Προσοχή στην αλλεργική ρινίτιδα! Μέτρα πρόληψης και φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Μήπως η μύτη σας είναι συνεχώς βουλωμένη ή τρέχει και δεν λέει να σταματήσει; Αν συμβαίνει αυτό, μπορεί να υποφέρετε από ρινίτιδα, μια φλεγμονή των βλεννογόνων της μύτης. Αν είναι κρύωμα τα συμπτώματα υποχωρούν σε λίγες μέρες.

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι, πραγματικά, η πιο συχνή αλλεργική πάθηση και έχει γίνει πολύ πιο συνηθισμένη τα τελευταία χρόνια. Η ρινίτιδα είναι η πιο συνηθισμένη αλλεργική πάθηση στην Ελλάδα και επηρεάζει πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους.

Όπως θα γνωρίζετε – πάρα πολύ καλά – αν είστε πάσχων, δεν επηρεάζεται μόνο η μύτη σας. Ένα από τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα είναι τα μάτια που έχουν κνησμό και δακρύζουν ασταμάτητα, μία πάθηση γνωστή ως αλλεργική επιπεφυκίτιδα, και στο ένα τρίτο περίπου των ατόμων που υποφέρουν από αλλεργική ρινίτιδα το κυριότερο σύμπτωμα είναι τα κόκκινα μάτια με κνησμό και δακρύρροια. Πολλές φορές συνυπάρχει με άλλες αλλεργικές παθήσεις, όπως το άσθμα. Η θεραπεία της ρινίτιδας επιβάλλεται καθώς μπορεί να αποτελέσει αιτία για άλλες παθήσεις όπως οι διαταραχές στη διάρκεια του ύπνου, η κόπωση και οι μαθησιακές δυσκολίες.

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο συχνή – και πιο σοβαρή – στους εφήβους, κάτι που δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα διότι τα συμπτώματα επιδεινώνονται τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο – την εποχή δηλαδή που οι μαθητές υποβάλλονται σε κρίσιμες εξετάσεις.

Η αλλεργική ρινίτιδα προκαλείται από ουσίες που ονομάζονται αλλεργιογόνα. Τα αλλεργιογόνα είναι κοινές, συνήθως αβλαβείς ουσίες που σε ορισμένους ανθρώπους μπορούν να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση.

Αιτίες

• Όταν η αλλεργική ρινίτιδα προκαλείται από κοινά αλλεργιογόνα της υπαίθρου όπως η γύρη από τα δέντρα, το γρασίδι και τα αγριόχορτα που αιωρείται στον αέρα, ονομάζεται εποχική αλλεργική ρινίτιδα («πυρετός εκ χόρτου»).
• Η αλλεργική ρινίτιδα δεν αποκλείεται να προκληθεί επίσης από κοινά αλλεργιογόνα που απαντώνται σε κλειστούς χώρους όπως τα επιθήλια των οικιακών ζώων, ενδοοικιακοί μήκυτες ή τα περιττώματα από κατσαρίδες ή τα ακάρεα. Αυτή ονομάζεται ολοετής η επίμονη αλλεργική ρινίτιδα.

Συμπτώματα

• Φτέρνισμα
• Ρινική συμφόρηση 
• Ρινική καταρροή 
• Φαγούρα στη μύτη, τον ουρανίσκο, το λαιμό, τα μάτια και τα αυτιά. 
• Παραρρινοκολπίτιδα

O πιο σημαντικός ρόλος της μύτης σας είναι να φιλτράρει τον αέρα και να προστατεύει τους πνεύμονές σας. Η φαρούρα και το φτέρνισμα οφείλονται στην επίδραση της ισταμίνης που απελευθερώνεται στους ιστούς της μύτης σας κατά τη διάρκεια μιας αλλεργικής αντίδρασης στη γύρη. O ερεθισμός μιας πολύ μικρής μόνο περιοχής της μύτης μπορεί να προκαλέσει άμεσο και έντονο φτέρνισμα, συνήθως υπό τη μορφή κρίσεων πέντε έως είκοσι φτερνισμάτων κάθε φορά. Φαγούρα μπορεί να προκληθεί και στο στόμα σας, διότι η γύρη περνά από τη μύτη στο πίσω μέρος του λαιμού.

