Σήμα κινδύνου από τον ΠΙΣ: Σε επικίνδυνη τροχιά η Δημόσια Υγεία – Μεγάλη η πίεση των Δημοσίων Νοσοκομείων – Ανύπαρκτη η ΠΦΥ

18 Προτάσεις του Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών του Π.Ι.Σ. για τη λειτουργία των Νοσοκομείων

Του Άρη Μπερζοβίτη

Σε επικίνδυνη τροχιά κινείται η Υγεία στην Ελλάδα. Οι τεράστιες ελλείψεις σε υγειονομικό προσωπικό, αναλώσιμα υλικά και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, οι εξαντλητικές εφημερίες των νοσοκομειακών ιατρών σε συνδυασμό με τη μείωση των αποδοχών τους, οι καθυστερήσεις πληρωμών σε παρόχους υπηρεσιών υγείας, δεν επιτρέπουν την ομαλή λειτουργία του δημοσίου συστήματος υγείας, το οποίο παραμένει όρθιο χάρη στις φιλότιμες προσπάθειες του ιατρικού και λοιπού προσωπικού.

Τα παραπάνω ανέφεραν ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου (Π.Ι.Σ.) Μιχαήλ Βλασταράκος, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών του Π.Ι.Σ. Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος και ο γενικός γραμματέας του Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, με αφορμή τους 6 μήνες λειτουργίας του Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών του Π.Ι.Σ..

Το Ινστιτούτο Ερευνών του Π.Ι.Σ. λειτουργεί από τα μέσα του 2016 με 14 Τομείς οι οποίοι καλύπτουν όλο το φάσμα της Υγείας (περίθαλψη, φαρμακευτική πολιτική, ιατρικός τουρισμός, εκπαίδευση κλπ) και της Κοινωνικής Ασφάλισης. Σε αυτούς απασχολούνται εθελοντικά 150 αξιόλογοι επιστήμονες από το χώρο της Ιατρικής, της Οικονομίας και του Φαρμάκου, οι οποίοι συνεδριάζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Ο ρόλος του Ινστιτούτου είναι συμβουλευτικός, ανάλογος εκείνου που ισχύει σε όλα τα Ευρωπαϊκά Κράτη, και σκοπός του είναι να υποβάλει προτάσεις προς την Πολιτεία για την επίλυση διαφόρων προβλημάτων.

Ο προϋπολογισμός του 2017 δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας

Σύμφωνα με στοιχεία που ανέφεραν οι ομιλητές, οι δημόσιες δαπάνες Υγείας το 2017 ανέρχονται στο 5% του ΑΕΠ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 7% και τα όρια ασφαλείας κάθε Συστήματος Υγείας είναι στο 6%. 

Η κρατική επιχορήγηση για τον ΕΟΠΥΥ από 526 εκ. το 2016, μειώθηκε στα 326 εκ. το 2017. Έγινε παράλληλα αύξηση, περίπου 700 εκ. ευρώ, της παρακράτησης και απόδοσης στον ΕΟΠΥΥ των εισφορών υγείας από τις κύριες και επικουρικές συντάξεις. Η ενέργεια αυτή όχι μόνο δεν λύνει το πρόβλημα, αλλά αντιθέτως το μεγεθύνει αφού μετακυλύει στους συνταξιούχους ένα ακόμη δυσβάστακτο βάρος τη στιγμή που υπόκεινται συνεχώς μείωση στη σύνταξή τους. 

Ο προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ για το 2017 πρέπει να ανέλθει στο 1% του ΑΕΠ (από 0,18% του ΑΕΠ που είναι σήμερα και 0,28% του ΑΕΠ το 2016) προκειμένου να καλύψει την περίθαλψη των πολιτών. Με την υφιστάμενη κατάσταση, οι ιδιωτικές δαπάνες εξακολουθούν να απορροφούν το 40% των συνολικών δαπανών για την υγεία (το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ). 

Ακόμη, η κρατική επιχορήγηση από τον τακτικό προϋπολογισμό για τις λειτουργικές δαπάνες των Νοσοκομείων του ΕΣΥ, προβλέπεται στα 1,301 δις ευρώ, ενώ ο προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ για τα Νοσοκομεία, ανέρχεται στα 888 εκ. ευρώ, για τις ιατρικές επισκέψεις 110 εκ. και για τις διαγνωστικές εξετάσεις Εργαστηρίων – Διαγνωστικών Κέντρων στα 328 εκ. ευρώ.

