Σήμερα η καρδιαγγειακή νόσος ευθύνεται για το θάνατο 17,5 εκατομμυρίων ανθρώπων το χρόνο, ενώ μέχρι το 2030 αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί και να φθάσει τα 23 εκατομμύρια.
Παγκοσμίως 1 στους 10 ανθρώπους ηλικίας 30-70 ετών πεθαίνουν πρόωρα από καρδιαγγειακά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένων καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Στην Ελλάδα περίπου 30.000 άτομα το χρόνο πεθαίνουν αιφνίδια από καρδιαγγειακές νόσους, ενώ χιλιάδες αναγκάζονται να περιορίσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, λόγω παθήσεων της καρδιάς. Σύμφωνα με τους επιστήμονες τουλάχιστον το 80% αυτών των πρόωρων θανάτων θα μπορούσε να αποφευχθεί ή να αναβληθεί, εάν αλλάζαμε λίγο τον τρόπο που ζούμε καθημερινά.
Για τους παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, καθώς και για όσα πρέπει να ξέρουμε για να προστατεύουμε καθημερινά την καρδιά μας, μιλά σε συνέντευξη του στο NEXTDEAL o αν. καθηγητής Καρδιολογίας στην Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο Ιπποκράτειο) Κων/νος Τσιούφης, πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και πρόσφατα εκλεγμένος στη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης, μίας Εταιρείας με ισχυρή παράδοση και απήχηση στο διεθνή επιστημονικό περιβάλλον.
• Κύριε Τσιούφη ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην καρδιά μας;
Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις είναι το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και η κακή διατροφή, ενώ σημαντικότατο ρόλο παίζει και η κληρονομικότητα. Ειδικότερα:
• Το κάπνισμα αποτελεί την κύρια τροποποιήσιμη αιτία θανάτου και σχετίζεται τόσο με τον αριθμό των τσιγάρων όσο και τη χρονική διάρκεια καπνίσματος. Να σημειωθεί ότι ο κίνδυνος για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου υπερδιπλασιάζεται στους καπνιστές σε σχέση με τους μη καπνιστές.
• Η παχυσαρκία επιδεινώνει πολλούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (όπως την αρτηριακή υπέρταση και το σακχαρώδη διαβήτη) και αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου πρόκλησης εμφράγματος και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
• Παράλληλα με την παχυσαρκία ακολουθεί και η καθιστική ζωή. Οι περισσότεροι δεν ασκούνται, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση του βάρους τους.
• Το είδος της διατροφής φαίνεται να σχετίζεται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Διατροφή με περισσότερα φρούτα και λαχανικά μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης αγγειακών – εγκεφαλικών επεισοδίων, καθώς και στεφανιαίας νόσου.
• Τη λέξη χοληστερίνη την έχουμε συνδυάσει με έναν εχθρό για την υγεία μας. Τι είναι όμως η χοληστερίνη ή σωστότερα η χοληστερόλη;
Η χοληστερόλη είναι απαραίτητη για τη διατήρηση καλής υγείας. Πολλές σύνθετες λειτουργίες του σώματος, όπως η δημιουργία των μεμβρανών και η σύνθεση αρκετών ορμονών εξαρτώνται από τη χοληστερόλη. Στην πραγματικότητα η παρουσία της χοληστερόλης είναι τόσο σημαντική, που αν δεν την προσλάβει ο οργανισμός μας από τη δίαιτα, θα τη δημιουργήσει μόνος του. Αλλά εδώ τίθεται το ερώτημα: Αν η χοληστερόλη είναι τόσο απαραίτητη για τη διατήρηση της ζωής, τότε γιατί μπορεί να γίνει θανατηφόρα; Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ότι μόνο η περίσσεια χοληστερόλης εναποτίθεται στο αρτηριακό τοίχωμα, και έτσι οι αυξημένες τιμές ολικής χοληστερόλης αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την εμφάνιση θανατηφόρων ή μη καρδιοαγγειακών επεισοδίων. Αντίθετα μια μορφή λιποπρωτεΐνης που υπάρχει στο αίμα μας, η HDL λιποπρωτεΐνη δρα ευεργετικά για τον οργανισμό μας. Αυτό γιατί αποτελεί έναν από τους μηχανισμούς του οργανισμού μας για να αντιμετωπίσει την περίσσεια της χοληστερόλης απομακρύνοντας την από την κυκλοφορία του αίματος.
