«Οι ασθενείς με Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ) που λαμβάνουν ανοσοτροποποιητική ή ανοσοκατασταλτική θεραπεία θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε», επισημαίνει ο νευρολόγος Κώστας Σπέγγος, υπεύθυνος Τμήματος Πολλαπλής Σκλήρυνσης και Απομυελινωτικών Νοσημάτων ΥΓΕΙΑ και προσθέτει:
«Αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα για την πορεία της λοίμωξης με COVID-19 σε πάσχοντες από ΠΣ και δεδομένου ότι δεν δύναται προς το παρόν να αποκλειστεί το ενδεχόμενο μια τέτοια λοίμωξη να πυροδοτήσει υποτροπή της ΠΣ, θα πρέπει να θεωρήσουμε τους ασθενείς μας στο σύνολο τους ως έναν ευάλωτο πληθυσμό, αφενός λόγω της ανοσολογικής βάσης της ΠΣ και αφετέρου λόγω των περιορισμών και των προβλημάτων που αυτή επιφέρει».
Ειδικότερα για την προστασία των ασθενών με Πολλαπλή Σκλήρυνση την περίοδο αυτή, ο κ. Σπέγγος μας δίνει τις ακόλουθες πολύτιμες συμβουλές:
Στο γενικό πληθυσμό θεωρείται πως άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών με συνυπάρχοντα καρδιολογικά και αναπνευστικά νοσήματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν βαρύτερα και να παρουσιάσουν μείζονες επιπλοκές. Στον ευάλωτο πληθυσμό θα πρέπει να συμπεριληφθούν και οι ασθενείς με ΠΣ, ιδίως όσοι ταλαιπωρούνται από κινητική αναπηρία ή λαμβάνουν συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές.
Οι πάσχοντες από ΠΣ στο σύνολο τους και ειδικότερα οι ηλικιωμένοι με συννοσηρότητα θα πρέπει να τηρούν αυστηρότατα τις οδηγίες πρόληψης του ΠΟΥ προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο λοίμωξης από τον COVID 19. Στο πλαίσιο αυτό είναι σκόπιμο να αποφεύγονται οι μετακινήσεις με μέσα μαζικής μεταφοράς και ο συγχρωτισμός με άλλα άτομα. Οι επισκέψεις στο ιατρείο θα πρέπει να περιοριστούν κατά το δυνατό και οι θεράποντες ιατροί οφείλουν σε αυτή την πρωτόγνωρη για όλους μας φάση να είναι τηλεφωνικά διαθέσιμοι για συμβουλές και οδηγίες. Οι ίδιες οδηγίες ισχύουν και για όσους συγκατοικούν με ασθενείς με ΠΣ ή έχουν αναλάβει τη φροντίδα τους.
Πολλές από τις θεραπείες που χορηγούνται σε ασθενείς με ΠΣ αναστέλλουν ή τροποποιούν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ορισμένες από αυτές είναι δυνατόν να αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρών επιπλοκών στο πλαίσιο λοίμωξης από τον COVID 19. Ο κίνδυνος αυτός θα πρέπει να εκτιμηθεί σε σχέση με τον κίνδυνο τυχόν υποτροπής της νόσου σε περίπτωση διακοπής της χορήγησης της συγκεκριμένης θεραπείας. Υπό το πρίσμα αυτό οι απόψεις των ειδικών συνηγορούν στα ακόλουθα:
- Οι ασθενείς με ΠΣ που ήδη λαμβάνουν ανοσοτροποποιητική θεραπεία θα πρέπει να τη συνεχίσουν.
- Σε περίπτωση εκδήλωσης σχετικών συμπτωμάτων ή θετικού εργαστηριακού ελέγχου για COVID 19 θα πρέπει να επικοινωνήσουν άμεσα με τον γιατρό τους.
- Σε περίπτωση έναρξης ανοσοτροποποιητικής θεραπείας θα πρέπει οι θεράποντες να λάβουν σοβαρά υπόψη την επίδραση της στο ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών και κατά το δυνατόν να αποφύγουν τη χρήση φαρμάκων που επηρεάζουν τον αριθμό των λεμφοκυττάρων.
- Η λήψη ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων πρώτης γραμμής (Interferone, Glatirameracetat) και Natalizumab θεωρείται πως δεν σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης και μπορούν να χορηγηθούν κι εν μέσω πανδημίας.
- Φάρμακά όπως τα Fingolimod, Dimethylfumarat, Teriflunomid και Siponimod είναι πιθανόν να εξασθενούν την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού σε περίπτωση λοίμωξης με COVID19. Η επιλογή ενός από αυτά τα φάρμακα για έναρξη θεραπείας κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας θα πρέπει να γίνεται κατόπιν προσεκτικής εκτίμησης τυχόν κινδύνων και οφέλους σε συνεννόηση μεταξύ ασθενούς και ιατρού.