Τα 60 έτη η μέση ηλικία των νοσοκομειακών ιατρών

Στο ΕΣΥ ο μέσος όρος ηλικία των ιατρών είναι τα 60 χρόνια. Υπάρχουν 6.500 ελλείψεις σε μόνιμο ιατρικό προσωπικό και είναι επιτακτική ανάγκη ανανέωσης με Επιμελητές Β΄, με αύξηση των προσλήψεων και επιτάχυνση των διαδικασιών κρίσεων.

«Τα όποια βήματα σε προσλήψεις, ιδιαίτερα επικουρικών ιατρών, δεν λύνουν το μεγάλο πρόβλημα λειτουργίας των Νοσοκομείων», τόνισε ο κ. Βλασταράκος, και εξέφρασε την ανάγκη στήριξης των νοσοκομείων με προσλήψεις νοσηλευτικού, διοικητικού και παραϊατρικού προσωπικού (ελλείψεις νοσηλευτών 20.000 περίπου).

Υπάρχει καθυστέρηση στη στελέχωση των κλινών ΜΕΘ. Σήμερα, βρίσκονται εκτός λειτουργίας 150 κλίνες, ενώ υπάρχει η αναγκαία υποδομή. Θα μπορούσαν να νοσηλευθούν, εάν υπήρχε στελέχωση, πλέον των 4.000 ασθενών και να σωθεί το 50% εξ’ αυτών, στατιστικά.

Επίσης δεν υπάρχει ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό ολοκληρωμένο σύστημα, με αποτέλεσμα πολλά τμήματα των νοσοκομείων να μην επικοινωνούν μεταξύ τους, ούτε κεντρικά, ούτε με το Υπουργείο Υγείας και τις ΥΠΕ.

70% αύξηση της προσέλευσης στα νοσοκομεία ελλείψει ΠΦΥ

Η προσέλευση των ασθενών στα νοσοκομεία, λόγω της έλλειψης ΠΦΥ και της οικονομικής κρίσης, έχει αυξηθεί κατά 70% και οι αυξήσεις των εισαγωγών, λόγω της παραμελημένης υγείας των ασθενών, έχει μεταβιβάσει το κόστος της ΠΦΥ στη νοσοκομειακή περίθαλψη και μάλιστα μεγαλύτερο, λόγω της μειωμένης πρόληψης και φροντίδας. «Εάν τα Νοσοκομεία μας δεν ενδυναμωθούν γρήγορα, το σύστημα θα καταρρεύσει», προέβλεψαν.

Από τα 390 πολυϊατρεία του ΙΚΑ-ΕΟΠΥΥ έχουν μείνει σήμερα 200 μονάδες ΠΕΔΥ και αυτές λειτουργούν υποτυπωδώς. Προ της ψήφισης και εφαρμογής του Ν.4238/14, υπηρετούσαν στα ιατρεία του πρώην ΙΚΑ-ΕΟΠΥΥ 5.500 ιατροί. Μετά την ψήφιση και εφαρμογή του νόμου, υπηρετούν 2.200 πανελλαδικά. Τρεις χιλιάδες ιατροί είναι απολυμένοι και περίπου 500 το διάστημα 2014 μέχρι σήμερα έχουν συνταξιοδοτηθεί. Ένα σημαντικό τμήμα του ιατρικού πληθυσμού εργάζεται με ασφαλιστικά μέτρα. Εκκρεμούν πολλές δικαστικές αποφάσεις ιατρών που προσδοκούν την επαναφορά τους στο σύστημα. Έως 250 ιατροί έχουν επιστρέψει μετά από δικαστικές αποφάσεις, αλλά δεν έχουν λάβει το μισθό τους από τον Αύγουστο και μετά.

