Χαράσσοντας το μέλλον του υγειονομικού συστήματος στην Ελλάδα

Σημαντικές ομιλίες, προτάσεις, μελέτες και στατιστικά στοιχεία από την Ελλάδα και τις χώρες της Ε.Ε. παρουσιάστηκαν στο κορυφαίο συνέδριο για την Υγεία «Shaping the Future of Healthcare in Greece – Healthcare Reforms: Greater Challenges Ahead», με κύριο θέμα το μέλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη του ελληνικού συστήματος υγείας.

Στο συνέδριο, το οποίο διοργανώνεται φέτος για 5η συνεχόμενη χρονιά υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσμων (EFPIA) σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας (ΕΛΕΔΥΠΥ), την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), και την Boussias Communications, με τη συνδρομή του εξειδικευμένου καθημερινού newsletter για την υγεία Health Daily, συμμετείχαν διακεκριμένοι ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, εκπρόσωποι δημοσίων και ιδιωτικών φορέων υγείας, εξέχοντα στελέχη του πολιτικού, ακαδημαϊκού και επιχειρηματικού χώρου και πάνω από 500 σύνεδροι, διαμορφώνοντας ένα forum γόνιμου διαλόγου για όλους τους stakeholders από τον χώρο της υγείας και του φαρμάκου.

Το συνέδριο άνοιξε με ομιλία του ο υπουργός Υγείας Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο οποίος ανακοίνωσε ότι θα υπάρξει πλήρης αλλαγή μοντέλου για το φάρμακο μέσα στον Μάιο όπου θα κατατεθεί η νέα πρόταση του υπουργείου Υγείας με στόχο την καλύτερη πρόσβαση των πολιτών και την εξοικονόμηση πόρων κάνοντας αναφορά και σε ένα νέο μοντέλο rebate. Ο υπουργός κάλεσε τις φαρμακευτικές εταιρείες να επιδείξουν λογική και κατανόηση κατά την μεταβατική αυτή περίοδο, καθώς γνωρίζουν ότι η χώρα κατανάλωνε επί δεκαετίες υπέρογκα φάρμακα, με τζίρο που την τελευταία δεκαετία ξεπερνούσε τα 40 δισ. ευρώ, μέσα από σπατάλες, αλλά και μέσω υπερσυνταγογράφησης. Επίσης, ανέφερε ότι οι εταιρείες θα πρέπει να επενδύσουν στην Ελλάδα, παράγοντας κάποια από τα φάρμακά τους στη χώρα, η οποία διαθέτει επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό, αλλά και τις κατάλληλες υποδομές. Παράλληλα, ο κ. Κουρουμπλής αναφέρθηκε στην πρόσφατη πρόταση που κατέθεσε στο άτυπο συμβούλιο υπουργών, πρόταση που αφορά την κοινή διαπραγμάτευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις τιμές των καινοτόμων φαρμάκων. Επεσήμανε ότι συστάθηκε ομάδα επιστημόνων και μέσα στον Μάιο το υπουργείο θα είναι έτοιμο να κάνει διάλογο με όλους τους φορείς της υγείας, σε μια διαπραγμάτευση που θα περατωθεί τον Ιούνιο. Ο υπουργός έκανε επίσης λόγο για ολοκλήρωση του πληροφοριακού συστήματος, ώστε να υπάρχει διασύνδεση μεταξύ τομέων και φορέων, με ένα νέο μοντέλο παρακολούθησης των δαπανών στην πηγή τους (δείτε εδώ τη δήλωση του υπουργoύ Υγείας Παναγιώτη Κουρουμπλή στην κάμερα του Nextdeal).