Oρισμένα άτομα αισθάνονται φαγούρα και στα αυτιά τους, όχι λόγω κάποιων κόκκων γύρης που φθάνουν εκεί, αλλά ως αποτέλεσμα της ενεργοποίησης ενός κοινού νεύρου που συνδέει το πίσω μέρος του λαιμού με το αυτί.

Όταν η μύτη σας είναι τελείως αποφραγμένη, υποφέρετε από πονοκεφάλους, έχετε διαταραγμένο ύπνο και αναπνοή από το στόμα, που σας κάνει να αισθάνεστε τον λάρυγγα και τη γλώσσα σας ξηρούς όταν ξυπνάτε το πρωί. Στις σοβαρές περιπτώσεις, δεν έχετε ούτε οσμή ούτε γεύση.

Oι παραρρίνιοι κόλποι – κοιλότητες γεμάτες αέρα στα οστά του κρανίου – καταλήγουν στη ρινική κοιλότητα. Όταν ο ιστός στη μύτη σας διογκώνεται, αποφράσσει τα ανοίγματα και τότε τα βακτηρίδια που παγιδεύονται στους παραρρίνιους κόλπους μπορεί να πολλαπλασιαστούν, προκαλώντας μία λοίμωξη που ονομάζεται παραρρινοκολπίτιδα. Η οξεία παραρρινοκολπίτιδα είναι πολύ οδυνηρή και προκαλεί πυρετό και αίσθημα δυσφορίας.

Διάγνωση

Αν υποφέρετε από συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας, ο γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει να διαπιστώσετε ποια είναι εκείνα τα αλλεργιογόνα που προκαλούν την αντίδρασή σας. Θα εξετάσει σε βάθος το ιστορικό της υγείας σας, και κατόπιν θα σας υποβάλλει σε εξετάσεις για να διαπιστώσει αν υποφέρετε από αλλεργίες. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι για τον καθορισμό των αιτιών που σας προκαλούν αλλεργία είναι δερματικά («αλλεργικά») τεστ ή αιματολογικές εξετάσεις (RAST).

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας, όπως και των λοιπών αλλεργιών, βασίζεται στην αποφυγή των αλλεργιογόνων. Για παράδειγμα, αν είστε αλλεργικοί στα ακάρεα της σκόνης του σπιτιού, θα φροντίσετε να απομακρύνετε αυτά τα αλλεργιογόνα από το σπίτι σας το συντομότερο δυνατόν. Δεδομένου ότι τα σύννεφα των κόκκων γύρης μεταφέρονται από τον αέρα στις αστικές περιοχές, τα επίπεδα μπορεί να είναι υψηλά ακόμα και στο κέντρο των μεγάλων πόλεων, είναι δύσκολο δε να αποφύγετε τους κόκκους της γύρης.

Φάρμακα για την αλλεργική ρινίτιδα

Τα αντισταμινικά που χορηγούνται από το στόμα ή από τη μύτη εμποδίζουν την ισταμίνη, έναν από τους σημαντικότερους μεσολαβητές για την αλλεργική αντίδραση. Η απελευθέρωση της ισταμίνης οδηγεί σε πολλά αλλεργικά συμπτώματα, όπως η φαγούρα στα μάτια και στη μύτη, η ρινική καταρροή και το φτέρνισμα.

Τα αποσυμφορητικά είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την ανακούφιση της ρινικής συμφόρησης πριν από τη χρήση κάποιου αντιφλεγμονώδους φαρμάκου. Τα φάρμακα κατά της υπεραιμίας (αποσυμφορητικά) μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας επειδή η ρινική συμφόρηση είναι το πιο ενοχλητικό σύμπτωμα για την πλειοψηφία των ασθενών που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα. Αξίζει να θυμάστε ότι δεν πρέπει να τα χρησιμοποιείτε για περισσότερο από 14 ημέρες. Τα πιο διαδεδομένα αποσυμφορητικά είναι η οξυμεταζολίνη και η ξυλομεταζολίνη σε μορφή σταγόνων για τη μύτη ή σπρέι. Ενεργούν γρήγορα και συμβάλλουν αποφασιστικά στην αποσυμφόρηση της μύτης. Τα αποτελέσματά τους διαρκούν για μία σχετικά μικρή χρονική περίοδο όταν χρησιμοποιούνται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Μία άλλη εναλλακτική λύση είναι οι σταγόνες εφεδρίνης.

