Του Άρη Μπερζοβίτη
Κεντρική φωτογραφία από αριστερά προς τα δεξιά οι: Πέτρος Μπακάκος, Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ, Καθηγητής Πνευμονολογίας, Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., Αδαμαντία Λιαπίκου, MD PhD, Συντονίστρια της Ομάδας Λοιμώξεων Αναπνευστικού Συστήματος της ΕΠΕ, Συντονίστρια Διευθύντρια της 5ης Πνευμονολογικής Κλινικής, ΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθανάσιος Μίχος, μέλος Δ.Σ. της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Καθηγητής Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του Ε.Κ.Π.Α, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», Βασίλειος Παπασταμόπουλος, μέλος Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ. και Διοικητικά & Επιστημονικά Υπεύθυνος του Ε’ Παθολογικού Τμήματος & Μονάδας Λοιμώξεων, Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός», Βασιλική Γεωργακοπούλου, Συντονίστρια της Ομάδας Λοιμώξεων Αναπνευστικού Συστήματος της ΕΠΕ, Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Επιμελήτρια Β’, Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., Παρασκευή Κατσαούνου, Υπεύθυνη Δ.Σ. σε θέματα λοιμώξεων της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., Μονάδα Πνευμονολογίας & Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α’ Κ.Ε.Θ., Γ.Ν.Α., «Ο Ευαγγελισμός», Νικόλαος Τζανάκης, Αντιπρόεδρος της ΕΠΕ, Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Καθηγητής Πνευμονολογίας, Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης
Με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Εβδομάδα Εμβολιασμών (24-30/04/2024), εκπρόσωποι της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων και της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, επισήμαναν πόσο σημαντικό είναι να αξιοποιείται στο έπακρο η ισχυρή ασπίδα πρόληψης, που προσφέρουν πλέον τα διαθέσιμα εμβόλια έναντι των λοιμωδών νοσημάτων.
Με το μήνυμα «Δεν αμελούμε τους εμβολιασμούς και δεν αφήνουμε περιθώριο στα λοιμώδη νοσήματα – Εμβολιαζόμαστε και προστατευόμαστε σύμφωνα με την ηλικιακή ομάδα που ανήκουμε», οι ειδικοί τόνισαν, επίσης, ότι πρέπει να τηρείται το χρονοδιάγραμμα του εμβολιασμού, ανάλογα με την ηλικία και άλλους παράγοντες κινδύνου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα εμβόλια παρέχουν τη μέγιστη δυνατή προστασία κατά των λοιμώξεων, που μπορούν να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού.
Ιδιαίτερη προσοχή, μάλιστα, πρέπει να δίνεται στον εμβολιασμό ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, µε χρόνια νοσήματα ή άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, όχι μόνο κατά τη φθινοπωρινή – χειμερινή περίοδο, η οποία χαρακτηρίζεται από έξαρση των λοιμώξεων του αναπνευστικού από ιούς (όπως η γρίπη, η COVID-19, ο RSV) ή βακτήρια (π.χ πνευµονιόκοκκος) αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος γιατρού τους.
Η εκδήλωση που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης συνεργασίας των τριών επιστημονικών εταιρειών με στόχο την έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση του κοινού ότι η ανοσοποίηση του πληθυσμού όλων των ηλικιών, μπορεί να συμβάλει καίρια στην προστασία της ανθρώπινης ζωής και τη διασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής για όλους, πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία της Pfizer Hellas και την ευγενική υποστήριξη της GSK.
Ο Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ και Καθηγητής Πνευμονολογίας, Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., κ. Πέτρος Μπακάκος, ανοίγοντας την εκδήλωση, δήλωσε ότι: «Η εμβολιαστική στρατηγική έναντι των λοιμώξεων του αναπνευστικού είναι σαφές ότι αποτελεί απαραίτητη προυπόθεση για την προαγωγή της δημόσιας υγείας, τη μείωση της νοσηρότητας του γενικού πληθυσμού και κυρίως ειδικών ομάδων με χρόνια νοσήματα και την ελάττωση του κόστους από τις νοσηλείες των πασχόντων».
