Χαριτωμένη Βαβούλη: Τι να κάνετε για να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε το ηλιακό έγκαυμα!

*Γράφει η ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ ΒΑΒΟΥΛΗ, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, Επιμελήτρια Α′, 1η Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νοσημάτων ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός».

ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΕΓΚΑΥΜΑ ΕΙΝΑΙ ΒΛΑΒΗ του δέρματος από την υπερβολική έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου (UV). Είναι πολύ συχνό και κυρίως σε νεαρά άτομα. Όλοι κινδυνεύουν από έγκαυμα, όμως ιδιαίτερα επιρρεπή σε σοβαρά εγκαύματα φαίνεται να είναι κυρίως τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, καθώς και τα πολύ ανοιχτόχρωμα άτομα με φακίδες, μπλε μάτια, κόκκινα ή ξανθά μαλλιά. Η πιθανότητα ηλιακού εγκαύματος αυξάνεται ανάλογα και με:

• Το χρόνο έκθεσης στον ήλιο.
• Τη λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως αντιβιοτικά, π.χ. δοξυκυκλίνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), ρετινοειδή, διουρητικά κ.ά.
• Την ένταση των ακτίνων UV, που επηρεάζεται από την ώρα της ημέρας, το υψόμετρο, την εγγύτητα στον Ισημερινό.
• Την καταστροφή του όζοντος.

Θα πρέπει να λαμβάνεται πάντα υπόψη ότι στη διάρκεια μιας φωτεινής, συννεφιασμένης μέρας με λίγα σύννεφα είναι πιθανό να απορροφηθεί το 60-85% της ποσότητας της υπεριώδους ακτινοβολίας που υπάρχει σε μια καθαρή και φωτεινή ημέρα. Επίσης, η άμμος, το νερό (καθώς και το χιόνι) μπορούν να αντανακλούν έως και το 85% των ακτίνων του ήλιου. Ακόμη και στη σκιά, μπορεί να απορροφάται έως και το 50% του ηλιακού φωτός μέσω της αντανάκλασης.

Το ηλιακό έγκαυμα προκαλείται κυρίως από την υπεριώδη ακτινοβολία UVB του ηλίου και φτάνει στην επιφάνεια της γης κυρίως τις μεσημεριανές ώρες. Κλινικά το έγκαυμα από τη UVB εμφανίζεται 12-24 ώρες μετά την έκθεση, αλλά εάν αυτή είναι υπερβολική, εμφανίζεται πολύ νωρίτερα. Τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος διαστέλλονται, δημιουργείται ερυθρότητα, φλεγμονή και πρήξιμο. Το σώμα στέλνει κύτταρα του ανοσοποιητικού για να επιδιορθώσει τη βλάβη. Ενώ ορισμένα κύτταρα του δέρματος μπορούν να επισκευαστούν, μερικά πεθαίνουν (απόπτωση κυττάρων της επιδερμίδας).

Η υπεριώδης ακτινοβολία UVA που εκπέμπεται από τον ήλιο ή τεχνητές πηγές είναι λιγότερο ερυθηματογόνος από τη UVB, αλλά μπορεί επίσης υπό συνθήκες να κάψει το δέρμα.

Τα solarium είναι συσκευές που εκπέμπουν φως κυρίως στο φάσμα της UVA ακτινοβολίας διεγείροντας τα μελανοκύτταρα στην παραγωγή μελανίνης. Έχει πλέον αναγνωριστεί η σημαντική συμβολή της UVA στην πρόκληση παθολογικών καταστάσεων στο δέρμα όπως: φωτογήρανση, φωτοκαρκινογένεση, φωτοδερματοπάθειες.

