Ένα σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη ενός καθολικού τεστ αίματος που θα ανιχνεύει όλους τους καρκίνους, έκαναν επιστήμονες στις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον Έλληνα ογκολόγο Νικόλα Παπαδόπουλο. Οι επιστήμονες ανέπτυξαν ένα τεστ που μπορεί να διαγνώσει ταυτόχρονα οκτώ διαφορετικά είδη καρκίνου.
Ο τελικός στόχος των επιστημόνων είναι να υπάρξει ένα τεστ αίματος που όλοι οι άνθρωποι θα κάνουν κάθε χρόνο, π.χ. όπως συμβαίνει με τις μαστογραφίες στις γυναίκες, ώστε έγκαιρα να γίνεται η διάγνωση τυχόν καρκίνου, προκειμένου έτσι να αυξάνεται η πιθανότητα θεραπείας και επιβίωσης. Ένα τέτοιο καθολικό τεστ έγκαιρης διάγνωσης, πριν την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων του καρκίνου, θεωρείται το «ιερό δισκοπότηρο» της ογκολογίας.
Το νέο μη επεμβατικό τεστ υγρής βιοψίας με την ονομασία CancerSEEK αναλύει το DNA που κυκλοφορεί στο αίμα και ελέγχει την παρουσία μεταλλάξεων σε 16 γονίδια και οκτώ πρωτεΐνες, που συνδέονται με τον καρκίνο.
Το τεστ δοκιμάσθηκε σε 1.005 ασθενείς με διαγνωσμένους μη μεταστατικούς καρκίνους (σταδίου ένα έως τρία) των ωοθηκών, του ήπατος, του στομάχου, του παγκρέατος, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου, των πνευμόνων και του μαστού, οι οποίοι δεν είχαν εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Για πέντε από αυτούς τους καρκίνους (ωοθηκών, ήπατος, στομάχου, παγκρέατος και οισοφάγου) δεν υπάρχει μέχρι σήμερα κανένα τεστ έγκαιρης διάγνωσης.
Το νέο τεστ ανίχνευσε κατά μέσο όρο περίπου το 70% αυτών των καρκίνων, με ποσοστά επιτυχίας που κυμαίνονταν ανάλογα με το είδος καρκίνου: από το 33% για τον καρκίνο του μαστού έως το 98% για τον καρκίνο στις ωοθήκες.
Το τεστ, του οποίου το κόστος αναμένεται να είναι έως 500 δολάρια ανά ασθενή, χρησιμοποιεί υπολογιστικό αλγόριθμο μηχανικής μάθησης για να εντοπίσει το σημείο του σώματος όπου βρίσκεται το όργανο που έχει τον καρκίνο. Το τεστ είναι αποτελεσματικότερο στην ανίχνευση καρκίνων δεύτερου και τρίτου σταδίου από ό,τι πρώτου (ανιχνεύει το 43% κατά μέσο όρο των καρκίνων αρχικού σταδίου).
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή ογκολογίας και παθολογίας Νικόλα Παπαδόπουλο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, δήλωσαν ότι το τεστ δεν είναι ακόμη έτοιμο για κλινική χρήση και ήδη το δοκιμάζουν όχι σε καρκινοπαθείς, αλλά σε ανθρώπους χωρίς καρκίνο, για να διαπιστώσουν την πραγματική χρησιμότητά του.
Αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον τα αποτελέσματα αυτής της δεύτερης μεγαλύτερης πενταετούς δοκιμής, που γίνεται σε περίπου 50.000 γυναίκες ηλικίας 65 έως 75 ετών, οι οποίες δεν είχαν ποτέ καρκίνο έως τώρα. Μια πρώτη δοκιμή του τεστ σε 812 υγιή άτομα δείχνει ότι το CancerSEEK εμφανίζει ψευδώς θετικά αποτελέσματα (δείχνει καρκίνο χωρίς να υπάρχει πραγματικά) σε λιγότερο από το 1% των περιπτώσεων.
«Η χρήση ενός συνδυασμού επιλεγμένων βιοδεικτών για την έγκαιρη ανίχνευση έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τον τρόπο που ελέγχουμε την παρουσία του καρκίνου και βασίζεται στην ίδια λογική που χρησιμοποιούμε συνδυασμούς φαρμάκων για να θεραπεύσουμε τους καρκίνους» δήλωσε όππως μεταδίδει το ΑΠΕ ο Ν. Παπαδόπουλος. Σχετικά με το πόσο αξιοποιήσιμο είναι στην πράξη, τόνισε ότι «ένα τεστ δεν χρειάζεται να είναι τέλειο, για να είναι χρήσιμο».
Ποιος είναι ο Νικόλας Παπαδόπουλος
Ο Δρ. Νικόλας Παπαδόπουλος είναι καθηγητής ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins Kimmel Cancer Center και διευθυντής μεταφραστικής γενετικής στο κέντρο Hopkins Ludwig. Θεωρείται ειδικός στην καρκινική διαγνωστική. Έγινε διεθνώς γνωστός για την ανακάλυψη της γενετικής βάσης της προδιάθεσης σε κληρονομικό καρκίνο του κόλον (HNPCC) μια από τις πιο κοινές μορφές κληρονομικού καρκίνου. Ανέπτυξε ευαίσθητες μεθόδους για ένα νέο τεστ αίματος «υγρής βιοψίας» για τη διάγνωση του DNA καρκίνων.
Τελείωσε τις σπουδές του στην Ελλάδα και συνέχισε στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον. Έπειτα απέκτησε το μεταπτυχιακό του στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και ολοκλήρωσε την εκπαίδευση του στο Johns Hopkins Medical Institutes, στον τομέα της Ογκολογίας. Δέχθηκε τη θέση του βοηθού καθηγητή στο τμήμα Παθολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia, όπου και μελέτησε την καρκινική γενετική στο καρκίνο του προστάτη. Στη συνέχεια διετέλεσε Επιστημονικός επικεφαλής στην GMP Genetics, όπου ανέπτυξε εφαρμογές γενετικής διαγνωστικής.
Η ανακάλυψη ότι μεταλλάξεις στα γονίδια MSH2, MLH1, MSH6, and PMS2 προδιαθέτουν για τον καρκίνο του κόλον, είχε μεγάλο αντίκτυπο για την κατανόηση και μοριακή κατηγοριοποίηση καρκίνων που έχουν υψηλά ποσοστά μεταλλάξεων.
Αυτές οι ανακαλύψεις οδήγησαν στην ανάπτυξη διαγνωστικών τεστ για την προ-συμπτωματική διάγνωση ατόμων με HNPCC. Ο Δρ. Παπαδόπουλος όχι μόνο ανέπτυξε διαγνωστικά, αλλά ως επιστημονικός επικεφαλής μια νέας διαγνωστικής εταιρίας ανέπτυξε μια διαγνωστική μέθοδο που μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε γενετική αρρώστια.