Ανοίγοντας την ομιλία του, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, τόνισε ότι: «Δεν είμαστε σε περίοδο κανονικότητας, υπήρξε στη χώρα πολιτική αλλαγή και η απαίτηση της κοινωνίας είναι να διεκδικήσει η Ελλάδα μια νέα θέση στην Ευρώπη, με διαφορετικές προϋποθέσεις», επισημαίνοντας ότι την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα κατέρρευσε παταγωδώς η υγειονομική περίθαλψη, αποδιοργανώθηκε το σύστημα υγείας, και σήμερα ό,τι στέκει όρθιο χαρακτηρίζεται από στρεβλώσεις και παθογένειες. Τόνισε ότι κανείς δεν πρέπει να αναπολεί περιόδους προκλητής ζήτησης και διαφθοράς. Η νέα κυβέρνηση της Αριστεράς δεν έχει κανέναν απολύτως λόγο να ανεχθεί τη συνέχιση μιας τέτοιας καταστροφικής κατάστασης, ούτε να συνδιαλλάσσεται με όσους την υποθάλπουν. Επεσήμανε ότι απαιτείται αποκατάσταση αισθήματος δικαίου και πολιτικού ήθους, καθώς και ένα νέο πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τους φορείς της υγείας. Ειδικά στα νοσοκομεία απαιτείται νέος τρόπος λειτουργίας που να διατρέχει όλη τη λειτουργία τους, από τα εξωτερικά ιατρεία, τις ΜΕΘ και τις κλινικές. Επίσης, ο κ. Ξανθός ανακοίνωσε ότι σύντομα θα παρουσιαστεί σχέδιο για νέο σχεδιασμό της ΠΦΥ.

Σημαντικές τοποθετήσεις, αλλά και ενδιαφέρουσες προτάσεις αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις στην πολιτική του φαρμάκου έκαναν οι Andy Powrie-Smith, Διευθυντής επικοινωνίας του EFPIA, Πασχάλης Αποστολίδης, Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Roberto Greco, Πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum και Θεόδωρος Τρύφων, Πρόεδρος της ΠΕΦ, οι οποίοι συμμετείχαν σε πάνελ για την πολιτική φαρμάκου.

Ειδικότερα, ο Andy Powrie-Smith, αναφέρθηκε σε μέτρα για βιώσιμη χρηματοδότηση του συστήματος υγείας, με βάση τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική του EFPIA «Health and Growth».

Την πεποίθηση ότι με τα κατάλληλα κίνητρα ο χώρος του Φαρμάκου μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά στην ανάπτυξη και την αναχαίτιση της κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα, εξέφρασε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ Πασχάλης Αποστολίδης. Στην τοποθέτησή του o κ. Αποστολίδης τόνισε ότι οι εταιρίες – μέλη του ΣΦΕΕ συμμερίζονται τις προτεραιότητες τις οποίες θέτει η Πολιτεία, καθώς η διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων των ασθενών σε υπηρεσίες υγείας και φάρμακα αλλά και η διατήρησή των θέσεων εργασίας υψηλής κατάρτισης αποτελεί αυτονόητα κοινό στόχο. Επίσης, τόνισε την ανάγκη ισότιμης μεταχείρισης όσον αφορά στις πληρωμές όλων των παρόχων και μίλησε για την ανάγκη διαμόρφωσης ενός πλαισίου ορθολογικής χρήσης των πόρων σε όλο το φάσμα του προϋπολογισμού, λαμβάνοντας υπόψη την εξοικονόμηση που μπορεί να προέλθει τόσο από τα διάφορα κέντρα κόστους, όσο και από τις εκτός πατέντας και γενόσημες θεραπείες, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί και εξασφαλιστεί η εισαγωγή νέων καινοτόμων θεραπειών. «Η διαχείριση της κρίσης απαιτεί συνεργασία αλλά και βιώσιμα μέτρα, τα οποία δεν θα τιμωρούν την καινοτομία. Είναι κρίσιμο να εδραιωθεί ένας κοινός διάλογος, χωρίς διακρίσεις ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους, καθώς όλοι εμείς που εργαζόμαστε στον κλάδο του φαρμάκου, απασχολούμε Έλληνες επιστήμονες και επαγγελματίες, πληρώνουμε φόρους στο ελληνικό κράτος και έχουμε στόχο το κοινό συμφέρον της χώρας μας, των ασθενών, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτές. Με αυτό το γνώμονα πιστεύω πως μπορούμε να συνεννοηθούμε και να συνεργαστούμε όλοι οι εμπλεκόμενοι, ώστε η κοσμογονία που αναμένεται τα επόμενα χρόνια σε καινοτόμες θεραπείες να μην είναι πολυτέλεια των λίγων» είπε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του ο Roberto Greco δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι: «Η φαρμακευτική βιομηχανία στην Ελλάδα είναι ενιαία και εκτελεί πέραν της παραγωγής και διάθεσης φαρμακευτικών σκευασμάτων και ένα κοινωνικό συμβόλαιο. Στοχεύει στη βελτίωση της ζωής των Ελλήνων ασθενών και στην απρόσκοπτη πρόσβασή τους στα καλύτερα και πλέον καινοτόμα φάρμακα. Διαβεβαιώνουμε ότι βρισκόμαστε στο πλευρό της κυβέρνησης ώστε να εφαρμοστούν πολιτικές υγείας οι οποίες αφενός θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας και αφετέρου θα έχουν ένα μακροπρόθεσμο και μη αποσπασματικό χαρακτήρα».

