Σωτήρης Τσιόδρας: Πώς θα πείσουμε τους νέους να φορέσουν μάσκα

Στη χρήση της μάσκας από τους μαθητές αναφέρθηκε ο καθηγητής λοιμωξιολογίας και εκπρόσωπος Υπουργείου Υγείας για το νέο κορονοϊό, Σωτήρης Τσιόδρας μιλώντας στην έκτακτη ενημέρωση των διαπιστευμένων συντακτών υγείας. Ο κ. Τσιόδρας έδωσε συμβουλές προς τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς για την εξοικείωση των μαθητών με τη χρήση της μάσκας. “Τα παιδιά βασίζονται στην επιβράβευση. Με την επιβράβευση είναι πιο εύκολο για αυτά να υιοθετήσουν μια συμπεριφορά. Οφείλουμε να τους τη δώσουμε όταν χρησιμοποιούν τη μάσκα, αντί για την τιμωρία ή την απουσία αν δεν τη χρησιμοποιούν. Είναι μία άλλη αντίληψη, την οποία καλλιεργεί κανείς ελεύθερα” ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ακολουθεί η τοποθέτηση του καθηγητή, σχετικά με τη χρήση της μάσκας:

“Σχετικά με τα παιδιά που είναι το θέμα των ημερών. Ξέρουμε πως μπορεί να κολλήσουν τον ιό, αλλά μελέτες με αντισώματα και με επαρκή τεκμηρίωση δείχνουν πως αυτό γίνεται σε μικρότερο ποσοστό στα παιδιά κάτω των 12.

Πρόσφατη μελέτη των τελευταίων ημερών με 651 παιδιά από το Ηνωμένο Βασίλειο που νοσηλεύτηκαν, επιβεβαίωσε τον μικρό κίνδυνο σοβαρής νόσου.

Τα παιδιά μας θα ωφεληθούν πολύ περισσότερο από την εκπαιδευτική διαδικασία παρά από την απουσία από το σχολείο. Η συνέχιση της λειτουργίας των σχολείων κατά την διάρκεια της πανδημίας είναι εξαιρετικά σημαντική. Η παρουσία των παιδιών στο σχολείο είναι απαραίτητη και δεν μπορεί να αντικατασταθεί με την αποκλειστική εξ’ αποστάσεως ηλεκτρονική διδασκαλία.

Είναι σημαντική η παρουσία των παιδιών για την εκπαιδευτική διαδικασία, για την απόκτηση νέων γνώσεων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Επιπλέον, οι δημιουργικές σχέσεις με τους μαθητές και τους διδάσκοντες, η συμμετοχή στο παιχνίδι και στις αθλητικές δραστηριότητες έχουν μεγάλη σημασία για την κοινωνική και συναισθηματική ολοκλήρωση των παιδιών, των εφήβων, τη σωματική και ψυχική τους υγεία.

Μπορεί να απαιτηθούν άλλες μορφές διδασκαλίας, εάν τα επιδημιολογικά δεδομένα μεταβληθούν είτε στο σύνολο της χώρας, είτε σε κάποιες επιμέρους πιο επιβαρυμένες περιοχές. Θα πρέπει να υπάρχει ετοιμότητα για αυτό όχι μόνο στην Πατρίδα μας, σε όλο τον κόσμο γίνεται.

Από τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων προκύπτει ότι η αναστολή λειτουργίας των σχολείων, όταν δεν συνδυάζεται με άλλα μέτρα, δεν φαίνεται να συμβάλλει αποτελεσματικά στον περιορισμό της διασποράς του ιού και δεν προσφέρει επιπλέον προστασία για την υγεία των παιδιών.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό και νομίζω έχει αξιοποιηθεί σαν ευκαιρία στον σύγχρονο κόσμο, να συνεχιστεί, να διαμορφωθεί η δυνατότητα για πραγματοποίηση οργανωμένης διαδικτυακής εκπαίδευσης, εάν το επιβάλλουν οι συνθήκες. Φυσικά και πρέπει να εξασφαλιστεί αυτό, στην περίπτωση παιδιών που δεν είναι δυνατή η προσέλευση τους στο σχολείο λόγω ενός σοβαρού νοσήματος. Ήδη η Επιτροπή μας έχει αποφασίσει για κριτήρια που κατατάσσουν κάποια παιδιά σε αυτή την κατηγορία του σοβαρού νοσήματος.