Το έγκαυμα εμφανίζεται με τα γνωστά συμπτώματα: κοκκίνισμα, ευαισθησία, πόνο, πρήξιμο και σε κάποιες περιπτώσεις φυσαλίδες, φουσκάλες. Μπορεί να υπάρχει οίδημα στα άκρα και το πρόσωπο, ενώ πυρετός, ταχυκαρδία, ναυτία και υπόταση συνοδεύουν μεγάλης επιφάνειας και βαρύτητας εγκαύματα. Μετά από μερικές μέρες ακολουθεί απολέπιση (ξεφλούδισμα) των εγκαυματικών επιφανειών. Στις περιοχές αυτές μπορεί αργότερα να εμφανιστούν κηλίδες, δυσχρωμίες, σπίλοι (ελιές), αγγειακές βλάβες, ρυτίδες, χαλάρωση, ενώ αυξάνεται η πιθανότητα καρκινογένεσης με την πάροδο του χρόνου.

Το ηλιακό έγκαυμα ποικίλλει σε έκταση και βαρύτητα και τα σοβαρά εγκαύματα χρήζουν άμεσης ιατρικής αντιμετώπισης.

ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΓΚΑΥΜΑΤΟΣ:

1. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να απομακρυνθείτε αμέσως από τον ήλιο.
2. Κάντε συχνά δροσερά μπάνια ή ντους. Η έγκαιρη ψύξη (μέσα σε 30 λεπτά από το έγκαυμα) μειώνει το βάθος και τον πόνο, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η υπερβολική ψύξη μπορεί να οδηγήσει σε υποθερμία. Θα πρέπει να γίνεται με κρύο νερό 10-25οC και όχι με παγωμένο, καθώς το τελευταίο μπορεί να προκαλέσε περαιτέρω βλάβη.
3. Μόλις βγείτε από την μπανιέρα ή το ντους, στεγνώστε απαλά και αφήστε λίγο νερό στο δέρμα. Στη συνέχεια, εφαρμόστε μια ενυδατική κρέμα, ώστε να παγιδευτεί το νερό κι αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ξηρότητας.
4. Μην αντιμετωπίζετε τα ηλιακά εγκαύματα με προϊόντα που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα ή να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση.
5. Μπορείτε να πάρετε παυσίπονο (ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη ή εναλλακτικά παρακεταμόλη) για τον πόνο.
6. Η κατανάλωση επιπλέον νερού βοηθά στην πρόληψη της αφυδάτωσης.
7. Αφήστε τις φυσαλίδες ή τις φουσκάλες μέχρι το δέρμα να επουλωθεί. Συνιστάται ήπια αντισηψία (π.χ. με οκτενιδίνη) και αν σπάσουν ή διανοιχτούν, εφαρμογή και τοπικών αντιβιοτικών αλοιφών (π.χ. φουσιδικού οξέος, μουπιροσίνης).
8. Μην ξεφλουδίζετε το δέρμα, αφήστε το να ξεκολλήσει μόνο του.

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΩΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ:

1. Φουσκάλες σε περισσότερο από το 20% του σώματος (όπως ένα ολόκληρο πόδι, ολόκληρη η πλάτη ή και τα δύο χέρια).
2. Έντονο πρήξιμο.
3. Κρυάδες.
4. Έντονος πόνος.
5. Πυρετός.
6. Σημάδια αφυδάτωσης, όπως ζάλη, ξηροστομία, κόπωση, δίψα και μειωμένη ούρηση.
7. Σημάδια μόλυνσης, εκροή πύου από τις φουσκάλες.
8. Ηλιακό έγκαυμα σε μωρό κάτω του 1 έτους.

