Πανεπιστημιακοί και προσωπικότητες του χώρου, επί τρεις και πλέον ώρες, παρέθεταν στοιχεία για την επιβάρυνση του πλανήτη μας από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες, αλλά και προτάσεις για την αναστροφή της, σε Ειδική Κοινή Συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος του ελληνικού Κοινοβουλίου, που πραγματοποιήθηκε στις 22/4/2024, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γης.
Η συνεδρίαση, υπό τον τίτλο, «Περιβάλλον και Υγεία», ήταν μια πρωτοβουλία της βουλευτού Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία και καθηγήτριας Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ, Αθηνάς Λινού. Μία πρωτοβουλία που έγινε αμέσως αποδεκτή από τους Προέδρους των δύο επιτροπών, Βασίλη Οικονόμου και Διονυσία Αυγερινοπούλου, και υποστηρίχθηκε θερμά από τον Πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Τασούλα. Παράλληλα είχε και την ενθάρρυνση του Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Σωκράτη Φάμελλου, ο οποίος, στο δικό του χαιρετισμό, στηλίτευσε το γεγονός ότι οι πραγματικές αλλαγές καθυστερούν πολύ, την ώρα που καταγράφεται πληθώρα δηλώσεων για το θέμα.
Χαιρετισμό απηύθυνε, επίσης, η πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Διονυσία Αυγερινοπούλου, ενώ τη συνεδρίαση συντόνισε ο πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων, επίσης βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, Βασίλης Οικονόμου.
Μετά τους χαιρετισμούς, το λόγο πήρε ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εθνικός εκπρόσωπος για την κλιματική αλλαγή, Χρήστος Ζερεφός, ο οποίος αφού παρουσίασε σειρά γεγονότων και ενδείξεων για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, τόνισε ότι η κλιματική κρίση εξελίσσεται με ρυθμό εντονότερο από τις εκτιμήσεις, με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού. Προχώρησε ωστόσο στην εκτίμηση ότι υπάρχει ακόμη χρόνος για την αναστροφή, αρκεί να γίνει τώρα.
Η Λυδία Καρρά, ιδρύτρια και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και σκηνοθέτης, παρουσίασε φωτογραφίες και βίντεο από την καταστροφή του ελληνικού τοπίου, αρχής γενομένης από την περίοδο της Δικτατορίας.
Οι βουλευτές και προσκεκλημένοι της εκδήλωσης είχαν, επίσης, την ευκαιρία να ακούσουν την Margaret Rita Karagas, καθηγήτρια και πρόεδρο του Τμήματος Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Geisel, ιδρυτική διευθύντρια των Κέντρων Μοριακής Επιδημιολογίας και Έρευνας Περιβαλλοντικής Υγείας και Πρόληψης Νοσημάτων Παιδιών στο πανεπιστήμιο του Dartmouth και US Fulbright Scholar στο Ινστιτούτο Prolepsis, να μιλά για τη σπουδαιότητα της σωστής διατροφής και του υγιούς περιβάλλοντος. Παράλληλα η καθηγήτρια τόνισε τη σημασία της παρακολούθησης και καταγραφής των τοξικών ουσιών σε τρόφιμα και ανθρώπους -ιδίως σε μικρά παιδιά- καθώς η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τις συγκεντρώσεις των τοξικών ουσιών στο σύστημα διατροφής μας. Επιπλέον αναφέρθηκε σε νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες που μπορεί να προκύψουν από προσβάσιμα συστήματα δοκιμής και παρακολούθησης(test and monitor) περιβαλλοντικών εκθέσεων και επιπτώσεων στην υγεία, ενώ εξέφρασε την απορία της για την απουσία μητρώου καρκίνου στη χώρα μας (αριθμός νοσούντων, περιοχές, τύποι καρκίνου κ.ά.).
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ και πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Δημοσθένης Σαρηγιάννης, αφού σημείωσε με έμφαση την αύξηση θανάτων εξαιτίας της ρύπανσης, κατέθεσε σειρά δράσεων, όπως η υιοθέτηση στρατηγικής για την πρόληψη και το μετριασμό των επιπτώσεων από τη ρύπανση, η ανανέωση του στόλου οχημάτων των αυτοκινήτων, η απαγόρευση εισόδου στο Κέντρο της Αθήνας των ρυπογόνων Ι.Χ. και η καθιέρωση μίας ημέρας τηλεργασίας ανά εβδομάδα.
Η καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Παθολογικής Ανατομικής του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Επιστημόνων για την Κοινωνική και Περιβαλλοντική Ευθύνη Πολυξένη Νικολοπούλου – Σταμάτη, ανέδειξε, από τη δική της πλευρά, πτυχές του προβλήματος, όπως η εσωτερική ρύπανση των χώρων, η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η νυχτερινή φωτορύπανση ενώ επέμεινε στην ευαλωτότητα του ανθρώπου, που καταδεικνύεται από την αύξηση των αυτοάνοσων νοσημάτων, την πρόσφατη πανδημία covid-19 κ.ά..