Να μιλήσω λίγο για τη χρήση της μάσκας. Η αλήθεια είναι πως η σωστή χρήση της βοηθά στον περιορισμό της διασποράς του ιού. Αρκεί να γίνεται σωστά, να είμαστε εκπαιδευμένοι για αυτό.
Τα μικρά αεροσταγονίδια που εκπέμπουμε με ένα φτάρνισμα μπορεί να φτάσουν στα 7-8 μέτρα απόσταση και να παραμείνουν στον αέρα για σημαντικό χρονικό διάστημα. Έτσι, σαν ένα απλό μηχανικό μέτρο, αλλά και με ειδικά φίλτρα, η μάσκα μπορεί να περιορίσει την διασπορά. Οι μάσκες με τα ειδικά φίλτρα είναι απαραίτητες στους υγειονομικούς χώρους.

Η χρήση της μάσκας προτείνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Unicef ως ένα μέρος συνόλου μέτρων Δημόσιας Υγείας. Άρα δεν τη βλέπουμε μόνη της τη μάσκα. Τη βλέπουμε μαζί με την τήρηση των αποστάσεων, με την υγιεινή των χεριών, με την αναπνευστική υγιεινή, με τον επαρκή φυσικό αερισμό των κλειστών χώρων, ώστε να προλάβουμε και να ελέγξουμε την μετάδοση των αναπνευστικών ιών. Όχι μόνο του SARS-CoV-2, αλλά και της γρίπης.

Δεδομένου ότι ο ιός μεταδίδεται μέσω σταγονιδίων που παράγονται από άτομο που έχει μολυνθεί, είτε εμφανίζει συμπτώματα είτε όχι – παραδείγματος χάριν μια δυνατή φωνή – η χρήση της μάσκας προστατεύει το άτομο που την φορά, αλλά ακόμα περισσότερο τους άλλους. Έτσι, μας διευκολύνει αυτή η χρήση της μάσκας να συνεχίσουμε την κοινωνική μας δραστηριότητα, όταν έχουμε υψηλά επιδημιολογικά φορτία και υψηλή πιθανότητα μετάδοσης της νόσου.

Φυσικά και στα μικρά παιδιά, ιδιαίτερα στα νήπια, στα παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού, η χρήση της έχει πολλαπλά εφαρμοστικά προβλήματα. Και θα έχει περισσότερο εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας και σε συνθήκες ηρεμίας των παιδιών στην τάξη, οι εκπαιδευτικοί μπορούν σε τακτά χρονικά διαστήματα να δίνουν την δυνατότητα στα παιδιά για ένα διάλειμμα μάσκας, ώστε να επέρχεται αποφόρτιση των παιδιών και να ενισχύεται η σωστή χρήση της.

Θέλω να προσθέσω και κάτι άλλο. Το παράδειγμα στα παιδιά το δίνουμε οι υπόλοιποι, οι μεγάλοι, με την συμπεριφορά μας. Αν οι γονείς φοράνε την μάσκα ως μέρος της καθημερινής δραστηριότητας, εκεί που απαιτείται βέβαια, τότε περνάνε το μήνυμα στα παιδιά ότι δεν είναι κάτι δυσάρεστο.

