Του Άρη Μπερζοβίτη
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε προσφάτως στο έγκριτο διεθνές περιοδικό New England Journal of Medicine, διερευνήθηκε αν το ζολεδρονικό οξύ (zoledronate) αποτρέπει τα κατάγματα σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας όταν χορηγείται κάθε 12 έως 18 μήνες, και αν οι επιδράσεις του στην οστική πυκνότητα και στην ανανέωση των οστών παραμένουν πέραν των 5 ετών. Αν η επίδρασή του ήταν μακροχρόνια, θα μπορούσε να αποτρέψει τα σπονδυλικά κατάγματα σε πρώιμες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) αναφέρουν ότι πραγματοποιήθηκε μια 10ετής, προοπτική, διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή που περιελάμβανε πρώιμες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (ηλικίας 50 έως 60 ετών) με βαθμολογίες T οστικής πυκνότητας χαμηλότερες από 0 και υψηλότερες από -2,5 (βαθμολογίες -1 ή υψηλότερη τυπικά υποδηλώνει φυσιολογική οστική πυκνότητα) στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, στον αυχένα του μηριαίου ή στο ισχίο. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία για να λάβουν έγχυση με ζολεδρονικό οξύ σε δόση 5 mg κατά την έναρξη και στα 5 χρόνια (ομάδα zoledronate-zoledronate), ζολεδρονικό οξύ σε δόση 5 mg κατά την έναρξη και εικονικό φάρμακο στα 5 χρόνια (zoledronate-placebo ομάδα), ή εικονικό φάρμακο τόσο στην έναρξη όσο και στα 5 έτη (ομάδα εικονικού φαρμάκου-εικονικό φάρμακο). Πραγματοποιήθηκαν ακτινογραφίες σπονδυλικής στήλης κατά την έναρξη, 5 ετών και 10 ετών. Το πρωτεύον τελικό σημείο ήταν το σπονδυλικό κάταγμα, το οποίο αξιολογήθηκε ημιποσοτικά και ορίστηκε ως τουλάχιστον 20% αλλαγή στο ύψος του σπονδύλου από αυτό που παρατηρήθηκε στην ακτινογραφία βασικής γραμμής. Τα δευτερεύοντα τελικά σημεία ήταν το κάταγμα ευθραυστότητας, οποιοδήποτε κάταγμα και μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα.
Δέκα χρόνια μετά την έναρξη της δοκιμής, το ζολεδρονικό οξύ που χορηγήθηκε κατά την έναρξη και στα 5 χρόνια ήταν αποτελεσματική στην πρόληψη του μορφομετρικού σπονδυλικού κατάγματος σε πρώιμες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Οι θάνατοι που σχετίζονται με πτώσεις είναι ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως και η γνώση των τάσεων και των διαφορών στους θανάτους παγκοσμίως που σχετίζονται με την πτώση, μπορεί να είναι πολύτιμη για τον προσδιορισμό στρατηγικών πρόληψης και την ανάπτυξη αποτελεσματικών πολιτικών.
Σε διεθνή μελέτη που επίσης δημοσιεύθηκε προσφάτως στο επιστημονικό περιοδικό the Lancet, αναλύθηκαν οι θνησιμότητες από πτώσεις σε 59 χώρες υψηλού και ανώτερου μεσαίου εισοδήματος, 1990–2021, με προβλέψεις έως το 2040.
Φαίνεται ότι η θνησιμότητα η σχετιζόμενη με την πτώση ανά 100. 000 άτομα μειώθηκε από 23,21 το 1990 σε 11,01 το 2009, αυξάνοντας σε 12,50 έως το 2021. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου από το 1990 έως το 2021, οι θνησιμότητες ήταν σταθερά υψηλότερες μεταξύ των ανδρών, των ατόμων σε χώρες υψηλού εισοδήματος και των ηλικιωμένων. Τα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν ένα σαφές μοτίβο στα ποσοστά θνησιμότητας που σχετίζονται με την πτώση ανάλογα με το φύλο, το επίπεδο εισοδήματος και την ηλικιακή ομάδα. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι το ποσοστό θνησιμότητας που σχετίζεται με την πτώση αναμένεται να αυξηθεί από 14,80 ανά 100 000 άτομα το 2021 σε 19,48 έως το 2040. Η αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με την πτώση από το 1990 έως το 2040 μπορεί να αποδοθεί στην αύξηση του πληθυσμού, επειδή ο απόλυτος αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με την πτώση έχει αυξηθεί παρά το μειούμενο ποσοστό.
Οι θάνατοι που σχετίζονται με τις πτώσεις αναμένεται να αυξηθούν μεταξύ γυναικών και ατόμων ηλικίας 85 ετών και άνω και θα συνεχίσουν να αυξάνονται έως το 2040. Όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, είναι απαραίτητη η επείγουσα και προληπτική εφαρμογή στοχευμένων παρεμβάσεων και προγραμμάτων πρόληψης για την αποτελεσματική μείωση της θνησιμότητας που σχετίζεται με την πτώση.