Την εκδήλωση χαιρέτισε και ο κ. Νικόλαος Τζανάκης, Αντιπρόεδρος της ΕΠΕ, Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Καθηγητής Πνευμονολογίας, Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ο κ. Βασίλειος Παπασταμόπουλος, μέλος Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ. και Διοικητικά & Επιστημονικά Υπεύθυνος του Ε’ Παθολογικού Τμήματος & Μονάδας Λοιμώξεων, Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός», αναφέρθηκε στον εμβολιασμό έναντι του έρπητα ζωστήρα, μια ιογενή λοίμωξη, που προκαλείται από την αναζωπύρωση του ιού της ανεμευλογιάς, λόγω προχωρημένης ηλικίας ή ανοσοκαταστολής, σημειώνοντας ότι: «Εκτιμάται πως έως ένα στα τρία άτομα θα αναπτύξει έρπητα ζωστήρα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ωστόσο, το ανασυνδυασμένο εμβόλιο κατά της νόσου είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό και συστήνεται για ενήλικες άνω των 60 ετών ή σε άτομα άνω των 18 ετών με συνυπάρχουσα ανοσοκαταστολή». Ως προς τον εμβολιασμό έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ο κ. Παπασταμόπουλος, τόνισε ότι: «Ο εμβολιασμός έναντι του HPV, που χορηγείται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του και ενδείκνυται σε αγόρια και κορίτσια για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς επίσης και των καρκίνων του στοματοφάρυγγα».
Ο κ. Αθανάσιος Μίχος, μέλος Δ.Σ. της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Καθηγητής Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του Ε.Κ.Π.Α, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», υπογράμμισε ότι: «Η υπεραξία των εμβολίων επανέρχεται στο προσκήνιο καθώς επανεμφανίζονται λοιμώδη νοσήματα, που είχαμε ξεχάσει ή νομίζαμε ότι μπορούσαμε να εξαλείψουμε. Τα κρούσματα ιλαράς στην Ευρώπη το 2023 παρουσίασαν αύξηση 40 φορές. Παρότι τα μισά από αυτά αφορούσαν παιδιά κάτω των 5 ετών, ένα στα πέντε περιστατικά αφορά ενήλικες. Στην Ελλάδα, έχουν καταγραφεί ήδη το 2024 24 κρούσματα ιλαράς, τα 23 από αυτά αφορούν ενήλικες. Η ιλαρά είναι από τα πλέον μεταδοτικά νοσήματα και δεν είναι αθώα λοίμωξη, αφού ένας στους τρεις πάσχοντες θα παρουσιάσει επιπλοκές και ένας στους τέσσερις θα χρειαστεί νοσηλεία. Υπάρχει, όμως, και επανεμφάνιση του κοκκύτη, με αύξηση 10 φορές στα καταγεγραμμένα κρούσματα στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα επίσημα έχουν καταγραφεί το 2024 120 κρούσματα κοκκύτη και 2 θάνατοι, με σημαντική υποεκτίμηση στους αριθμούς, αφού η εργαστηριακή διάγνωση δεν είναι εύκολη. Για τον κοκκύτη χρειάζεται να εμβολιάζονται και οι ενήλικες κάθε 10 χρόνια αφού και η νόσηση και ο εμβολιασμός δεν αφήνουν μόνιμη ανοσία. Η τήρηση του εμβολιαστικού προγράμματος είναι επένδυση για την κοινωνία αφού για κάθε 1 ευρώ που επενδύεται το όφελος σε άμεσα και έμμεσα κόστη έχει υπολογιστεί σε 8 ευρώ».