Τέλος, ο Θεόδωρος Τρύφων υπογράμμισε πως ομάδα από την πλευρά της βιομηχανίας θα πρέπει να οριστεί και να συμμετέχει στον τρόπο με τον οποίο θα οργανωθούν ο ΕΟΦ και ο ΕΟΠΥΥ. Επίσης, τόνισε ότι είναι κατά των claw – back και του rebate τα οποία, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «προορίζονται να καλύψουν άλλες τρύπες».

Ο Haseeb Ahmad, Διευθύνων Σύμβουλος της MSD Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας, στην ομιλία του ανέφερε ότι το Σύστημα Υγείας της Ελλάδας, έχει μία χρυσή ευκαιρία να μετεξελιχθεί σε άκρως αποδοτικό, ποιοτικό και βιώσιμο, παρότι η κρίση το οδήγησε σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο, το οποίο βάζει σε δοκιμασία τους πολίτες, τους παρόχους και την πολιτεία. Η μόνη προοπτική που διαθέτει είναι να κινηθεί αξιοπρεπώς προς τα εμπρός, κάνοντας ένα ποιοτικό άλμα. Για την επίτευξη του στόχου διαθέτει χρήσιμα “εργαλεία”, όπως το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Απαιτείται, ωστόσο, αναθεώρηση της φιλοσοφίας στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η καινοτομία και η Υγεία ως έννοια. Σύμφωνα με τον Haseeb Ahmad, την πενταετία που πέρασε, η Ελλάδα είχε τις μεγαλύτερες μειώσεις δαπανών Υγείας και του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της (ΑΕΠ). Το ίδιο διάστημα, υπήρξε μετακύλιση των δαπανών από το κράτος στους ασθενείς, με αύξηση της συμμετοχής στα φάρμακα και την επιβολή αμοιβής ανά συνταγή. Οι επιπτώσεις της κρίσης συνοδεύτηκαν από τις δομικές ανεπάρκειες του συστήματος. Η στενή σχέση της απασχόλησης με την υγειονομική κάλυψη, έστειλε στο περιθώριο μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, το οποίο έχασε την πρόσβαση στο σύστημα Υγείας. Το κράτος πέταξε την «καυτή πατάτα» προς κάθε κατεύθυνση και τοποθέτησε τη φαρμακευτική αγορά πάνω σε «κινούμενη άμμο». Από το 2011, υπήρξαν 29 ανακοστολογήσεις, οι οποίες επέφεραν μέση μείωση πάνω από 30% στις τιμές των φαρμάκων. Την ίδια ώρα, αύξησε τις επιβαρύνσεις (rebate, claw – back), καθιστώντας το ελληνικό σύστημα ένα από τα πιο αυστηρά στην Ευρώπη στο καθεστώς επιστροφών. Ο Haseeb Ahmad τόνισε ότι η κατάσταση στην Υγεία χειροτερεύει συνεχώς τα τελευταία πέντε χρόνια: Πέρασε μία τριετία χωρίς τιμολόγηση καινοτόμων σκευασμάτων και η φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ διαμορφώθηκε στο 1% του ΑΕΠ, το οποίο είχε έντονα πτωτική τάση. Την ίδια ώρα, ορίστηκαν νέα όρια στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων, τα