Τα κορτικοστεροειδή που χορηγούνται από τη μύτη μειώνουν και ελέγχουν τις επιπτώσεις όλων ή σχεδόν όλων των μεσολαβητών που ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονή στη μύτη. Βελτιώνουν τα ρινικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας, όπως ο κνησμός, η ρινική καταρροή και η υπεραιμία (συμφόρηση).

Τα αντιλευκοτριενικά φάρμακα εμποδίζουν τη δράση των λευκοτριενίων, ενός μεσολαβητή αλλεργικών συμπτωμάτων και φλεγμονών. Εμποδίζουν την οξεία αντίδραση σε αλλεργικούς παράγοντες (κνησμός και φτέρνισμα) και ταυτόχρονα την καθυστερημένη αντίδραση σε αλλεργικούς παράγοντες (συμφόρηση). Απο τα αντιλευκοτριενικά, σην Ελλάδα κυκλοφορεί η μοντελουκάστη.

Επίσης μπορεί να γίνει και ανοσοθεραπεία έναντι των αλλεργιογόνων που είναι γνωστή καί ως «ενέσεις για την αλλεργία» ή απευαισθητοοίηση, σε περίπτωση που τα συμπτώματα επιμένουν. Η θεραπεία αυτή περιλαμβάνει ενέσεις χορηγούμενες κατά τακτά χρονικά διαστήματα – κατόπιν απόφασης του αλλεργιολόγου σας – για μια περίοδο τριών έως πέντε ετών. Με τη θεραπεία αυτή, το ανοσοποιητικό σας σύστημα αποκτά όλο και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα και μειώνει την ανάγκη για μελλοντική φαρμακευτική αγωγή.

Τα τελευταία χρόνια, ανοσοθεραπεία μπορεί να γίνεται και με υπογλώσσιες σταγόνες.

Μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να περιορίσετε την έκθεσή σας στη γύρη:

• Να αποφεύγετε να βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο νωρίς το απόγευμα, όταν τα επίπεδα της γύρης βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο τους.
• Προσπαθήστε να μένετε μέσα όταν τα επίπεδα της γύρης είναι υψηλά. 
• Τις νύχτες με άπνοια, να κοιμάστε με τα παράθυρα του υπνοδωματίου σας κλειστά, ώστε η γύρη να μη μπορεί να εισέλθει. 
• Να φοράτε γυαλιά ηλίου για να εμποδίζετε τη γύρη να μπει στα μάτια σας.
• Όταν βρίσκεστε μέσα στο αυτοκίνητο, να έχετε τις πόρτες και τα παράθυρα κλειστά. 
• Να κάνετε τις διακοπές σας σε παράκτιες περιοχές· η θαλάσσια αύρα κρατά τη γύρη στην ενδοχώρα. 
• Nα κάνετε μπάνιο και να λούζετε τα μαλλιά σας κάθε βράδυ, για να απαλλάσσεσθε από τους κόκκους της γύρης.

Φυσικοί τρόποι αντιμετώπισής.

1) Η βιταμίνη C.

Πολλοί δεν το γνωρίζουν,αλλά η βιταμίνη C είναι αντιισταμινική και βοηθάει πολύ να μειωθούν τα συμπτώματα από τις αλλεργίες.

Νερό με λεμόνι

Το λεμόνι βοηθά να φύγουν οι τοξίνες από το σώμα. Είναι ένα αντιβιοτικό και έχει αντιαλλεργικές ιδιότητες

Σε ένα ποτήρι με χλιαρό νερό,στίψτε 1/2 λεμόνι.Προσθέστε 1 κουταλιά του γλυκού μέλι.Ανακατέψτε καλά.Πιείτε το με άδειο στομάχι.

2) Το τσάϊ μέντας.

