωνική αποστασιοποίηση ,η οποία τους στερεί ή περιορίζει την επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Η ανάγκη για φροντίδα από τους οικείους τους μπορεί να τους δημιουργεί επίσης έντονα αισθήματα αβοηθητότητας, αλλά και την αίσθηση ότι αποτελούν «βάρος». Οι ομάδες αυτές, που παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης ακόμα και υπό κανονικές συνθήκες, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή από την πλευρά των ιατρών αλλά και των οικείων τους για την ανίχνευση εμφάνισης/ επιδείνωσης κάποιας ψυχικής διαταραχής. Τα άτομα των ομάδων αυτών θα πρέπει να ενθαρρύνονται να εκφράζουν την ψυχική τους κατάσταση χωρίς να ντρέπονται, ώστε να έχουν άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Αν η υποστήριξη/ αντιμετώπιση από το περιβάλλον των ευπαθών ατόμων δεν αποδίδει, θα πρέπει και πάλι να ζητηθεί η βοήθεια ενός ειδικού της ψυχικής υγείας.

Οικογένειες με παιδιά 

Τα παιδιά, ακόμα και εφηβικής ηλικίας, είναι πιο ευπαθή στις φήμες και συχνά, πιο ανασφαλή. Το stress τους μπορούν να το εκφράσουν με διάφορους τρόπους, όπως ανησυχία, θλίψη, ευερεθιστότητα, κλάμα, διαταραχές συγκέντρωσης και προσοχής, διαταραχές του ύπνου ή της όρεξης, συμπεριφορές παλινδρόμησης (π.χ. νυκτερινή ενούρηση), άτυπα σωματικά ενοχλήματα κ.ά.

Η στάση και η αντίδραση τους στα γεγονότα συχνά επηρεάζεται/ ταυτίζεται με την αντίστοιχη των γονέων τους. Οι γονείς λοιπόν πρέπει, με βάση όσα ήδη αναφέρθηκαν παραπάνω, να διατηρήσουν τη ψυχραιμία τους και τη θετική τους προοπτική, να φροντίσουν να ανιχνεύσουν τυχόν ανησυχίες και ανασφάλειες των παιδιών και να τα βοηθήσουν με τρόπο εύληπτο και κατανοητό να καταλάβουν  την κατάσταση και να διαμορφώσουν θετική προοπτική.

Επίσης με το παράδειγμά τους οι γονείς θα καθοδηγήσουν το παιδί στη διατήρηση μιας υγιούς ρουτίνας εκπαίδευσης, ύπνου, φαγητού, σωματικής άσκησης καθώς και στη διατήρηση των επαφών με τους φίλους τους. Αν οι παρεμβάσεις των γονέων δεν αποδίδουν, η παρέμβαση ενός ειδικού της ψυχικής υγείας θα πρέπει να επιδιωχθεί.

Η διατήρηση της ψυχικής μας υγείας στη διάρκεια της πανδημίας αποτελεί σημαντικό στόχο καθώς θα προσφέρει ποιότητα ζωής στις δύσκολες αυτές μέρες αλλά και πιθανότατα ενίσχυση της ανοσολογικής μας άμυνας απέναντι στον ιό COVID-19.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Κώστας Ζαχαράκης, ψυχίατρος, επιστημονικός συνεργάτης ΥΓΕΙΑ.

Εκπαίδευση & Ακαδημαϊκοί Τίτλοι

• Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (1981-1983) 
• Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1983-1987)
• Πτυχίο Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1987) 
• Εκπαίδευση στην Ψυχιατρική και την Νευρολογία (1990- 1995) 
• Tίτλος Ειδικότητας Ψυχιατρικής (1995)
• Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1997) 
• Τίτλος Γνωσιακής Ψυχοθεραπείας, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (2003)

Επαγγελματική προϋπηρεσία 

Μετά την απόκτηση του Τίτλου Ειδικότητας:

• Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (MO.ΠΑ.Ψ.Υ, Μονάδα Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Ψυχιατρικών Υπηρεσιών) 
• South Kensington and Chelsea Mental Health Centre, London 
• Νοσοκομεία ΛΗΤΩ (1997 – έως σήμερα ) και ΜΗΤΕΡΑ (2005 – έως σήμερα), σύμβουλος ψυχίατρος
• Πραγματογνώμων Δικαστικής Ψυχιατρικής (1998 – έως σήμερα)
• Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Μονάδα Υποστήριξης ΨΥΧΑΡΓΩΣ) 
• Δ.Θ.Κ.Α ΥΓΕΙΑ (1999 – έως σήμερα ), επιστημονικός συνεργάτης

Εκπαιδευτική πείρα

• Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής 
• Ετήσιο Επιστημονικό Πρόγραμμα Δ.Θ.Κ.Α ΥΓΕΙΑ (2000 – – έως σήμερα)
• Διοργάνωση Διεθνούς Επιστημονικής Ημερίδας με θέμα «Νεώτερες Θεραπευτικές Προσεγγίσεις στις Ψυχικές Διαταραχές » (Νοσοκομείο Μητέρα, ΜάΪος 2008)

Κλινικό ενδιαφέρον

• Κατάθλιψη, διαταραχή πανικού, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ψυχώσεις (κλασσικές και νεότερες θεραπευτικές μέθοδοι)
• Ψυχικές διαταραχές της γυναίκας στην κύηση, τη λοχεία και την εμμηνόπαυση
• Αλκοολισμός και άλλες εξαρτήσεις 

Ερευνητικό ενδιαφέρον

• Ψυχοσωματική Ιατρική
• Μελέτη και πρόληψη αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών

Διακρίσεις και βραβεία

Πρώτο Βραβείο Εφαρμοσμένης Έρευνας από την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών (20ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο) για τη μελέτη με θέμα: “Άγχος και κατάθλιψη σέ δείγμα ασθενών υπό αιμοκάθαρση. Σύγκριση με δείγμα χρόνιων αναπνευστικών ασθενών” (Ζαχαράκης Κ, Χατζηδημούλα Α).

Πηγή: https://www.hygeia.gr/