Τι μπορεί να κρύβει το άγχος;

Το άγχος είναι κομμάτι της καθημερινής ζωής, ειδικά στη σύγχρονη κοινωνία. Δεν πρόκειται μόνο για ανησυχία και πανικό. Είναι η καθημερινή εμπειρία της υπερέντασης, της πίεσης του χρόνου και της προσπάθειας που καταβάλλουμε για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις που μας επιβάλλονται στη δουλειά και στο σπίτι. Το άγχος είναι το συναίσθημα που συνοδεύει την απάντηση του οργανισμού στον κίνδυνο ή την απειλή. Όταν οι πρόγονοί μας ζούσαν στις σπηλιές και καλούνταν να αντιμετωπίσουν κάποιον υπαρκτό κίνδυνο, που απειλούσε τη ζωή τους, έπρεπε να διαθέτουν έναν αυτόματο μηχανισμό, ώστε να μπορούν να αντιδρούν άμεσα. Αυτός ο μηχανισμός λειτουργεί μέχρι σήμερα για να μας προφυλάξει, γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα χρήσιμος. Επομένως, η φύση μας έχει εξοπλίσει με το μηχανισμό του άγχους, για να μας βοηθήσει και όχι για να μας βλάψει. Το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) μας παρουσιάζει τα συμπτώματα που θα πρέπει να προσέξουμε, επισημαίνοντας ότι ίσως κάποιες φορές να κρύβει πολλές διαταραχές και νοσήματα. Παράλληλα όμως μας δίνει χρήσιμες συμβουλές για να το αντιμετωπίσουμε και προπαντός να χαλαρώσουμε.

Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν αγχωνόμαστε

• Αυξάνεται ο αριθμός και η ένταση των καρδιακών παλμών.
• Ιδρώνουμε.
• Σφίγγονται πολλές μυϊκές ομάδες.
• Εντείνεται ο ρυθμός της αναπνοής μας, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος κ.ά.
• Μεταβάλλεται η ροή του αίματος στο κεφάλι και νιώθουμε ζαλάδα.
• Μειώνεται η πεπτική λειτουργία, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ναυτία και κόμπο στο στομάχι.
• Μειώνεται η παραγωγή σιέλου και έχουμε ξηροστομία.
• Ενεργοποιείται γενικά ο μεταβολισμός μας και επιφέρει αίσθημα κόπωσης.

Πολλές φορές στις μέρες μας τα παραπάνω συμβαίνουν χωρίς να υπάρχει πραγματική απειλή ή κίνδυνος. Για παράδειγμα, όταν στο καθημερινό μας πρόγραμμα πρέπει να εντάξουμε πολλές υποχρεώσεις, στις οποίες θέλουμε να είμαστε συνεπείς, καταλήγουμε να νιώθουμε έντονο άγχος. Έτσι μπορεί να αποδιοργανωνόμαστε, να αναβάλλουμε, να πιστεύουμε ότι είμαστε μη αποτελεσματικοί ή να τα καταφέρνουμε, σε βάρος όμως της ποιότητας ζωής μας. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άγχος μετατρέπεται από μηχανισμό ωφέλιμο σε δυσλειτουργική διαδικασία.

Το άγχος μπορεί να είναι αιτιολογικός παράγοντας για πολλές διαταραχές και νοσήματα όπως:

• Ημικρανίες, πονοκεφάλους, ευαισθησία σε κρυολογήματα και προβλήματα στην έμμηνο ρύση για τις γυναίκες.
• Αναπνευστικές και πεπτικές διαταραχές.
• Υψηλή πίεση, καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια.
• Ψυχικά προβλήματα υγείας, όπως κατάθλιψη και νευρικοί κλονισμοί.
• Aποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος.
• Μείωση του σεξουαλικής διάθεσης και της σεξουαλικής γονιμότητας.
• Έκπτωση των γνωστικών ικανοτήτων.

