Τι γνωρίζετε για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη και τα δικαιώματα των ασθενών;

Η ελεύθερη λήψη υγειονομικής περίθαλψης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πρέπει να συνοδεύεται από εγγυήσεις ποιότητας και ασφάλειας. Οι ασθενείς, προκειμένου να κάνουν συνειδητές επιλογές, πρέπει να έχουν πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες που επιθυμούν σχετικά με τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα λάβουν υγειονομική περίθαλψη σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ και θα τους επιστραφούν τα έξοδα όταν επιστρέψουν στη χώρα τους.

Ειδικότερα, η Οδηγία 2011/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2011 περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης, προβλέπει τη θέσπιση ενός γενικού πλαισίου το οποίο:

• αποσαφηνίζει τα δικαιώματα των ασθενών όσον αφορά την πρόσβασή τους σε διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη και την επιστροφή των εξόδων τους
• εξασφαλίζει την ποιότητα και την ασφάλεια της υγειονομικής περίθαλψης που αυτοί θα λάβουν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ
• προωθεί τη συνεργασία σε θέματα υγειονομικής περίθαλψης μεταξύ των κρατών μελών.

Η παρούσα οδηγία δεν αφορά:

• μακροχρόνιες υπηρεσίες περίθαλψης
• τα δημόσια προγράμματα εμβολιασμού.

Ευθύνες των κρατών μελών

Κάθε κράτος πρέπει να καθορίσει ένα ή περισσότερα εθνικά σημεία επαφής για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη. Αυτά τα σημεία επαφής βρίσκονται σε επικοινωνία με τις οργανώσεις ασθενών, τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και τους ασφαλιστικούς φορείς υγειονομικής περίθαλψης. Είναι αρμόδια να παρέχουν στους ασθενείς πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά τους, όταν αυτοί αποφασίζουν να επωφεληθούν της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας των άλλων σημείων επαφής σε άλλα κράτη μέλη.

Το κράτος μέλος όπου πραγματοποιείται η θεραπεία οργανώνει και παρέχει την υγειονομική περίθαλψη. Εξασφαλίζει την τήρηση των προτύπων ποιότητας και ασφάλειας κατά την παροχή της περίθαλψης, κυρίως μέσω της δημιουργίας μηχανισμών ελέγχου. Επίσης, εξασφαλίζει ότι θα γίνει σεβαστή η προστασία προσωπικών δεδομένων και η ίση μεταχείριση για ασθενείς μη υπηκόους τής επικράτειάς του. Το εθνικό σημείο επαφής του κράτους μέλους όπου πραγματοποιείται η θεραπεία παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες στους ασθενείς.

Μετά την παροχή της περίθαλψης, το κράτος μέλος ασφάλισης είναι αυτό που αναλαμβάνει να επιστρέψει τα έξοδα για την υγειονομική περίθαλψη του ασφαλισμένου, υπό τον όρο ότι η θεραπεία που αυτός έλαβε συγκαταλέγεται μεταξύ των μορφών περίθαλψης για τις οποίες προβλέπεται επιστροφή εξόδων βάσει της εθνικής νομοθεσίας.

Ρυθμίσεις για την επιστροφή εξόδων της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης

Το κράτος μέλος ασφάλισης εξασφαλίζει επιστροφή των εξόδων που βαρύνουν ασφαλισμένο ο οποίος λαμβάνει διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη, υπό τον όρο ότι ο ασφαλισμένος δικαιούται τέτοια μορφή υγειονομικής περίθαλψης. Το επίπεδο των εξόδων που επιστρέφονται ισούται με το ποσό που θα είχε επιστραφεί από το επίσημο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, εάν η περίθαλψη είχε παρασχεθεί στο έδαφός του. Αυτό το επίπεδο εξόδων δεν υπερβαίνει το πραγματικό κόστος της περίθαλψης που παρασχέθηκε.

Το κράτος μέλος ασφάλισης έχει τη δυνατότητα να επιστρέφει συναφή έξοδα, όπως έξοδα διαμονής ή μετακίνησης.

Ένας ασφαλισμένος μπορεί επίσης να επωφελείται επιστροφής εξόδων στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών προς ενίσχυση της τηλεϊατρικής.

Για την ανάληψη ορισμένων εξόδων υγειονομικής περίθαλψης, η οποία παρασχέθηκε διασυνοριακά, το κράτος ασφάλισης μπορεί να προβλέπει σύστημα προηγούμενης έγκρισης, για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης του σχεδιασμού και/ή της χρηματοδότησης του συστήματος υγείας του. Οφείλει να δίνει συστηματικά αυτήν την έγκριση εάν ο ασθενής δικαιούται την εν λόγω υγειονομική περίθαλψη και όταν αυτή δεν μπορεί να του παρασχεθεί στη χώρα του εντός προθεσμίας ιατρικώς αποδεκτής. Αντίθετα μπορεί να αρνηθεί να δώσει αυτήν την έγκριση σε ασθενή σε περιπτώσεις που απαριθμούνται με μεγάλη ακρίβεια.

Εάν ένας ασθενής ζητάει προηγούμενη έγκριση και πληρούνται οι προϋποθέσεις, η εν λόγω έγκριση πρέπει να δίδεται σύμφωνα με τον κανονισμό για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, εκτός εάν ο ασθενής ζητήσει να επεξεργαστούν την αίτησή του στο πλαίσιο της παρούσας οδηγίας.