Γίνεται περισσότερο από κάθε άλλη χρονική συγκυρία φανερό ότι οι μονάδες χρειάζονται αναβάθμιση. Χρειάζονται όλες τις ειδικότητες και το κυριότερο να έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν όλες τις εργαστηριακές εξετάσεις. Στόχος πρέπει να είναι, όποιος μπαίνει στη μονάδα ΠΕΔΥ ή σε Κέντρο Υγείας να διεκπεραιώνει όλες τις αναγκαίες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις. Δεν νοείται μονάδα σήμερα να μην έχει παιδίατρο.

Προτάσεις του Τομέα Νοσοκομειακής Περίθαλψης του Ινστιτούτου για τη λειτουργία των Νοσοκομείων

Δεκαοχτώ προτάσεις για τη λειτουργία των Δημοσίων Νοσοκομείων κάνει ο Τομέας Νοσοκομειακής Περίθαλψης του Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών του Π.Ι.Σ.. Αυτές αναλυτικά είναι οι εξής:

1. Διασφάλισης ισότιμης πρόσβασης και παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας σε όλους τους πολίτες.

2. Συζήτηση για το χαρακτήρα της νομικής μορφής ορισμένων Νοσοκομείων (π.χ. «Νομικά Πρόσωπα Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα» εποπτευομένων από το κράτος), όπως συμβαίνει στην συντριπτική πλειοψηφία των Νοσοκομείων στην Ε.Ε. (Δημόσια ή Κοινωφελή Ιδρύματα). Τα εργασιακά δικαιώματα των ήδη υπηρετούντων σε αυτά πρέπει να διασφαλιστούν.

3. Πρόβλεψη ειδικής διαδικασίας επιλογής των Διοικήσεων των Νοσοκομείων (ενδεχομένως με ανάμειξη του ΑΣΕΠ), με τεχνοκρατικά κριτήρια και αδιάβλητο τρόπο, καθώς και αποκλεισμό των πολιτικών παρεμβάσεων.

4. Πλήρης μηχανοργάνωση των Νοσοκομείων με λειτουργία ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων συμβατών μεταξύ τους. Δυνατότητα παρακολούθησης της κίνησης των ασθενών σε πραγματικό χρόνο (on line), εφαρμοζομένων διαγνωστικών εξετάσεων, θεραπευτικών πρωτοκόλλων και κοστολόγησης αυτών. Ηλεκτρονικό σύστημα παραγγελίας φαρμάκων, αντιδραστηρίων και λοιπών υλικών και των επιμέρους αναλώσεων αυτών. Υποχρεωτική δημοσίευση ισολογισμών, αποτελεσμάτων χρήσης και λειτουργικών στοιχείων όλων των υπηρεσιών.

5. Ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος όλων των πολιτών που να ενημερώνεται σε όλες τις επαφές του με τις υπηρεσίες του ΕΣΥ και τις δομές του Ιδιωτικού Τομέα με τρόπο που να διασφαλίζονται τα προσωπικά δεδομένα και το ιατρικό απόρρητο.

6. Ολοκλήρωση του Υγειονομικού Χάρτη, με λεπτομερή αποτύπωση των υπαρχουσών δομών, του ανθρώπινου δυναμικού, της υλικοτεχνικής υποδομής σε σχέση με τις ανάγκες του πληθυσμού.

7. Με στόχο τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, της αποδοτικότητας και την εξοικονόμηση πόρων, όταν κρίνεται σκόπιμο να προχωρούν σε:

• Αναδιάταξη μονάδων υγείας
• Συνδιοίκηση Νοσοκομείων
• Συνένωση ομοειδών τμημάτων, μονάδων και εργαστηρίων εντός του ίδιου νοσοκομείου
• Μετατροπή μικρών (γενικών νοσοκομείων – κέντρων υγείας) σε μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ή Βραχείας, Εξειδικευμένης Νοσηλείας ή Ειδικού Σκοπού Μονάδες, που θα είναι λειτουργικά συνδεδεμένες μέσω του Νοσοκομείου Αναφοράς
• Ίδρυση νέων νοσοκομείων όταν αυτό είναι απαραίτητο (π.χ. νοσοκομείου Παίδων στη Βόρεια Ελλάδα)
• Ορθολογική κατανομή προσωπικού και άλλων πόρων στη βάση λειτουργικών δεικτών

8. Λειτουργία επιλεγμένων νοσοκομείων ως εξειδικευμένων κέντρων αναφοράς σε ειδικά θέματα (πχ καρδιοχειρουργικά, μεταμοσχευτικά, παιδοκαρδιολογικά κλπ).