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικών Επιστημών και Πρώην Διευθυντής του Κέντρου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης, Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας στο πανεπιστήμιο του Harvard, Πέτρος Κουτράκης μοιράστηκε με το ακροατήριο σειρά ανησυχητικών στοιχείων – εκτιμήσεων, όπως ότι ακόμη και αν σταματούσαν σήμερα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, θα απαιτούνταν εκατοντάδες χρόνια για να επιστρέψει η Γη στα προβιομηχανικά επίπεδα. Η κλιματική αλλαγή θα έχει και οικονομική διάσταση, εξ άλλου, τόνισε ο καθηγητής: στο Βορρά θα αυξηθεί το κατά κεφαλήν εισόδημα, στο Νότο – και στην Ελλάδα – θα μειωθεί. Ταυτοχρόνως, η κλιματική κρίση θα πλήξει περισσότερο τα κατώτερα στρώματα των κοινωνιών. Το μέλλον θα χαρακτηριστεί και από έλλειψη νερού και τροφίμων, προειδοποίησε. Ο Π. Κουτράκης έκρουσε, μάλιστα, τον κώδωνα κινδύνου για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας (πλημμύρες, άνοδος θερμοκρασίας, ερημοποίηση κ.α.) και έκλεισε την ομιλία του με δύο παρατηρήσεις: τάχθηκε κατά της εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Κρήτη και έκανε λόγο για μέτρια κατάσταση της υγείας των Ελλήνων (καταναλώνουμε περισσότερο κρέας από ό,τι στην Αργεντινή, παρατήρησε). Επιπλέον τόνισε πως οι παγκόσμιες στρατηγικές μετριασμού και προσαρμογής δεν αρκούν. Πρέπει να είναι ειδικά σχεδιασμένες για την Ελλάδα και να αφορούν (1) στην προστασία των ανθρώπων και της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας από πλημμύρες, πυρκαγιές, καύσωνες, (2) στην παροχή επαρκούς ενέργειας, νερού και τροφής, και (3) στην διατήρηση ενός καθαρού περιβάλλοντος και υγιούς πληθυσμού.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ο σιωπηλός δολοφόνος, σύμφωνα με τον καθηγητή στο τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντή ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Νικόλαο Μιχαλόπουλο. Προς επίρρωσιν αυτού, παρέθεσε σειρά μετρήσεων από τους, ανά την επικράτεια, σταθμούς του Αστεροσκοπείου. Πιο χαρακτηριστικό – και ανησυχητικό – παράδειγμα, τα Ιωάννινα, όπου οι μετρήσεις θυμίζουν… Κίνα, όπως ανέφερε.
Τελευταία παρέμβαση από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Κυριάκο Σουλιώτη, ο οποίος συσχέτισε τον καρκίνο με τη ρύπανση του περιβάλλοντος, επιπλέον εξέφρασε την ανησυχία του για την αύξηση θανάτων στην Ευρώπη λόγω του καύσωνα. Επικαλούμενος το πόρισμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ότι η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απειλή για την υγεία, ο Κ. Σουλιώτης ζήτησε υπερεθνική αντιμετώπιση του ζητήματος.
Η Ειδική Συνεδρίαση των δύο Κοινοβουλευτικών Επιτροπών έκλεισε με τις παρεμβάσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκη, και της αν. υπουργού Υγείας Ειρήνης Αγαπηδάκη, αλλά και των εκπροσώπων των κομμάτων.
Εκ μέρους του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μίλησε η Αθηνά Λινού, η οποία και συνόψισε την ειδική συνεδρίαση κάνοντας λόγο για «πανδαισία γνώσης, αγωνίας και ελπίδος». Η πρόσβαση σε καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον αναγνωρίσθηκε ως ανθρώπινο δικαίωμα από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τόνισε επίσης με την ταυτόχρονη επισήμανση ότι το καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον επηρεάζεται από τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες.
«Χρόνια Πολλά Γη!», ευχήθηκαν, τέλος, οι παρόντες και παρούσες – με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του πλανήτη μας -. Μένει να αποδειχθεί αν κυβερνήσεις, επιστημονικοί φορείς και πολίτες θα μείνουν στις ευχές και τις διαπιστώσεις ή αν, αντιθέτως, αποφασίσουν και αναλάβουν πρωτοβουλίες και δράσεις.
Η συνεδρίαση της επιτροπής έχει ήδη μεταδοθεί στην τηλεόραση, από το κανάλι της Βουλής, ενώ το σχετικό video θα είναι διαθέσιμο στο site της Βουλής.