οποία δήλωσαν αδυναμία να καλύψουν τα λεγόμενα “ακριβά σκευάσματα”. Αναφερόμενος στις προοπτικές του συστήματος Υγείας, ανέφερε ότι αντιμετωπίζει σήμερα μία σειρά από σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα. Αξίζει, ωστόσο, κάθε προσπάθεια να ανασυνταχθεί από λευκή σελίδα και να αποκτήσει νέα, πιο ποιοτικά χαρακτηριστικά, τα οποία θα βελτιώσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, χωρίς αύξηση του κόστους. Ο Haseeb Ahmad πρότεινε πέντε βήματα, ώστε να μπορέσει να συντελεστεί η ποιοτική αλλαγή: 1. Να τεθούν οι εθνικές προτεραιότητες για την Υγεία. Να διαμορφωθεί, δηλαδή, ένα σύστημα αποτύπωσης των προβλημάτων ανά πάθηση, ώστε να επενδυθούν πόροι εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη. 2. Αξιοποίηση του ηλεκτρονικού συστήματος επεξεργασίας των δεδομένων. 3. Η Ελλάδα να γίνει ένα παγκόσμιο κέντρο αριστείας για την κλινική έρευνα στη καθημερινή κλινική πρακτική. Μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος, θα μπορούσαν να γίνονται έρευνες φάσης ΙΙΙ, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό. 4. Εστίαση στην αξία της καινοτομίας. Υπάρχουν αρκετά ευρωπαϊκά μοντέλα, μεταξύ των οποίων θα μπορούσαν να επιλεγούν. 5. Το πέμπτο βήμα είναι η μετεξέλιξη του συστήματος και η μετάβαση σε έναν νέο κόσμο. Από ιατρο – κεντρικό να μετατραπεί σε ασθενο – κεντρικό σύστημα υγείας.

Η ομιλία του υπουργού Υγείας Παναγιώτη Κουρουμπλή

«Τα θέματα της Υγείας είναι κρίσιμα και αφορούν πτυχές της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής. Διανύουμε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο λόγω της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας αλλά και την Ευρώπη. Πριν λίγες ημέρες που συμμετείχα στο Άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Υγείας στη Ρίγα της Λετονίας επιβεβαίωσα ότι υπάρχουν ερωτήματα τα οποία δεν απαντώνται στα Άτυπα Συμβούλια. Στη δημόσια υγεία έχουν διαπιστωθεί σπατάλες και αδιαφάνειες. Εμάς όμως δε μας φοβίζει αυτό γιατί είμαστε αποφασισμένοι να συγκρουστούμε με συμφέροντα.

Η οικονομική κρίση γέννησε μία νέα πραγματικότητα με 2,5 εκατομμύρια ανασφάλιστους.

Όμως όποια κοινωνία επιτρέπει να συνεχίζονται ή να διαιωνίζονται τέτοιου είδους φαινόμενα είναι παρηκμασμένη. Εμείς θέλουμε ένα σύστημα το οποίο θα πατάει στα πόδια του και προωθούμε ένα θεσμικό πλαίσιο μέσω του οποίου θα καταργηθούν τα εμπόδια για ανθρώπους που προσέφεραν στα ασφαλιστικά ταμεία επί σειρά ετών αλλά η κρίση τους εξοβέλισε.