Πότε είστε αγχωμένοι

• Νιώθετε πολλές φορές ότι θέλετε να κλάψετε;
• Είναι για σας δύσκολο να συγκεντρώνεστε και να παίρνετε αποφάσεις;
• Φωνάζετε συνεχώς στους γύρω σας, στο σπίτι και στην δουλειά;
• Νιώθετε τις περισσότερες στιγμές της ημέρας κουρασμένοι;
• Δεν δείχνετε κανένα ενδιαφέρον για σεξ;
• Δεν κοιμάστε καλά;
• Αισθάνεστε εξουθενωμένοι στο τέλος κάθε μέρας;
• Πίνετε και καπνίζετε περισσότερο, για να περάσει ευκολότερα η μέρα σας;
• Αισθάνεστε ότι δεν αντέχετε άλλο;
• Τρώτε όταν δεν πεινάτε;
• Νιώθετε ότι δεν έχετε καταφέρει τίποτα σπουδαίο στο τέλος της μέρας;

Αν στις περισσότερες από τις παραπάνω ερωτήσεις έχετε απαντήσει «ναι», τότε το άγχος μπορεί να είναι για σας, πρόβλημα. Όταν οι καθημερινές εντάσεις και πιέσεις αρχίζουν να επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής μας και αρχίζουμε να νιώθουμε υπερβολικά αγχωμένοι, τότε είναι καιρός να κάνουμε κάτι για τον εαυτό μας. Διαβάστε, λοιπόν, τις παρακάτω συμβουλές, για το πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε.

Απλά βήματα για την αντιμετώπιση του άγχους

• Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε και να αλλάξετε τις καταστάσεις εκείνες που σας δημιουργούν άγχος.
• Οργανώστε το χρόνο σας, φτιάχνοντας μια λίστα με τα επείγοντα και λιγότερα επείγοντα που έχετε να κάνετε και μην αναλαμβάνετε περισσότερη δουλειά, από όση μπορείτε να φέρετε σε πέρας.
• Κάνετε γυμναστική, όπως κολύμβηση, περπάτημα ή τζόκινγκ, που αποδεσμεύουν από την ένταση που δημιουργεί το άγχος.
• Προσπαθήστε να αποφεύγετε τις βλαβερές μεθόδους καταπολέμησης του άγχους, όπως να πίνετε αλκοόλ, να καπνίζετε και να τρώτε πολύ. Οι συνήθειες αυτές μπορεί να φαίνεται ότι σας ανακουφίζουν και σας ηρεμούν προσωρινά, η αλήθεια είναι όμως ότι μακροχρόνια, δημιουργούν περισσότερο άγχος και επιπλέον κάνουν κακό στην υγεία σας.
• Μάθετε πώς να χαλαρώνετε.
• Αν τα συμπτώματα επιμένουν επισκεφτείτε τον γιατρό σας ή ενταχθείτε στα εξατομικευμένα ή ομαδικά προγράμματα που πραγματοποιούνται με στόχο τη διαχείριση του άγχους.

8 βήματα για χαλάρωση

1. Καθίστε με τέτοιο τρόπο, ώστε τα πόδια σας να ακουμπούν στο πάτωμα ή σε κάποια άλλη αναπαυτική θέση και ακουμπήστε τα χέρια σας στους γοφούς σας.

2. Διαλέξτε μια φράση, εικόνα ή προσευχή για να αυτοσυγκεντρωθείτε σε αυτήν. Μπορείτε επίσης να αυτοσυγκεντρωθείτε στην αναπνοή σας.

3. Εισπνεύσετε αργά και βαθιά από τη μύτη και εκπνεύστε από το στόμα. Αν αναπνέετε σωστά, το στομάχι σας και όχι ο θώρακας σας πρέπει να ανασηκώνετε ελαφρά στην αρχή κάθε αναπνοής.

4. Κλείστε τα μάτια.

5. Καθώς αναπνέετε, χαλαρώστε σταδιακά τους ώμους και τα χέρια σας. Προσέξτε τα δόντια σας να μην είναι σφιγμένα. Απαλές, ελεγχόμενες αναπνοές βοηθούν στη χαλάρωση της μυϊκής έντασης και του άγχους. Κατά τη διάρκεια των αναπνοών επαναλάβετε τη λέξη, φράση ή προσευχή καθώς εκπνέετε.

6. Υιοθετείστε μια παθητική διάθεση, χωρίς να ανησυχείτε πώς τα πάτε. Όταν έρχονται άλλες σκέψεις στο μυαλό προσπαθήστε μέσω της χαλάρωσης και της επανάληψης της φράσης να τις διώξετε.

7. Συνεχίστε για 10 – 20 λεπτά.

8. Εφαρμόστε την τεχνική μία ή δύο φορές την ημέρα (κατά προτίμηση νωρίς το πρωί ή και το βράδυ πριν ξαπλώσετε για ύπνο).