Γράφει η Γεωργία Φαρμάκη
Ιατρός Βιοπαθολόγος, Μέλος δικτύου Iatrica
Μια φυσιολογική βιολογικά διαδικασία που κανείς δεν συζητάει. Μήπως ήρθε η ώρα να μάθεις για την εμμηνόπαυση;
Τι σημαίνει εμμηνόπαυση
Εμμηνόπαυση είναι εκείνη η περίοδος της ζωής της γυναίκας που σηματοδοτεί το τέλος της εμμήνου ρύσεως. Διαγιγνώσκεται αναδρομικά, δηλαδή θεωρούμε ότι μια γυναίκα βρίσκεται σε εμμηνόπαυση όταν συμπληρώσει 12 μήνες χωρίς παρουσία έμμηνης ρύσης.
Είναι μια φυσιολογική βιολογική διαδικασία και ο μέσος όρος ηλικίας εμφάνισης της είναι τα 51-52 έτη ενώ μπορεί να κυμανθεί από τα 47-55 έτη. Στις γυναίκες που καπνίζουν επέρχεται νωρίτερα, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει η γενετική προδιάθεση και η ηλικία που η μητέρα της γυναίκας μπήκε στην εμμηνόπαυση.
Οργανικά αυτή η χρονική περίοδος χαρακτηρίζεται από τη μείωση των επιπέδων παραγωγής της προγεστερόνης και των οιστρογόνων από τις ωοθήκες και αντισταθμιστικά από την αύξηση των επιπέδων της ωχρινοτρόπου LH και της θυλακιοτρόπου FSH ορμόνης από την υπόφυση. Στην εμμηνόπαυση η γυναίκα χάνει την αναπαραγωγική της ικανότητα.
Ποια είναι τα πρώτα σημάδια της εμμηνόπαυσης
Τα πρώτα συμπτώματα ποικίλλουν και διαφέρουν σε ένταση και συχνότητα από γυναίκα σε γυναίκα. Τα πιο συνήθη είναι:
- Οι διαταραχές του κύκλου. Οι κύκλοι είναι μικρότεροι σε διάρκεια ή άλλες φορές πιο συχνοί και με βαριά έμμηνη ρύση και κατόπιν αραιώνουν μέχρι να σταματήσουν τελείως
- Οι εξάψεις
- Προβλήματα στον ύπνο όπως δυσκολία στη έλευση και κακή ποιότητα ύπνου
- Η ελάττωση της ελαστικότητας του δέρματος. Το δέρμα γίνεται πιο λεπτό και ξηρό με αύξηση της ρυτίδωσής του και εμφανίζει μεγαλύτερη ευαισθησία στην ηλιακή ακτινοβολία. Εμφανίζει έντονη ερυθρότητα τόσο στο πρόσωπο όσο και στο στήθος. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε ορμονική ακμή.
- Τα μαλλιά γίνονται αδύναμα και εμφανίζεται τριχόπτωση
- Εμφανίζονται αλλαγές στη διάθεση με επικράτηση νευρικότητας, ευερεθιστότητας, καταθλιπτικού συναισθήματος ,αδυναμία συγκέντρωσης διαταραχές μνήμης και έλλειψη ενεργητικότητας
- Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, ξηρότητα του κόλπου, λοιμώξεις του ουρογεννητικού συστήματος
- Αύξηση του σωματικού βάρους με εμφάνιση κοιλιακής παχυσαρκίας, η οποία αποτελεί δείκτη αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων
Πού οφείλονται οι εξάψεις κατά την εμμηνόπαυση
Οι εξάψεις είναι το πιο χαρακτηριστικό και βασανιστικό σύμπτωμα της εμμηνόπαυσης.
Χαρακτηρίζονται, από τις γυναίκες που τις βιώνουν ,σαν μια αίσθηση απότομης και έντονης ζέστης που συνοδεύεται από έντονη εφίδρωση στο επάνω κυρίως μέρος του σώματος ενώ ακολουθείται συνήθως από αίσθημα ψύχους.
Η διάρκεια της κρίσης έξαψης διαρκεί από ένα με δύο έως και δέκα λεπτά και συμβαίνει κυρίως την νύχτα με επακόλουθο την διακοπή του ύπνου.
Η συχνότητα εμφάνισης ποικίλλει και στην διάρκεια της κλιμακτήριου και στην εμμηνόπαυση.
Η ακριβής αιτία των εξάψεων παραμένει ασαφής, ωστόσο πιστεύεται ότι οφείλονται στην διακύμανση στα επίπεδα των ορμονών που συμβαίνουν στη χρονική αυτή περίοδο και στην αυξημένη ευαισθησία του συστήματος ελέγχου της θερμοκρασίας του σώματος το οποίο γίνεται πολύ ευαίσθητο σε μικρές αλλαγές.
Τι εξετάσεις πρέπει να κάνει μια γυναίκα για να διαπιστώσει ότι έχει μπει στην εμμηνόπαυση
Η διάγνωση τίθεται συνήθως με την κλινική εικόνα, παύση της εμμήνου ρύσεως για 12 μήνες. Ωστόσο μπορούν να γίνουν εξετάσεις αίματος ώστε να μετρηθούν τα επίπεδα των ορμονών εκείνων που θα μας δείξουν αν μια γυναίκα διανύει την περίοδο της κλιμακτηρίου η έχει μπει στην εμμηνόπαυση.
Μετράμε τα επίπεδα της FSH και της LH καθώς και των οιστρογόνων. Η αύξηση της FSH προηγείται αυτή της LH και είναι ο δείκτης που τεκμηριώνει την ωοθηκική ανεπάρκεια ενώ ακολουθεί και η πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων. Η μέτρηση του επιπέδου των ορμονών μπορεί να γίνει εκτός από τον ορό του αίματος και στο σάλιο δίνοντάς μας έτσι πιο σταθερά αποτελέσματα.
Άλλες εξετάσεις που πρέπει η γυναικά να κάνει στην διάρκεια της εμμηνόπαυσης είναι ο έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας, ο έλεγχος του λιπιδιμικού προφίλ (χοληστερίνης τριγλυκεριδίων, ΗDL, LDL) και βέβαια να κάνει τις προληπτικές εξετάσεις της μαστογραφία, PAP test, υπερηχογράφημα, έλεγχο για οστεοπόρωση σε συνεννόηση με τον γυναικολόγο της.
Εμμηνόπαυση και οστεοπόρωση συνδυάζονται;
H μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση αποτελεί σοβαρό παράγοντα κινδύνου στον γενικό πληθυσμό. Η κύρια αιτία εμφάνισης της είναι η οιστρογονική ανεπάρκεια που επέρχεται από την έκπτωση της ωοθηκικής λειτουργίας.
Στατιστικά 200 εκατομμύρια γυναίκες πάσχουν από οστεοπόρωση παγκόσμια ενώ το 40-50% των γυναικών ηλικίας άνω των 50 ετών κινδυνεύει από οστεοπορωτικό κάταγμα.
Μετά την εμμηνόπαυση η οστική απώλεια επιταχύνεται σημαντικά. Παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση οστεοπόρωσης είναι η πρόωρη εμμηνόπαυση, το χαμηλό σωματικό βάρος, το κάπνισμα, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η έλλειψη βιταμίνης D και η πτωχή σε ασβέστιο διατροφή.