Επιπλέον δεν έπαψα ποτέ να πιστεύω ότι ένα ολοκληρωμένο σύστημα υγείας χωρίς Πρωτοβάθμια Φροντίδα δεν είναι εφικτό να υφίσταται. Εμείς έχουμε ξεκινήσει ήδη έναν εποικοδομητικό διάλογο με φορείς και με όλους τους συντελεστές του τομέα Υγείας ενώ έχουμε ενημερώσει και την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής όπου θα συζητάμε όλα τα κρίσιμα ζητήματα με τη συμμετοχή όλων των βουλευτών. Επίσης γι αυτό το λόγο πήγαμε στα Γιάννενα, στην Κρήτη, στη Λάρισα, στον Έβρο, στην Κοζάνη και τη Δευτέρα θα είμαστε Χαλκίδα. Δίνουμε τις δυνατότητες σε όλες τις Περιφέρειες και τους φορείς να συμμετέχουν έτσι ώστε να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα της σκληρής πραγματικότητας και των όποιων προβλημάτων υπάρχουν στον χώρο της Υγείας. Έχουμε θέσει ήδη ως στρατηγικό στόχο την αναβάθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας και την ενίσχυση της πρόληψης ώστε να προλάβουμε το κόστος της θεραπείας.

Επιπροσθέτως θα κάνουμε παρεμβάσεις στη διατροφή ώστε να καταρρίψουμε το μύθο ότι παρόλο που στη χώρα μας έχουμε τη μεσογειακή διατροφή είμαστε στις πρώτες χώρες στην Ευρώπη που καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Θα αναχαιτίσουμε αιτίες που αφορούν όχι μόνο στην παχυσαρκία αλλά και στο κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ.

Προχωράμε στην αναστήλωση του πληροφοριακού συστήματος το οποίο βρήκαμε σε πρωτόγονο στάδιο, και ανασυγκροτείται το Taxis Υγείας το οποίο θα αποτελεί εργαλείο των ασκούμενων πολιτικών όπου και θα περιλαμβάνεται ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας, όπως και ο έλεγχος του κόστους στην πηγή της παραγωγής του. Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπιστούν φαινόμενα αδιαφάνειας και σπατάλης. Οχυρώνουμε θεσμικά τον ΕΟΠΥΥ με τέσσερις Επιτροπές Διαπραγμάτευσης: α) Φαρμάκου β) Ιατροτεχνολογικών προϊόντων, γ)Διαγνωστικών εξετάσεων και δ) Εμπειρογνωμόνων για την αξιολόγηση των ιατρικών πράξεων οι οποίες έπρεπε να είχαν δημιουργηθεί από την πρώτη ημέρα σύστασης του Οργανισμού αφού είναι εξαιρετικά χρήσιμες για το δημόσιο συμφέρον.

Θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Υγείας στη Λετονία προτείναμε να διαπραγματευτούμε από κοινού το κόστος των καινοτόμων φαρμάκων. Μέχρι στιγμής εκδηλώνεται μία «αδυναμία» από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τέτοιου είδους πρωτοβουλίες όμως εμείς θα συνεχίσουμε εντατικά τις προσπάθειες ενώ θα ανταλλάσουμε πληροφορίες γι αυτά τα ζητήματα με τις υπόλοιπες χώρες και σίγουρα θα ζητήσουμε και θα αξιοποιήσουμε την εμπειρία τους.

Σχετικά με το ζήτημα της Δευτεροβάθμιας Φροντίδας Υγείας σπουδαίο ρόλο θα παίξει η οργάνωση των νοσοκομείων και η καλύτερη αποτελεσματικότητα. Η επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Υπουργείο Υγείας δεν ήταν τυχαία και σηματοδότησε την κυβερνητική στήριξη στο νευραλγικό τομέα της υγείας με 4.500 νέες μόνιμες θέσεις ιατρικού, νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού που θα αιμοδοτήσουν το νέο σύστημα από το οποίο αποχωρούν πολλοί εργαζόμενοι λόγω συνταξιοδότησης.