Ανακουφίζει από τη φαγούρα στο λαιμό και οι αντιμικροβιακές του ιδιότητες βοηθούν στην επούλωση. Επίσης μειώνει το οίδημα και τη φλεγμονή των βλενννογόνων στη μύτη,μειώνοντας έτσι το φτέρνισμα και την καταρροή.

Για να το κάνετε, ανακατέψτε μερικά φύλλα μέντας σε ένα φλιτζάνι τσαγιού και προσθέστε καυτό νερό. Αφήστε σκεπασμένο για 5-10 λεπτά πριν το πιείτε.

3) Πλύσεις με αλατόνερο.

Μία πολύ απλή μέθοδος καθαρισμού των ιγμόρειων είναι να αναμείξετε 1/4-1/2 κουταλάκι του γλυκού αλάτι με 1 φλιτζάνι του τσαγιού χλιαρό νερό.Για αποτελεσματικό καθαρισμό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το neti pot, ένα σκεύος που μοιάζει με το λυχνάρι του Αλλαντίν. Γύρτε πάνω από ένα νεροχύτη με το κεφάλι σας ελαφρά γυρισμένο προς τη μία πλευρά,βάλτε το στόμιο του neti σε ένα ρουθούνι και αφήστε το νερό να στραγγίξει από το άλλο ρουθούνι. Χρησιμοποιείστε το μισό διάλυμα,στη συνέχεια επαναλάβετε από την άλλη πλευρά, γέρνοντας το κεφάλι σας από την αντίθετη πλευρά, φυσήξτε απαλά από κάθε ρουθούνι για να φύγει όλο το νερό. Θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε απλά την παλάμη σας, που θα διπλώσετε να κάνετε κοίλο σχήμα, αλλά το neti pot είναι ευκολότερο στη χρήση.

Καθαρίστε τα ιγμόρεια σας με το αλατόνερο, δύο φορές την ημέρα, το πρωί και όταν επιστρέψετε από εξωτερικό χώρο, ιδίως την περίοδο που έχουν έξαρση οι αλλεργίες.

Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε αυτόν τον τρόπο καθαρισμού πριν τον ύπνο, για να διευκολύνετε την αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου και να αποτρέψετε το ροχαλητό που προκαλείται από αλλεργίες.

4) Πλύσιμο

Το πλύσιμο είναι μια προσωρινή λύση που ελαχιστοποιεί τα συμπτώματα της αλλεργίας. Όταν επιστρέψετε από εξωτερικό χώρο,κάντε ένα ζεστό ντους. Θα βοηθήσει να φύγουν τα υπολείμματα της γύρης από τα μαλλιά και το σώμα σας, που μπορεί να μεταφερθεί στα μάτια σας.

Αν τα μάτια σας είναι κόκκινα και ερεθισμένα και δεν έχετε αντιαλλεργικά κολλύρια ή φάρμακα στο σπίτι, η καλύτερη λύση είναι να τα πλύνετε καλά με κρύο νερό. Πάντα να πλένετε τα χέρια σας,όταν επιστρέφετε από εξωτερικό χώρο και αλλάζετε συχνά τα σεντόνια σας, ειδικά αν υποφέρετε από αλλεργίες.

5) Βότανα

Ευφρασία (Εuphrasia officinalis), αρνόγλωσσο (Plantago major), χρυσόβεργα (Solidago virgaurea), ευπατόριο (Eupatorium perfoliatum)

Παρασκευή: Φτιάξτε έγχυμα με ένα από τα βότανα ή μίγμα τους και πίνετε 3 φλιτζάνια την ημέρα. Χρησιμοποιήστε αυτό το γιατρικό για άφθονη, υδαρή καταρροή

Βότανα: Εχινάτσεα (Echinαcea), δενδρομολόχα (Althaeα oofficinalis), κουφοξυλιά (Sambucus nigra), θυμάρι (Thymus vulgaris)

Παρασκευή: Πίνετε 1 κττ με ίσα μέρη βάμματος από κάθε βότανο με ζεστό νερό 3 φορες την ημέρα. Χρησιμοποιείστε το ειδικά για πηκτή πρασινοκίτρινη βλέννα και συμφόρηση των ιγμορείων.