• Τι είναι τα τριγλυκερίδια και ποιος ο ρόλος τους στην αθηροσκλήρωση;
Όσον αφορά τα τριγλυκερίδια, είναι μία μορφή λιπαρών ουσιών που βρίσκονται στο σώμα μας. Δεν είναι τόσο «δημοφιλή» όσο η χοληστερόλη, καθώς δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί τελείως ο ρόλος τους στην πρόκληση και εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου. Συνήθως συνοδεύουν το αυξημένο σωματικό βάρος και κυρίως την κοιλιακή παχυσαρκία ή διαταραχές στο μεταβολικό προφίλ. Οι ασθενείς με υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, χαμηλά επίπεδα HDL-χοληστερόλης και σακχαρώδη διαβήτη έχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο για την ανάπτυξη αθηροσκληρυντικής νόσου.
• Πώς δρα η χοληστερόλη στην πρόοδο της αθηροσκλήρωσης;
Η δίαιτα πλούσια σε κορεσμένα λίπη (κακό λίπος) αυξάνει τον καρδιαγγειακό θάνατο, όπως φάνηκε στα 25 χρόνια παρακολούθησης 12763 ανδρών μέσης ηλικίας από την μελέτη των Επτά Χωρών που συμπεριέλαβε και την Ελλάδα. Ιδιαίτερα η αύξηση των τιμών χοληστερόλης αίματος κατά 2mmol/lt μέσα σε 25 χρόνια παρακολούθησης, λόγω αλλαγής των διατροφικών συνηθειών, οδήγησε σε σημαντική αύξηση του αριθμού των θανάτων οφειλόμενων στη στεφανιαία νόσο. Η αυξημένη LDL χοληστερόλη διεισδύει στο αρτηριακό τοίχωμα και σε συνδυασμό με την υποκλινική φλεγμονή οδηγεί στη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας.
• Πώς μπορεί με μη φαρμακευτικούς τρόπους να τροποποιηθούν οι τιμές χοληστερόλης αίματος;
NEWSLETTER
Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα.
Η άσκηση σε συστηματική βάση, 150 τουλάχιστον λεπτά τη βδομάδα, οδηγεί σε αύξηση της καλής χοληστερόλης HDL αίματος και σε βελτίωση των τιμών της κακής οξειδωμένης LDL χοληστερόλης. Η ολιγοθερμιδική δίαιτα και η δίαιτα με τροφές χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (δίαιτα πλούσια σε λαχανικά και ψάρι) συνεισφέρουν στη βελτίωση των τιμών της χοληστερόλης μαζί με τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και τη διακοπή του καπνίσματος.
• Ποια είναι η ευεργετική άσκηση για την καρδιά μας;
Η ευεργετική άσκηση για το καρδιαγγειακό σύστημα έχει αποδειχθεί ότι είναι η μέτριας ένταση αερόβια άσκηση (καρδιακή συχνότητα το 60% της μεγίστης προβλεπόμενης για την ηλικία του ατόμου), που επιτελείται για τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα χωρισμένα σε συνεδρίες των 30-60 λεπτών 3-5 φορές την εβδομάδα αντίστοιχα. Ιδιαίτερα η βάδιση, που αποτελεί τον πιο φθηνό και εφικτό τρόπο άσκησης, συνιστάται να γίνεται με στόχο τη διάνυση 20 χιλιομέτρων την εβδομάδα με ρυθμό 3-4 χιλιόμετρα σε διάρκεια 20-30 λεπτών.
• Τι πρέπει να προσέξουμε όταν ξεκινάμε ένα πρόγραμμα άθλησης.