9. Λειτουργία ειδικών νοσοκομείων περίθαλψης χρονίως πασχόντων, κέντρων αποκατάστασης, κέντρων αντιμετώπισης ασθενών τελικού σταδίου, συνδεδεμένων με ομάδα νοσοκομείων.

10. Συγκρότηση ανεξάρτητων Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) με οργανωτική και διοικητική αυτοτέλεια ανά νοσοκομείο ή ανά ομάδα νοσοκομείων που γειτνιάζουν, με ταυτόχρονη θεσμοθέτηση της εξειδίκευσης της Επείγουσας Ιατρικής. Σταδιακή αλλαγή του Συστήματος Εφημεριών, με στόχο τη λειτουργία των ΤΕΠ των μεγάλων πόλεων καθημερινά σε 24ωρη βάση.

11. Ομοειδής αποζημίωση των νοσοκομείων και των ιδιωτικών κλινικών με βάση τα διεθνώς θεσμοθετημένα DRGs (Diagnostic Related Groups) – Ομοιογενείς Διαγνωστικές Ομάδες, οι οποίες θα επικαιροποιούνται σε ετήσια βάση.

12. Θέσπιση μόνιμης διαδικασίας περιοδικής αξιολόγησης του ιατρικού δυναμικού και των άλλων επαγγελματιών υγείας των Νοσοκομείων, με βάση διεθνώς ισχύοντα πρωτόκολλα αξιολόγησης. Θέσπιση κινήτρων για αύξηση της παραγωγικότητας.

13. Υιοθέτηση του ετήσιου κλινικού προϋπολογισμού ανά τμήμα και ης ευθύνης διαχείρισής του από τους διευθυντές εκάστου τμήματος.

14. Επέκταση του θεσμού της ολοήμερης λειτουργίας των Νοσοκομείων σε διαγνωστικές και επεμβατικές πράξεις και χειρουργεία. Θεσμοθέτηση του δικαιώματος του ασθενή να επιλέγει με διαφανή διαδικασία τον θεράποντα ιατρό του.

15. Σύναψη συμβάσεων των Νοσοκομείων με Ιδιωτικές Ασφαλιστικές Εταιρείες Ελλάδος και εξωτερικού.

16. Παροχή ειδικών κινήτρων (οικονομικά, εξέλιξης κλπ) σε ιατρούς και νοσηλευτές που υπηρετούν σε άγονες και απομακρυσμένες περιοχές.

17. Παροχή στις δομές του ΕΣΥ της δυνατότητας να συνάπτουν ειδικές συμβάσεις με ιδιώτες ιατρούς, μετά από αυστηρή αξιολόγηση και με αμοιβές που θα καθορίζονται από το κράτος, προκειμένου να καλύπτουν επιτακτικές ανάγκες εφόσον το επιβάλουν οι συνθήκες.

18. Θεσμοθέτηση της δυνατότητας πρόσληψης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις, ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού εις «αναπλήρωσιν» (locum) ελλείποντος (ευρισκομένου σε άδεια, ασθενούντος, συνταξιοδοτηθέντος κλπ) προσωπικού μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας κανονικής πρόσληψης.

«Είναι καιρός πλέον, μετά από 34 χρόνια λειτουργίας του ΕΣΥ, να ανοίξει ένας ειλικρινής διάλογος μεταξύ όλων των φορέων της Ιατρικής Κοινότητας και της Πολιτείας για την ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και τον εκσυγχρονισμό του, μετά από τις αδυναμίες που διαπιστώνονται, σύμφωνα με τα σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις κατευθύνσεις του Παγκόσμιου και του Ευρωπαϊκού Ιατρικού Συλλόγου των οποίων ο Π.Ι.Σ. είναι μέλος», δήλωσε ο κ. Μιχαήλ Βλασταράκος.

Φωτογραφία από αριστερά προς τα δεξιά:
κος Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος, Πρόεδρος Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών
κος Μιχαήλ Βλασταράκος, Πρόεδρος Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου
κος Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ, Γενικός Γραμματέας Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών