Οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο εμφανίζουν κάποιο βαθμό ανοσοκαταστολής και είναι περισσότερο ευάλωτοι σε λοιμώξεις λόγω τόσο της υποκείμενης νόσου τους όσο και των χορηγούμενων θεραπειών. Επομένως, είναι ανάγκη να προφυλάσσουμε τους ογκολογικούς ασθενείς από λοιμώξεις, ιδίως αυτούς που λαμβάνουν θεραπεία για τη νόσο.
Ο εμβολιασμός έναντι λοιμωδών παραγόντων έχει ως στόχο να αποτρέψει την εκδήλωση μιας λοίμωξης ή να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων στην περίπτωση που δεν μπορεί να αποτραπεί η λοίμωξη.
Όπως αναφέρουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Μαρία Καπαρέλου (Δρ. Παθολόγος – Ογκολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Ογκολογίας – Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής) πολλές κλινικές μελέτες με νέα εμβόλια έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια κάνοντας αναγκαία την αναπροσαρμογή των οδηγιών με βάση τα νεότερα δεδομένα.
Πράγματι πριν από μερικές ημέρες δημοσιεύθηκαν οι ανανεωμένες κατευθυντήριες οδηγίες από τον Αμερικανικό Οργανισμό Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) για τον εμβολιασμό ασθενών με καρκίνο. Με βάση τις οδηγίες αυτές όλοι οι ενήλικες ασθενείς με καρκίνο θα πρέπει να υποβάλλονται στους κάτωθι εμβολιασμούς:
- για τον ιό της γρίπης ετησίως
- για τον COVID-19 με βάση τις υπάρχουσες κατευθυντήριες συστάσεις για τους ασθενείς υψηλού κινδύνου
- για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) άπαξ σε όσους είναι άνω των 60 ετών
- για τον τέτανο, τη διφθερίτιδα και τον κοκκύτη που θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 10 έτη
- για την ηπατίτιδα-Β για όλους ως την ηλικία των 60 ετών και για όσους πάσχουν από AIDS, έχουν χρόνια ηπατική νόσο ή κάνουν χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών
- για τον ιό του έρπητα ζωστήρα με το ανασυνδυασμένο εμβόλιο που έχει λάβει έγκριση
- για τον πνευμονιόκοκκο με μία δόση του 15δύναμου εμβολίου ακολουθούμενη μετά από 8 εβδομάδες από μια δόση του 23δύναμου εμβολίου ή εξαρχής με μια δόση του 20δύναμου εμβολίου και τέλος
- για τον ιό του ανθρωπίνου θηλώματος HPV για τα άτομα ως 26 ετών και μετά από εκτίμηση του πιθανού οφέλους για τα άτομα ως 45 ετών.
Με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες, ο εμβολιασμός θα πρέπει να προγραμματίζεται 2-4 εβδομάδες πριν την έναρξη της θεραπείας για τη νόσο. Ειδικά βέβαια τα εμβόλια που δεν περιέχουν ζώντες μικροοργανισμούς μπορούν να χορηγούνται και κατά τη διάρκεια των θεραπειών. Δεν έχει διαπιστωθεί διαφορά στα δεδομένα ασφαλείας από τη χρήση των εμβολίων σε ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοθεραπεία. Οι κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν επίσης όλες οι στενές επαφές των ασθενών με καρκίνο να έχουν προβεί στους εμβολιασμούς που προβλέπονται για την ηλικιακή τους ομάδα.
Συγκεκριμένες συστάσεις υπάρχουν για ειδικές ομάδες ασθενών. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποητικών κυττάρων απαιτείται πλήρης επανεμβολιασμός ξεκινώντας από τους 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση καθώς χάνεται πλήρως η ανοσιακή μνήμη που είχε αποκτηθεί σε παιδική ηλικία. Τα εμβόλια που περιέχουν ζώντες ή εξασθενημένους μικροοργανισμούς θα πρέπει να αναβάλλονται ως 2 έτη μετά τη μεταμόσχευση και να χορηγούνται μόνο επί απουσίας νόσου έναντι του ξενιστή και σοβαρής ανοσοανεπάρκειας. Ο εμβολιασμός για την γρίπη, τον COVID-19 και τον πνευμονιόκοκκο μπορεί να προγραμματίζεται και 3 μήνες μετά τη μεταμόσχευση. Επίσης, όσοι έχουν υποβληθεί σε σπληνεκτομή ή έχουν λειτουργική ασπληνία θα πρέπει να υποβάλλονται σε επιπλέον εμβολιασμό για τον αιμόφιλο της γρίπης και τον πνευμονιόκοκκο.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων στην Ελλάδα για το 2024 έχει ενσωματώσει το σύνολο σχεδόν των προαναφερόμενων οδηγιών. Είναι σημαντικό επομένως, να εκτιμώνται όλοι οι ασθενείς που έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο για το ιστορικό εμβολιασμών τους και να προγραμματίζονται οι εμβολιασμοί που συνιστώνται από τις Κατευθυντήριες οδηγίες και το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.