Οι διοικητικές διαδικασίες όσον αφορά τη χρήση τής υγειονομικής περίθαλψης πρέπει να είναι αναγκαίες και αναλογικές. Εφαρμόζονται με διαφάνεια και μέσα σε καθορισμένες προθεσμίες, σύμφωνα με αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια. Τα κράτη μέλη, όταν επεξεργάζονται διοικητικά μία αίτηση διασυνοριακής περίθαλψης, πρέπει να λαμβάνουν κυρίως υπόψη τη συγκεκριμένη ιατρική κατάσταση του ασθενούς καθώς και τον επείγοντα χαρακτήρα και τις ατομικές περιστάσεις.

Συνεργασία στον τομέα τής υγείας 

Τα κράτη μέλη συνεργάζονται για να διευκολύνουν την εφαρμογή τής οδηγίας. Υποστηρίζουν, ιδιαιτέρως, τη δημιουργία ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς για τους πάροχους υγειονομικής περίθαλψης, των οποίων στόχος είναι να προωθηθεί η κινητικότητα της εμπειρογνωμοσύνης στην Ευρώπη, ήτοι η πρόσβαση σε περίθαλψη υψηλής εξειδίκευσης, χάρη στη συγκέντρωση και οργάνωση διαθέσιμων πόρων και ειδικών γνώσεων.

Τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν την εγκυρότητα των ιατρικών συνταγών που έχουν εκδοθεί σε άλλα κράτη μέλη, εφόσον αφορούν φάρμακα που έχουν άδεια κυκλοφορίας στο έδαφός τους. Πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης και επαλήθευσης της αυθεντικότητας των συνταγών από τους επαγγελματίες τής υγείας.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται επίσης να συνεργαστούν στη θεραπεία των σπάνιων νόσων, χάρη στην ανάπτυξη της ικανότητας διάγνωσης και θεραπείας, Η βάση δεδομένων Orphanet και τα ευρωπαϊκά δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αυτόν το σκοπό.

Τα συστήματα ή οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής υγείας (E-health) επιτρέπουν επίσης την παροχή διασυνοριακής περίθαλψης. Η παρούσα οδηγία προβλέπει τη δημιουργία δικτύου εθνικών αρχών αρμόδιων για την «ηλεκτρονική υγεία», ώστε να ενισχυθεί η συνέχιση της περίθαλψης και να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη.

Τέλος, η δημιουργία ενός δικτύου αρχών ή φορέων επιφορτισμένων με την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας θα διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες σε αυτόν τον τομέα.

Η παρούσα οδηγία ακολουθεί ακριβώς το πνεύμα τής νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου από τη δικαστική απόφαση Kohll και Decker της 28ης Απριλίου 1998 και η οποία έχει αναγνωρίσει το δικαίωμα των ασθενών να λαμβάνουν επιστροφή των εξόδων τους για ιατρική περίθαλψη σε άλλο κράτος μέλος. Δεν αμφισβητεί τις αρχές τού κανονισμού για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ιδιαιτέρως την αρχή τής εξομοίωσης της μεταχείρισης των ασθενών κατοίκων και μη κατοίκων ενός κράτος μέλους, και την αρχή τής ευρωπαϊκής κάρτας ασφάλισης ασθενείας.

Λέξεις – κλειδιά της πράξης

• Διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη: η υγειονομική περίθαλψη που παρέχεται ή συνταγογραφείται σε κράτος μέλος διάφορο από το κράτος μέλος ασφάλισης.
• Κράτος μέλος ασφάλισης: είναι το κράτος μέλος στο οποίο είναι ασφαλισμένος ο ασθενής.
• Κράτος μέλος όπου πραγματοποιείται η θεραπεία: είναι το κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου παρέχεται η διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη.
• Υγειονομική περίθαλψη που υπόκειται σε προηγούμενη έγκριση:
  1. Υγειονομική περίθαλψη που υπόκειται σε σχεδιασμό και περιλαμβάνει: είτε τουλάχιστον μία διανυκτέρευση είτε τη χρήση πολύ εξειδικευμένης και δαπανηρής ιατρικής υποδομής ή ιατρικού εξοπλισμού
  2. Υγειονομική περίθαλψη που απαιτεί θεραπεία η οποία παρουσιάζει ιδιαίτερο κίνδυνο για τον ασθενή ή τον πληθυσμό
  3. Υγειονομική περίθαλψη από πάροχο υγειονομικής περίθαλψης που ενδέχεται να εγείρει σοβαρές και συγκεκριμένες ανησυχίες όσον αφορά την ποιότητα ή την ασφάλεια της περίθαλψης.
• Λόγοι άρνησης της έγκρισης:
  1. Σε περίπτωση κινδύνου για την ασφάλεια του ασθενούς
  2. Σε περίπτωση κινδύνου για το κοινό
  3. Όταν εγείρονται σοβαρές και συγκεκριμένες ανησυχίες αναφορικά με τη συμμόρφωση ενός πάροχου ως προς τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές ποιότητας και ασφάλειας των ασθενών και
  4. Εάν η εν λόγω υγειονομική περίθαλψη μπορεί να παρασχεθεί στο έδαφός του εντός προθεσμίας ιατρικώς αποδεκτής.

Δείτε εδώ το πρότυπο έντυπο συνταγής με ισχύ σε όλες τις χώρες της ΕΕ.