Η ηλιοθεραπεία δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να περάσετε το χρόνο σας. Μπορείτε να αποτρέψετε το ηλιακό έγκαυμα και να μειώσετε τον κίνδυνο βλάβης από τον ήλιο. Τα βήματα που χρειάζεται να κάνετε περιλαμβάνονται στις ακόλουθες οδηγίες:

1. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να περιορίσετε την έκθεση στον ήλιο από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα, όταν οι ακτίνες UV είναι ισχυρότερες.
2. Τα βρέφη και τα παιδιά έως 2 ετών δεν πρέπει να εκτίθενται απευθείας στον ήλιο.
3. Εφαρμόστε καθημερινά αντιηλιακό ευρέος φάσματος με υψηλή προστασία από τις ακτίνες UVA και UVB. Επάλειψη 20-30 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο. Ανανέωση τουλάχιστον κάθε 2-3 ώρες, όταν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο και πιο συχνά μετά το κολύμπι και την εφίδρωση. Εφαρμογή επαρκούς ποσότητας σε όλες τις εκτεθειμένες περιοχές, 6 κουταλάκια του γλυκού που αντιστοιχούν σε μια γεμάτη χούφτα, όσο ένα σφηνάκι, σε κάθε επάλειψη. Προσοχή σε σημεία επικίνδυνα για έγκαυμα που παραλείπονται: περιοχή γύρω από τα μάτια, χείλη, αυτιά, λαιμός, αυχένας, cou-de-pied, παλάμες, πέλματα, νύχια. Μην ανησυχείτε για τη βιταμίνη D διότι σύμφωνα με τις μελέτες η ανεπάρκειά της δεν προκύπτει από τη χρήση των αντιηλιακών.
4. Αποφύγετε το μαύρισμα και το solarium.
5. Προσέξτε την έκθεση στον ήλιο όταν παίρνετε φάρμακα που αυξάνουν την ευαισθησία του δέρματος.
6. Να φοράτε καπέλο με φαρδύ γείσο, μακρυμάνικα πουκάμισα, μακριά παντελόνια. Προτιμώνται υφάσματα σκούρα με σφιχτή πλέξη που δεν φεγγίζουν.
7. Προτείνονται ρούχα ειδικής ύφανσης με ενσωματωμένο δείκτη προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία, που είναι ένας εύκολος τρόπος για να προστατέψετε το δέρμα σας από τον ήλιο, εάν θέλετε να αποφύγετε τα αντιηλιακά. Αυτά τα ρούχα βαθμολογούνται από το UPF (Ultraviolet Protection Factor). Ένα ρούχο με UPF 50 θα μπλοκάρει το 98% όλων των ακτίνων UVA και UVB. Τέτοια προστατευτικά ρούχα διατίθενται στην αγορά για άνδρες, γυναίκες και παιδιά, καθώς και προστατευτικά γάντια και καπέλα.
8. Χρησιμοποιήστε γυαλιά ηλίου που φιλτράρουν τις ακτίνες UV, οι οποίες προκαλούν βλάβες και στα μάτια (έγκαυμα στον κερατοειδή χιτώνα, καταρράκτη, εκφύλιση ωχράς κηλίδας, καρκίνο, μελάνωμα).

Ένα ηλιακό έγκαυμα συμβαίνει όταν οι ακτίνες UV βλάπτουν το δέρμα. Οι ακτίνες καταστρέφουν τα κύτταρα του δέρματος και μπορούν επίσης να επηρεάσουν το DNA, μόριο που μεταφέρει γενετικές πληροφορίες. Τα συχνά ηλιακά εγκαύματα μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη γήρανση και καρκίνο του δέρματος. Μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα περισσότερα ηλιακά εγκαύματα στο σπίτι, όμως πιο σοβαρά εγκαύματα μπορεί να χρειάζονται ιατρική φροντίδα. Η λήψη μέτρων για τη μείωση του κινδύνου ηλιακού εγκαύματος μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες βλάβης του δέρματος και σοβαρών επιπλοκών.

ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ ΟΣΟΙ ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΠΟ ΛΕΥΚΗ

Υπέρμετρη έκθεση στον ήλιο οδηγεί σε ηλιακό έγκαυμα και αυτό μπορεί να προκαλέσει σίγουρα πολλές ασθένειες του δέρματος, συμπεριλαμβανομένης της λεύκης. Οι πάσχοντες από λεύκη είναι πιο ευαίσθητοι στο ηλιακό έγκαυμα, επειδή οι βλάβες τους δεν διαθέτουν τη φυσική προστασία από τις ακτίνες του ήλιου που παρέχει η μελανίνη στο υπόλοιπο δέρμα. Τα ηλιακά εγκαύματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν αύξηση του μεγέθους των βλαβών, καθώς και να επιφέρουν την εμφάνιση νέων βλαβών σε ορισμένους ασθενείς λόγω τραυματισμού του δέρματος (φαινομένου Koebner). Χρειάζεται προστασία του δέρματος από τον ήλιο για τους λόγους που αναφέρονται. Επιπρόσθετα αυτή θα βοηθήσει να παραμείνουν οι περιοχές που δεν επηρεάζονται από τη λεύκη λιγότερο σκουρόχρωμες, βοηθώντας έτσι να μειωθεί η αντίθεση μεταξύ πολύ σκούρων (ή καμένων από τον ήλιο) περιοχών και κηλίδων λεύκης, κάτι που θα μπορούσε με τη σειρά του να προκαλέσει σωματική και ψυχολογική επιβάρυνση. ■

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Χαριτωμένη Βαβούλη είναι δερματολόγος-αφροδισιολόγος, επιμελήτρια Α′, 1η Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νοσημάτων ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός». Είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) του υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης. · Εκπαίδευση με πιστοποίηση στο Κέντρο Αιμοδοσίας του ΠΓΝΝ – Πειραιώς «Αγ. Παντελεήμων». · Ενεργός συμμετοχή στα προγράμματα εξορμήσεων για μαζικές αιμοληψίες του Περιφερειακού Κέντρου Αιμοδοσίας Νίκαιας εντός και εκτός Αττικής. · Ειδικευόμενη ιατρός Β′ Παθολογικής Κλινικής ΠΓΝΝ – Πειραιώς «Αγ. Παντελεήμων». · Ειδικευόμενη ιατρός Νοσοκομείου Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων «Α. Συγγρός». · Επιμελήτρια Β′, Α′ Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Νοσοκομείου «Α. Συγγρός». Στέλεχος Φωτοβιολογικού Τμήματος, Ιατρείου Ψωρίασης, Τμήματος Δερματολογίας Παίδων, Ιατρείου Σπανίων Νόσων.

Επιμελήτρια Α′, Α′ Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Νοσοκομείου «Α. Συγγρός». Στέλεχος Φωτοβιολογικού Τμήματος, Ιατρείου Ψωρίασης, Ιατρείου Λεύκης, Ιατρείου Ψυχοδερματολογίας. · Άσκηση ελεγκτικού έργου του ΕΟΠΥΥ στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων «Α. Συγγρός».

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ – ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΕΙΣ

·Σεμινάριο Δημοσίων Υπαλλήλων του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης: Εισαγωγική Διοικητική Εκπαίδευση. · Educational Courses on Clinical Trials in Athens, Greece/Εκπαιδευτικά Σεμινάρια στις Κλινικές Δοκιμές, σε συνεργασία με το Cambridge · Reviewer – Journal. · Μέλος Επιστημονικού Συμβουλίου Νοσοκομείου «Α. Συγγρός». · Αξιολόγηση Κλινικών Μελετών ΕΟΦ. · Συμμετοχή σε ενημερωτικές, επιστημονικές εκδηλώσεις και κλειστές συμβουλευτικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων. · Συμμετοχή σε ερευνητικά πρωτόκολλα και μελέτες στο Νοσοκομείο «Α. Συγγρός».

ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

EURODERM EXCELLENCE 2010 COURSE ΙΝ ROME, ITALY «Patient’s Based Dermatology: From Clinic To Pathophysiology And Therapy».

Για μεγέθυνση πατήστε ΕΔΩ