Παρασκευή Μιχαλοπούλου: Η Πρόληψη Νικά τον Καρκίνο

Ο καρκίνος του μαστού τρομάζει ακόμα και στην ιδέα. Παρόλα αυτά σήμερα η επιστήμη μπορεί να προσφέρει επιβίωση και καλή ποιότητα ζωής στο μεγαλύτερο ποσοστό των νοσούντων. Για το θέμα αυτό μας μιλά η πρόεδρος του ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ κα Παρασκευή Μιχαλοπούλου, η οποία μας εξηγεί τη σημασία της πρόληψης καθώς και της προσφοράς. Να θυμίσουμε ότι μέσα από το έργο του, το ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ εδώ και 33 χρόνια προσπαθεί να αφυπνίσει μικρούς και μεγάλους, γυναίκες και άνδρες για τη σημαντικότητα της πρόληψης έναντι του καρκίνου του μαστού!

Κυρία Μιχαλοπούλου ο καρκίνος του μαστού σε αριθμούς μπορεί να τρομάζει τον κόσμο όμως πρέπει να γνωρίζουμε την επιδημιολογία της νόσου. Θα ήταν εύκολο να μας πείτε που βρισκόμαστε στην Ελλάδα; Δηλαδή, τι στατιστικά έχουμε για την χώρα μας;

Το να γνωρίζουμε την επιδημιολογία της νόσου είναι πολύ σημαντικό γιατί περιγράφει την κατανομή της ασθένειας στον πληθυσμό, την ερμηνεύει και με βάση τα αποτελέσματα, παρεμβαίνει η πολιτεία εφαρμόζοντας μέτρα για τον έλεγχο της ασθένειας. Δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχει Μητρώο ασθενών με Καρκίνο Μαστού με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουμε τα ακριβή στοιχεία της νόσου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν το Δεκέμβρη του 2020 από την πλατφόρμα ενημέρωσης GLOBOCAN του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο εκτιμώμενος αριθμός για τη χώρα μας είναι 7772 νέες περιπτώσεις ετησίως, ένας αριθμός όμως που προκύπτει από στοιχεία Μητρώων Καρκίνου του Μαστού από γειτονικές χώρες. Το έλλειμμα επιδημιολογικών στοιχείων στη χώρα μας δυστυχώς έχει μεγάλο αντίκτυπο στη διαχείριση της ασθένειας.

Στον τομέα της πρόληψης τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε τον καρκίνο του μαστού;

Όταν μιλάμε για πρόληψη κυρίως αναφερόμαστε στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου, που μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες πλήρους ίασης έως 97%. Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι γυναίκες ανάλογα με την ηλικία τους να συμβουλευτούν τον γιατρό τους και να μην παραλείπουν τις προληπτικές εξετάσεις τους: κλινικό έλεγχο μαστού από εξειδικευμένο γιατρό, υπέρηχο και μαστογραφία.

Ταυτόχρονα είναι εξαιρετικά σημαντική η επιλογή ενός υγιεινού τρόπου ζωής , όπως για παράδειγμα η ισορροπημένη διατροφή, η αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ και η ένταξη κάποιας μορφής άσκησης στην καθημερινότητά μας.

Ο προληπτικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση πραγματικά σώζουν ζωές. Δυστυχώς σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω της πανδημίας παρατηρείται μείωση των προληπτικών ελέγχων για καρκίνο ως και 50% και μείωση νέων διαγνώσεων ως και 40%, γεγονός που εγείρει ανησυχία για τις περιπτώσεις που αυτή τη στιγμή δεν έχουν διαγνωστεί και θα φανούν μέσα στα επόμενα χρόνια, όταν θα βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο.

Για αυτό θα θέλαμε να τονίσουμε πως αν και το ενδιαφέρον όλων μας το τελευταίο διάστημα εστιάζεται στην Covid-19, δυστυχώς ο καρκίνος δεν έχει σταματήσει να υπάρχει . Ας βάλουμε τον προληπτικό μας έλεγχο πιο ψηλά στις προτεραιότητές μας.

Ποιοι είναι ο παράγοντες κινδύνου και τι μπορούμε να κάνουμε αν τους γνωρίζουμε;

Ο καρκίνος του μαστού είναι μια σύνθετη ασθένεια που προκύπτει από το συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, Οι παράγοντες κινδύνου διαχωρίζονται σε αυτούς που δεν μπορούν να αλλάξουν και είναι κυρίως βιολογικοί και σε αυτούς που μπορούν να τροποποιηθούν και σχετίζονται με τον τρόπο ζωής. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η ύπαρξη γενετικών κληρονομικών μεταλλάξεων όπως είναι τα BRCA1 και BRCA2, η αυξημένη πυκνότητα μαστών ενώ στη δεύτερη κατηγορία συμπεριλαμβάνονται η έλλειψη σωματικής άσκησης, η παχυσαρκία, η λήψη αλκοόλ, το κάπνισμα, η έκθεση σε χημικές ουσίες κλπ. Βέβαια η ύπαρξη κάποιων εκ των παραγόντων που προαναφέραμε δεν προβλέπει με βεβαιότητα αν κάποια γυναίκα θα εκδηλώσει ή όχι την ασθένεια.

Αυτό επομένως που μπορούμε να κάνουμε είναι να γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου, να τους συζητήσουμε με τον γιατρό μας ώστε να εφαρμόσουμε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου και να ακολουθήσουμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.

Υπάρχουν συμπτώματα στα οποία πρέπει να δώσουμε προσοχή;

Σύμπτωμα μπορεί να είναι κάποια αλλαγή στο χρώμα ή στην υφή του δέρματος του μαστού, κάποιο σκληρό σημείο που ίσως ψηλαφίσουμε, πρήξιμο, υγρό που εκκρίνεται από τη θηλή ή θηλή που γυρίζει προς τα μέσα ή κάποιος όγκος.

Η παρότρυνση που θέλουμε να δώσουμε σε όλες τις γυναίκες είναι πως με κάθε αλλαγή που εντοπίζουν στο σώμα τους είναι καλό να επισκέπτονται τον γιατρό τους. Είναι χρήσιμο οι γυναίκες να γνωρίζουν το στήθος τους μέσω τακτικής αυτοεξέτασης. Η αυτοεξέταση σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τον κλινικό έλεγχο και τις κατάλληλες διαγνωστικές εξετάσεις, την αναφέρουμε όμως με την έννοια της γνώσης του σώματός μας.

Όμως δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις ο καρκίνος του μαστού μπορεί και να μην εμφανίσει κάποιο σύμπτωμα, ειδικά σε πολύ αρχικά στάδια. Για αυτό δεν πρέπει να παραλείπουμε τον τακτικό μας έλεγχο.

Αναφορικά με τη διάγνωση. Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες;

Αν κάποια γυναίκα διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού, είναι λογικό να βιώσει άσχημα συναισθήματα, πανικό, θλίψη, οργή. Με τη διάγνωση ξεκινάει ένα ταξίδι όπου πολύτιμος συνοδοιπόρος είναι ο γιατρός μας και η θεραπευτική σχέση που θα αναπτυχθεί. Είναι πολύ σημαντική η επικοινωνία γιατρού- ασθενούς έτσι ώστε να αναπτυχθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης, να λυθούν οι απορίες μας, και να δημιουργηθεί ένα αίσθημα ασφάλειας για τη γυναίκα. Παράλληλα, το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον, ένα δίκτυο δηλαδή υποστήριξης αλλά και εξειδικευμένοι επιστήμονες μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά μία γυναίκα που αντιμετωπίζει τον καρκίνο του μαστού στη διαχείριση των νέων δεδομένων. Το Άλμα Ζωής για παράδειγμα είναι ακριβώς αυτό, μία υποστηρικτική δομή όπου οι γυναίκες μπορούν να λάβουν ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Σε μία πιθανή διάγνωση είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως ο καρκίνος του μαστού αντιμετωπίζεται και πως μπορούμε να έχουμε ποιότητα στη ζωή μας με την ασθένεια αλλά και μετά από αυτή. Ζωντανό παράδειγμα είμαστε όλες εμείς στο Άλμα Ζωής.

Ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις αναφορικά με την θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη πρόοδος στην θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Η εξέλιξη της κλινικής έρευνας και η ανάπτυξη της καινοτομίας τόσο στην τεχνολογία όσο και στα φάρμακα έχουν οδηγήσει σε νέες στοχευμένες και συνδυαστικές θεραπείες με στόχο την εξατομικευμένη αντιμετώπιση της ασθένειας. Έτσι τα νέα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Για τις εξελίξεις σε σχέση με τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι σκόπιμο να είμαστε σε επαφή με τους εξειδικευμένους γιατρούς, με τις επιστημονικές εταιρείες όπως πχ η Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Μαστού (ΕΧΕΜ), Η Ελληνική Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού (ΕΕΑΜ) και η Ελληνική Εταιρεία Ογκολόγων -Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ). Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια για να ωφεληθούν όλες οι ασθενείς είναι να μην υπάρχουν εμπόδια στην έγκαιρη πρόσβαση στις νέες καινοτόμες θεραπείες.

Ο μεγάλος φόβος κάθε ασθενούς είναι οι μεταστάσεις. Ποια είναι τα τελευταία στοιχεία που έχουμε αναφορικά με το μεταστατικό καρκίνο του μαστού;

Η μετάσταση αφορά περίπου το 30% των γυναικών που θα διαγνωστούν με καρκίνο μαστού, ενώ περίπου 5% έως 10% των ασθενών διαγιγνώσκεται με μετάσταση από την αρχή. Ευτυχώς τα νέα δεδομένα είναι ελπιδοφόρα. Οι σύγχρονες θεραπείες είναι περισσότερο αποτελεσματικές, με λιγότερες παρενέργειες, έχουν αυξήσει το προσδόκιμο ζωής έχουν βελτιώσει την ποιότητα ζωής στις ασθενείς με μετάσταση. Ο μεταστατικός καρκίνος μαστού αντιμετωπίζεται και στόχος της ιατρικής κοινότητας είναι σύντομα να αποτελεί μία χρόνια νόσο

Το ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ μετά πολλά χρόνια ζωής δίπλα στις γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το έργο του;

Το Άλμα Ζωής ιδρύθηκε πριν από 33 χρόνια από γυναίκες με καρκίνο μαστού, για γυναίκες με καρκίνο μαστού αλλά και για κάθε γυναίκα. Αποστολή του Συλλόγου είναι να παρέχει δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη στις γυναίκες που βιώνουν ή έχουν βιώσει την ασθένεια όπως και στα μέλη των οικογενειών τους να ευαισθητοποιεί τον γενικό πληθυσμό για τη σημασία της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης και να παρέχει ενημέρωση τόσο στις ασθενείς όσο και σε κάθε γυναίκα. Επισκέψεις στα Νοσοκομεία στο πλαίσιο του εθελοντικού προγράμματος αλληλοβοήθειας Reach to Recovery, τηλεφωνική γραμμή στήριξης, ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης, νομική συμβουλευτική, διεκδίκηση των δικαιωμάτων των ασθενών, γονιδιακός έλεγχος, πανελλαδικές εκστρατείες ενημέρωσης είναι μερικά μόνο από τα προγράμματα που σχεδιάζονται και υλοποιούνται από το επιστημονικό προσωπικό του Συλλόγου. Είμαστε εδώ για οποιαδήποτε γυναίκα μας έχει ανάγκη και όποτε μας έχει ανάγκη.

Τελικά κυρία Μιχαλοπούλου η Πρόληψη Νικά τον Καρκίνο;

Ναι, η πρόληψη σε συνδυασμό με την έγκαιρη διάγνωση οδηγούν σε ποσοστό έως 97% πλήρους ίασης.