Πριν ξεκινήσετε πρόγραμμα άσκησης πρέπει να σιγουρευτείτε ότι είστε υγιής για να αθληθείτε. Οι παρακάτω ερωτήσεις έχουν ως σκοπό να σας οδηγήσουν σε ένα ασφαλές και αποδοτικό πρόγραμμα άσκησης. Το μόνο που χρειάζεται είναι να αφιερώσετε χρόνο για να απαντήσετε όλες τις ερωτήσεις με ειλικρίνεια και να ακολουθήσετε τις υποδείξεις.
• Σας έχει πει κανείς ιατρός ότι έχετε πρόβλημα καρδιάς;
• Έχετε αισθανθεί ποτέ πόνο στο στήθος, ενώ ασκείστε;
• Τον τελευταίο μήνα είχατε στηθαγχικό άλγος κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας;
• Χάνετε την ισορροπία σας λόγω ζάλης ή έχετε ποτέ χάσει τις αισθήσεις σας;
• Έχετε οστικό άλγος ή πρόβλημα σε άρθρωση που μπορεί να χειροτερεύσει με αλλαγή στη δραστηριότητα σας;
• Σας έχει πρόσφατα χορηγηθεί αγωγή για αρτηριακή υπέρταση ή καρδιακό πρόβλημα;
• Γνωρίζετε κάποιο λόγο για τον οποίο δεν θα πρέπει να ξεκινήσετε άθληση;
• Έχετε συγγενείς με καρδιακό πρόβλημα ή αιφνίδιο θάνατο πριν την ηλικία των 60 ετών;
• Καπνίζετε;
• Ακολουθούσατε καθιστική ζωή για μεγάλο χρονικό διάστημα;
• Είστε παχύσαρκος;
• Είστε διαβητικός;
• Είστε ηλικίας 40 ετών ή μεγαλύτερος;
Εάν απαντήσετε ΝΑΙ σε μία ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευθείτε το γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε μορφή άσκησης. Εάν απαντήσετε ΟΧΙ ειλικρινά σε όλες τις παραπάνω ερωτήσεις μπορείτε να ξεκινήσετε σωματική άσκηση. Όταν αρχίζετε άθληση, ξεκινήστε αργά και αυξήστε σταδιακά. Ποτέ μην βιάζεστε και μην υπερβάλλετε. Δώστε χρόνο στο σώμα σας να προσαρμοστεί.
• Ποια είναι η σωστή διατροφή για την προστασία της καρδιάς;
Η Μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι μπορεί να προλάβει 14 από τα 100 στεφανιαία επεισόδια που οφείλονται σε αυξημένες τιμές χοληστερίνης, γεγονός που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην έντονη αντιοξειδωτική δράση των διατροφικών στοιχείων που περιέχει, αλλά και στον περιορισμό των προσλαμβανόμενων θερμίδων που οδηγεί σε καλύτερη ρύθμιση του σωματικού βάρους.
Η παραδοσιακή μεσογειακή δίαιτα και ειδικά η ελληνική εκδοχή της, μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει 9 χαρακτηριστικά: υψηλή κατανάλωση ελαιόλαδου, οσπρίων, δημητριακών, φρούτων και λαχανικών, μέτρια με υψηλή κατανάλωση ψαριού, μέτρια κατανάλωση κρασιού, γαλακτοκομικών, κυρίως τυριού και γιαουρτιού και χαμηλή κατανάλωση κρέατος και παραγώγων του. Το κρασί καταναλώνεται σε μέτρια ποσότητα και σχεδόν πάντα κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Η δίαιτα αυτή είναι χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά (λιγότερο από περίπου 9% της ολικής ενέργειας) με την ολική πρόσληψη λίπους να κυμαίνεται από λιγότερο από 30% έως περισσότερο από 40% των συνολικά προσλαμβανόμενων θερμίδων. Οι φυτικές στερόλες έχουν επίσης ευεργετικό ρόλο στη μείωση των τιμών χοληστερόλης, καθώς εμποδίζουν την υπέρμετρη απορρόφηση της από το έντερο και βοηθούν την μεγαλύτερη αποβολή της περίσσειας χοληστερόλης από το πεπτικό σύστημα.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα NextDeal τεύχος 390, 11 Οκτωβρίου 2017
Διαβάστε εδώ: Ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο υγείας μπορεί να σώσει μια «καρδιά» που κινδυνεύει