Εκ μέρους της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, η οποία έχει ανακοινώσει και Οδηγίες για τον Εμβολιασμό ασθενών με αναπνευστικά νοσήματα, υπογραμμίστηκε ότι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού αποτελούν σημαντικό αίτιο νοσηρότητας και θνητότητας. Το επιστημονικό περιοδικό Eurosurveillance, μάλιστα, εστίασε στην αύξηση της θνητότητας στην Ευρώπη, λόγω της αυξημένης επίπτωσης των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού με την κορύφωση τριών ιών (γρίπη, SARS-COV2, RSV) να σημειώνεται τη διετία Φεβρουαρίου 2022 – 2024. Τόνισαν, ωστόσο, ότι είναι αναγκαίο, να καθοριστούν σαφώς οι ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο, ώστε να προτεραιοποιηθούν και να ενσωματωθεί ο προγραμματισμός του εμβολιασμού τους στην καθημερινή κλινική πρακτική, ιδιαίτερα εφόσον υπάρχουν πλέον πολλά διαθέσιμα όπλα στη φαρέτρα της επιστήμης.
Η κα. Παρασκευή Κατσαούνου, Υπεύθυνη Δ.Σ. σε θέματα λοιμώξεων της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α, Μονάδα Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στο Α’ Κ.Ε.Θ., Γ.Ν.Α., «Ο Ευαγγελισμός», εστίασε στον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), αναφέροντας ότι: «Στην Ευρώπη, για τους ηλικιωμένους ενήλικες ηλικίας 60 ετών και άνω, η λοίμωξη με RSV εκτιμάται ότι σχετίζεται ετησίως με περίπου 270.000 νοσηλείες και 20.000 καταγεγραμμένους νοσοκομειακούς θανάτους λόγω οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων, που σχετίζονται με τον ιό. Επιπλέον, ο RSV θεωρείται η δεύτερη πιο συχνά αναγνωρισμένη αιτία ιογενούς πνευμονίας και ο δεύτερος σε συχνότητα ιός που προκαλεί παροξύνσεις σε ασθενείς με ΧΑΠ. Το φορτίο του ιού και στη χώρα μας φαίνεται να είναι αρκετά βαρύ, καθώς σύμφωνα με στοιχεία μελέτης του Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» σε σύνολο 128 ασθενών, που νοσηλεύτηκαν το διάστημα Νοέμβριος 2022-Μάιος 2023, υπήρξε θνητότητα 16%. Οι ασθενείς με ΧΑΠ και καρδιαγγειακή συννοσηρότητα είχαν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα δυσμενούς κατάληξης (θάνατο), σε σύγκριση με όλες τις άλλες συννοσηρότητες. Σημαντικός είναι και ο αριθμός των ασθενών με άσθμα, που – μετά τη λοίμωξη με RSV- χρειάστηκε νοσηλεία λόγω σοβαρής παρόξυνσης άσθματος (13%)».
«Πρέπει να σημειώσουμε ότι η παρόξυνση σε ασθενείς με ΧΑΠ αποτελεί γεγονός ανάλογο με το έμφραγμα του μυοκαρδίου σε ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, καθώς κινδυνεύουν να καταλήξουν τόσο άμεσα όσο και μέσα στο επόμενο έτος. Μάλιστα, ακόμη κι αυτοί που επιβιώνουν, εμφανίζουν περαιτέρω επιδείνωση της αναπνευστικής τους λειτουργίας, ποσοστό της οποίας δεν αναστρέφεται μετά την αποδρομή της παρόξυνσης. Επιπρόσθετα, η ανάγκη νοσηλείας για RSV (53%) συγκριτικά με αυτή σε ασθενείς με γρίπη (39.11%) ήταν μεγαλύτερη, εφόσον δεν είναι ακόμη διαθέσιμη θεραπεία για τον RSV στους ενήλικες, σε σύγκριση με τη γρίπη και τον κορωνοϊό, όπου αντιϊκά μπορούν να διατεθούν στις ομάδες υψηλού κινδύνου», σημείωσε η κα. Κατσαούνου.