Η εξοικείωση με την χρήση θα πρέπει να προηγείται του σχολικού έτους. Τα παιδιά να κατανοήσουν τον σκοπό της, να μπορούν να επιλέξουν μια μάσκα που θα την αισθάνονται βολική στο πρόσωπο τους. Να τη χρησιμοποιούν σε μια ευχάριστη δραστηριότητα. π.χ. μια ζωγραφική, ώστε να μην τους φανεί ένα πρόσθετο βάρος στη καθημερινή τους δραστηριότητα στο σχολείο.

Στα μικρά παιδιά θα χρησιμοποιήσουμε το παιχνίδι. Στα μεγαλύτερα θα τα ωθήσουμε στην αναζήτηση της σωστής πληροφορίας. Τα παιδιά μας πλέον έχουν ίσως και περισσότερη πρόσβαση στην πληροφορία από εμάς τους ίδιους. Από επίσημες δομές να είναι  αυτή η πληροφορία. Από διεθνείς έγκυρους Οργανισμούς, όχι από ιστοσελίδες που προβάλουν ψευδείς πληροφορίες, όπως το ότι δεν υπάρχει ο ιός.

Πόσο στενοχωρήθηκα όταν πληροφορήθηκα πως σε μεγάλο νοσοκομείο της χώρας ασθενής με κορονοϊό, στα πρόθυρα της διασωλήνωσης μάλιστα, αμφισβητούσε την ύπαρξη του ιού.

Επίσης, θέλω να μοιραστώ και κάτι άλλο μαζί σας που αφορά τα παιδιά μας. Τα παιδιά βασίζονται στην επιβράβευση. Με την επιβράβευση είναι πιο εύκολο για αυτά να υιοθετήσουν μια συμπεριφορά. Οφείλουμε να τους τη δώσουμε όταν χρησιμοποιούν τη μάσκα, αντί για την τιμωρία ή την απουσία αν δεν τη χρησιμοποιούν. Είναι μία άλλη αντίληψη, την οποία καλλιεργεί κανείς ελεύθερα.

Μοιραζόμαστε την αγωνία μας με τα παιδιά. Δεν προβάλουμε επάνω στα παιδιά το δικό μας άγχος, ενδεχομένως τη μικροβιοφοβία μας ή ακόμα χειρότερα, τον δικό μας πανικό. Τους απαντούμε με ειλικρίνεια. Τους εξηγούμε πως αυτά τα μέτρα, η μάσκα, η κοινωνική απόσταση δεν θα μας οδηγήσει σε καμία περίπτωση στον αποκλεισμό, στο κοινωνικό στίγμα. Πως η συμπάθειά μας προς τους φίλους μας, προς το διπλανό μας, πρέπει να συνεχιστεί. Πρέπει να εκδηλώνεται, προσωρινά με άλλους τρόπους, με τήρηση αυτών των δύσκολων μέτρων για την ασφάλεια όλων μας.

Αν φερθούμε σωστά, αν δώσουμε προτεραιότητα και έμφαση πως όλα αυτά γίνονται στο πλαίσιο αυτής της ασφάλειας, θα έρθει το εμβόλιο, θα ξεπεράσουμε αυτό το κοινωνικό πρότυπο, που και εμένα δεν μου αρέσει. Θα υπάρξει ξανά η αγκαλιά με τις φίλες μας, τους φίλους μας, αυτή η αγκαλιά που τρέφει την κοινωνικότητα, που εκπαιδεύει τη ψυχή.

Δεν το έχω ξαναπεί. Τη θεωρώ ένα «μαχαίρι με δύο όψεις» τη μάσκα. Από τη μια χρησιμοποιείται για καλό σκοπό στα Νοσοκομεία μας, από τους γιατρούς μας, τις νοσηλεύτριές μας, στα μικρά παιδάκια με τις ασθένειες που αφορούν την άμυνά τους, όπως παιδιά από ογκολογικές μονάδες, ώστε να μην εκτεθούν στα μικρόβια και τώρα, για λίγο εύχομαι καιρό, στις κοινωνικές μας δραστηριότητες.