- Φάρμακα όπως τα Alemtuzumab, Ocrelizumab, Rituximab, Mitoxantron και Cladribin που διαθέτουν ανοσοκατασταλτική δράση και επηρεάζουν τον αριθμό των λεμφοκυττάρων θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο προσβολής από COVID19.
- Ασθενείς με ΠΣ υπό ανοσοτροποιητική αγωγή, εκτός εκείνων που λαμβάνουν Interferon, Glatirameracetat ή Natalizumab, θα πρέπει να αυτοαπομονωθούν και να αποφεύγουν τις περιττές επαφές με άλλα άτομα.
- Δεν υπάρχει συμφωνία αν στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία θα πρέπει να αναβληθεί η προγραμματισμένη επαναχορήγηση θεραπείας με alemtuzumab, cladribine, ocrelizumab ή rituximab. Η απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται μετά από διεξοδική συζήτηση και αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων με τον θεράποντα ιατρό.
- Η αυτόλογη μεταμόσχευση αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων γίνεται μετά από ολική καταστολή με ισχυρή χημειοθεραπεία, γεγονός που ρίχνει σημαντικά την άμυνα του οργανισμού για αρκετό χρονικό διάστημα. Ασθενείς που έχουν πρόσφατα υποβληθεί σε τέτοιου είδους θεραπεία θα πρέπει παραμείνουν σε απομόνωση για όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Ασθενείς που είχαν προγραμματίσει τη διενέργεια τέτοιας μεταμόσχευσης θα πρέπει σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό να την αναβάλουν.
- Δεν υπάρχουν ειδικές οδηγίες που να αφορούν εγκύους γυναίκες ή παιδιά που πάσχουν από ΠΣ. Ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Κωνσταντίνος Σπέγγος, νευρολόγος, Υπεύθυνος Τμήματος Πολλαπλής Σκλήρυνσης και Απομυελινωτικών Νοσημάτων.
Εκπαίδευση & Ακαδημαϊκοί Τίτλοι
- Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χαϊδελβέργης – Medi-zinische Fakultat, Ruprecht Karls Universitat Heidelberg, 1994.
- Διδακτορική διατριβλη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ruprecht Karls, Heidelberg με βαθμό «cum laude». Φεβρουάριος 1995
- Άδεια Ασκήσεως Ιατρικού Επαγγέλματος στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Approbation als Arzt), 1996.
- Άδεια Ασκήσεως Ιατρικού Επαγγέλματος στην Ελλάδα, 1996.
- Τίτλος Ειδικότητας Νευρολογίας, 2000.
- Εξειδίκευση στην αντιμετώπιση ασθενών με αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και στη διακρανιακή υπερηχογραφία στη Νευρολογική Κλινική του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης (Neurologische Klinik – Klinikum Mannheim der Universitat Heidelberg).
- Μεταπτυχιακός κύκλος σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Καϊζερσλάουτερν (Universitat Kaiserslautern – Zentrum fur Fernstudien und Universitare Weiterbildung) με θέμα «Management Ιδρυμάτων Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας» (Management von Gesundheits- und Sozialeinrichtungen), 2000-2001.
- Μεταπτυχιακός κύκλος σπουδών στο Betriebswirtschaftliches Institut Oeconomia Medica Chur στην Κολωνία με θέμα «Διοίκηση Επιχειρήσεων για Ιατρούς („BWL fur Arztinnen und Arzte”), 2001-2002 Απονομή σχετι-κού Διπλώματος και του Τίτλου του Διπλωματούχου Οικονομολόγου Υ-γείας (“Dipl.-Gesundheitsokonom / Dipl. Oec. med.“).
- Παρακολούθηση του Πανεπιστημιακού Μεταπτυχιακού Προγράμματος “8th EUSI European Stroke Summer School” υπό την αιγίδα της European Stroke Initiative στο Danube-University, Krems, Austria, 2004.
- Άδεια εκτέλεσης υπερηχογραφημάτων για τα όργανα της ειδικότητας της Νευρολογίας από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, 2007.
- Παρακολούθηση του πανεπιστημιακού μεταπτυχιακού προγράμματος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Κέντρο Επαγγελματικής Επιμόρφωσης) με θέμα «Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης», 2008.
- Διδακτορική διατριβή στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με βαθμό Άριστα, 2009.
Διακρίσεις & Βραβεία
- Fellow of the European Stroke Council (FESC) in Recognition of Outstanding Contributions to the Field of Vascular Neurology. 2006
- Recognised Professional Member of the American Heart Association and American Stroke Association. 2006
- Fellow of the European Stroke Organisation (FESO) in Recognition of Outstanding Contributions to the Field of Vascular Neurology. 2008