Η ΕΠΕ, στις Οδηγίες της περιλαμβάνει σύσταση για τον εμβολιασμό έναντι του RSV με οποιοδήποτε από τα δύο διαθέσιμα εμβόλια (RSVPreF3, RSVpreF), που έχουν πάρει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων το 2023 για την προστασία από τον RSV και κρίνονται αποτελεσματικά και ασφαλή. Συγκεκριμένα, η σύσταση αφορά ασθενείς με ΧΑΠ – ιδιαίτερα όσους πάσχουν και από καρδιαγγειακά νοσήματα -, ασθενείς με άσθμα, κυστική ίνωση, σοβαρή διάμεση πνευμονοπάθεια, σοβαρή πνευμονική υπέρταση. Επιπλέον, σε ασθενείς άνω των 65 ετών με μια συννοσηρότητα (ενδεικτικά σακχαρώδη διαβήτη, καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νεφρική νόσο, ανοσοκαταστολή κτλ), σε όλα τα άτομα άνω των 70 ετών και στους επαγγελματίες υγείας.
«Οι λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο (Streptococcus pneumoniae) αποτελούν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας διεθνώς. Η καλύτερη άμυνά μας και στην περίπτωση της λοίμωξης από πνευμονιόκοκκο είναι η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού. Αυτό αποδεικνύει, άλλωστε, και το γεγονός ότι η ευρεία χρήση των πνευμονιοκοκκικών εμβολίων στα παιδιά είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της συχνότητας αλλά και της θνησιμότητας της πνευμονίας από πνευμονιόκοκκο, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες», υπογράμμισε η κα. Αδαμαντία Λιαπίκου, MD PhD, Συντονίστρια της Ομάδας Λοιμώξεων Αναπνευστικού Συστήματος της ΕΠΕ και Συντονίστρια Διευθύντρια της 5ης Πνευμονολογικής Κλινικής του ΝΝΘΑ «Η Σωτηρία». «Και οι δύο διαθέσιμοι τύποι εμβολίων (συζευγμένα & πολυσακχαριδικά) έχουν αποδεδειγμένη δραστικότητα και ασφάλεια ενώ, μάλιστα, τα δύο νέα συζευγμένα πολυσακχαριδικά πνευμονιοκοκκικά εμβόλια (PCV15 & PCV20) προσφέρουν ευρύτερη κάλυψη ορότυπων και δραστικότητα 50-75% κατά της διηθητικής πνευμονιοκοκκικής νόσου και της πνευμονίας. Αξίζει, λοιπόν, για τη διασφάλιση της υγείας όλων μας, να τονίσουμε για άλλη μια φορά πόσο σημαντική είναι η συμμόρφωση με τις συστάσεις του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, που σταθερά από το 2015 έως σήμερα, προβλέπει τον πνευμονιοκοκκικό εμβολιασμό όλων των ενηλίκων ≥65 ετών αλλά και των νεότερων ατόμων με επιβαρυντικό παράγοντα ή ανοσοκαταστολή».
Η κα. Βασιλική Γεωργακοπούλου, Συντονίστρια της Ομάδας Λοιμώξεων Αναπνευστικού Συστήματος της ΕΠΕ, Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Επιμελήτρια Β’ στην Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α, στην ομιλία της αναφέρθηκε στη γρίπη, τονίζοντας ότι είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική ασθένεια του αναπνευστικού με παγκόσμιες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. «Η γρίπη προκαλεί έως και 650.000 θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο και ο εμβολιασμός παραμένει το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης, μειώνοντας τον κίνδυνο λοίμωξης κατά 40% έως 60%, όταν το εμβόλιο ταιριάζει με τα κυκλοφορούντα στελέχη. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο ιός της γρίπης αλλάζει συνεχώς μέσω αντιγονικής μετατόπισης, καθιστώντας αναγκαία την ετήσια ενημέρωση των αντιγριπικών εμβολίων. Με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα, επισημαίνουμε την ανάγκη να προφυλάσσονται μέσω του εμβολιασμού έναντι της γρίπης ιδιαίτερα οι ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις. Παράλληλα, θα πρέπει να στηρίξουμε όλοι την προσπάθεια αύξησης της πρόσβασης σε εμβόλια αλλά και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, προκειμένου να βελτιωθούν τα ποσοστά εμβολιασμού του πληθυσμού και στη χώρα μας», δήλωσε η κα. Γεωργακοπούλου.