Θα μας προφυλάξει ώστε να μην αναγκαστούμε να πάρουμε πιο δύσκολα μέτρα. Πάντα σαν υποστήριξη στα άλλα μέτρα, σε αυτά τα μέτρα που όλοι ξέρετε. Πάντα στο μέτρο του δυνατού, στην τήρηση της απόστασης, του περιορισμού των ελεύθερων επαφών μας με κάποια συγκεκριμένα άτομα του κύκλου μας μόνο, ώστε να μπορούμε να ενεργήσουμε γρηγορότερα αν εμφανιστεί ένα κρούσμα στον κύκλο μας.

Από την άλλη μεριά είναι ένα αναγκαίο κακό. Πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε, να την εκμεταλλευτούμε, να τη χρησιμοποιήσουμε σαν ένα δικό μας προσωπικό απαγορευτικό, ένα προσωπικό lockdown. Αυτό πρέπει να γίνει, παρά τα επιχειρήματα εναντίον της, επιστημονικά επιχειρήματα, όπως ο κίνδυνος μιας ψεύτικης αίσθησης ασφάλειας, κακής χρήσης.

Θυμάστε, τα είχα κατονομάσει στο παρελθόν. Όχι γιατί άλλα έλεγα τότε και άλλα λέω τώρα. Απλά οι οδηγίες των διεθνών οργανισμών άλλαξαν, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στήριξαν άλλη προσέγγιση με βάση τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα. Και η Επιτροπή μας, η Επιτροπή των Λοιμωξιολόγων και των Επιδημιολόγων υιοθέτησε τη νέα προσέγγιση.

Ακόμα και τότε, πρέπει να σας πω ένα μυστικό, φάνηκε η δημοκρατικότητα στην Επιτροπή μας. Είχαν μοιραστεί οι γνώμες μεταξύ μας και οι τοποθετήσεις μας, κάτι που ο κόσμος δεν το γνώριζε, αλλά εμένα προσωπικά με ανακούφιζε. Μου έδινε μία ελευθερία στη σκέψη, γιατί γνώριζα πως ακούγονται όλες οι απόψεις, πως δεν έχουμε χάσει την ικανότητα να συζητούμε και να κρίνουμε με κριτήρια επιστημονικά.

Άλλωστε, οι επιστήμονες εισηγούνται, η Πολιτεία αποφασίζει, ο κόσμος όμως εφαρμόζει. Και τα μέτρα κρίνονται και από την εφαρμοσιμότητά τους.

Οι μεγάλοι ας κάνουμε σωστότερη χρήση της μάσκας, ας δώσουμε το παράδειγμα στα μικρά παιδιά, αλλά ας είμαστε πιο ελεύθεροι και επικεντρωμένοι στον εκπαιδευτικό της χαρακτήρα και όχι στην υποχρεωτικότητα του μέτρου.

Μήπως το ίδιο και η ίδια στρατηγική με τη μάσκα δεν θα έπρεπε να ισχύει και για άλλες δραστηριότητες και καθημερινές μας συνήθειες που έχουν σχέση με τη διατροφή μας, με την άθληση, με την υπόλοιπη υγεία μας;

Θα τελειώσω με μία ευχή. Μακάρι γρήγορα και ελπίζω με ένα καλά ελεγμένο, ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο, ακόμα και αν είναι απαραίτητο να το κάνουμε μία φορά το χρόνο, όπως της γρίπης, να τελειώσουν όλοι αυτοί οι περιορισμοί και οι υποχρεωτικότητες στην καθημερινότητά μας, να αναπνεύσουμε σε όλα τα επίπεδα, το κοινωνικό, το οικονομικό και το πολιτικό.

Και να δούμε στο πρόσωπο ο ένας τον άλλον με καθαρή ματιά και αίσθηση πως κάναμε το καθήκον μας. Δεν εκθέσαμε, ούτε εκτεθήκαμε στον κίνδυνο, μείναμε πιστοί στην κοινωνική αλληλεγγύη.”