Θα αλλάξουμε το θεσμικό μοντέλο της φαρμακευτικής πολιτικής και θα είναι πιο αποτελεσματικό σε ότι αφορά στην πρόσβαση του πολίτη αλλά και αποδοτικό στην ελληνική οικονομία η οποία έχει υποφέρει από τη διαχείριση του φαρμάκου. Ζητάω κατανόηση και σύνεση από τις φαρμακευτικές εταιρείες. Όλοι γνωρίζουμε το πάρτι που έγινε, όπως την υπερσυνταγογράφηση και την υπερκατανάλωση φαρμάκων σαν να ήταν η Ελλάδα μία χώρα με πληθυσμό 40 εκατομμυρίων και το τζίρο των εταιρειών των 40 δισεκατομμυρίων ευρώ με μηδενικές αποδόσεις για το κράτος. Ακόμη θα εισάγουμε νέο μοντέλο στο rebate μέσω του οποίου θα δοθεί βάρος στον όγκο,και την κατανάλωση εξασφαλίζοντας σταθερό περιβάλλον στην πολιτική των τιμών.

Ας λάβουμε υπόψιν μας ότι και το κράτος μπορεί να πιέσει και όχι μόνο οι εταιρείες, αλλά αυτή τη στιγμή δεν επιδιώκουμε αντιδικία με τις φαρμακευτικές εταιρείες αλλά συνεννόηση. Θεωρώ ότι δεν υπάρχει κανένα επιχείρημα από την πλευρά των εταιρειών να μη συνεργαστούν και να μη συνδράμουν σε αυτήν την προσπάθεια. Οι εταιρείες θα πρέπει να αντιληφθούν ότι θα πρέπει να επενδύσουν και να πάψουν να βλέπουν τη χώρα μόνον ως καταναλωτή. Το φάρμακο πρέπει να παίξει αναπτυξιακό ρόλο και έχει όλες τις προϋποθέσεις αφού η χώρα διαθέτει και κορυφαίους επιστήμονες και υλικό. Για παράδειγμα τα δύο φάρμακα που είναι πρώτα σε κατανάλωση θα πρέπει να παράγονται στην Ελλάδα. Καλούμε τους φορείς να συμβάλλουν στην πράξη.

Ο κ. Κυριόπουλος ανέφερε ότι ο δαπάνες για την Υγεία έπρεπε να είναι το 6% του ΑΕΠ αλλά δεν μας έχουν χορηγηθεί ούτε αυτά που όριζαν τα μνημόνια. Ο ΕΟΠΥΥ έπρεπε να έχει λάβει 1 δισεκατομμύριο 100 εκατομμύρια ευρώ και πήρε μόνο 526 εκατομμύρια ευρώ. Βεβαίως οι διαπιστώσεις δεν απαντούν στα προβλήματα, αυτό που προέχει είναι να αξιοποιήσουμε τον πραγματικό πατριωτισμό. Στον άμεσο σχεδιασμό μας είναι οι μεταρρυθμίσεις στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας, στη φαρμακευτική πολιτική, στον ΕΟΠΥΥ ενώ θα ακούσουμε και θα μελετήσουμε προσεκτικά τα επιστημονικά κέντρα που παράγουν ιδέες και προτάσεις.

Είναι κρίσιμη η συμμετοχή όλων των συντελεστών για να προχωρήσουμε ενώ δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι η υγεία είναι ένα δημόσιο και κοινωνικό αγαθό το οποίο ξεπερνά ιδεολογικά και πολιτικά κριτήρια. Θα αποτελέσει μεγάλη κατάκτηση εάν καταφέρουμε να στελεχώσουμε και να αναβαθμίσουμε ένα δημόσιο σύστημα υγείας λειτουργικό, αποτελεσματικό και προσβάσιμο σε όλους χωρίς διακρίσεις».