Στο δρόμο βγαίνουν σήμερα τα μέλη του Συλλόγου Παρκινσονικών Ασθενών και Φίλων Βορείου Ελλάδος προκειμένου να ενημερώσουν την κοινωνία σχετικά με τη νόσο, με αφορμή την 11η Απριλίου – Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ασθένειας του Πάρκινσον.
Περίπου 6,3 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον. Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τη νόσο του Πάρκινσον και ο αριθμός αυτός υπολογίζεται ότι θα διπλασιαστεί μέχρι το 2030.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του τμήματος Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος εμφανίζεται στην ηλικία των 50-60 ετών ενώ η συχνότητά της αυξάνει με την ηλικία και προσβάλλει το 1% – 2% όλων όσοι είναι άνω των 65 ετών. Αυτό το γεγονός καθιστά την Πάρκινσον μία από τις τέσσερις πιο συνηθισμένες νευροεκφυλιστικές νόσους των ηλικιωμένων και την κατατάσσει στη δεύτερη θέση μετά τη νόσο του Alzheimer. Όμως, στο περίπου 10% των ασθενών η διάγνωση γίνεται πριν από τα 50 έτη. Υπάρχει και η νεανική μορφή της νόσου, που εμφανίζεται σε άτομα κάτω των 40 ετών, που αποτελούν και το 5-10% του συνολικού αριθμού των ατόμων με Πάρκινσον.
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μία αργά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου. Προσβάλλει τα νευρικά κύτταρα στις εγκεφαλικές περιοχές που καλούνται βασικά γάγγλια και μέλαινα ουσία. Τα νευρικά κύτταρα στη μέλαινα ουσία παράγουν ντοπαμίνη, ένα νευροδιαβιβαστή που δρα σαν χημικός μεταβιβαστής σε εγκεφαλικά κυκλώματα που είναι σημαντικά για τον καθορισμό και τον έλεγχο των κινήσεων του σώματος. Για λόγους όχι κατανοητούς, τα νευρικά αυτά κύτταρα στη μέλαινα ουσία νεκρώνονται. Έτσι όταν χαθεί το 80% της ντοπαμίνης εμφανίζονται συμπτώματα όπως τρόμος, βραδυκινησία, ακαμψία και αστάθεια στη στάση.
Δεν υπάρχουν πολύ εξειδικευμένες εργαστηριακές εξετάσεις για την αναγνώριση της νόσου του Πάρκινσον. Οι γιατροί (και κυρίως οι νευρολόγοι) συχνά διαγιγνώσκουν τη νόσο βάσει των αποτελεσμάτων της κλινικής εξέτασης και ορισμένων απλών εξετάσεων, ενώ ρωτούν επίσης τον ασθενή για τα συμπτώματά του. Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση, πρέπει να υπάρχουν δύο τουλάχιστον από τα τυπικά συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον τα οποία είναι:
- Βραδυκινησία: Αργή κινητικότητα, μειωμένη επιδεξιότητα, ελαττωμένο ανοιγοκλείσιμο βλεφάρων, σιελόρροια, ανέκφραστο προσωπείο
- Τρόμος: Ακούσιος τρόμος (τρεμούλα), περισσότερο έντονος στην ηρεμία, που μειώνεται κατά την εκούσια κίνηση.
- Δυσκαμψία ή ακαμψία , προκαλείται από αύξηση του μυϊκού τόνου.
- Αστάθεια: αίσθημα αστάθειας, τάση για πτώση.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν ή να μην εμφανιστούν:
- Ακινησία
- Μικρογραφία
- Σύρσιμο ποδιών
- Αϋπνία
- Άκαμπτη στάση
- Κατάθλιψη
Η διάγνωση μπορεί να είναι μια πρόκληση για τους γιατρούς, επειδή κάθε περίπτωση ασθενούς είναι διαφορετική. Σε μερικά άτομα είναι πολύ δύσκολο να γίνει διάκριση της νόσου του Πάρκινσον από το φυσιολογικό γήρας ή κάποιες άλλες παρόμοιες παθήσεις οι οποίες έχουν διαφορετικές και συχνά χειρότερες προγνώσεις. Ως εκ τούτου, πολλοί ασθενείς για τους οποίους υπάρχει υποψία νόσου του Πάρκινσον παραπέμπονται σε ειδικό (Νευρολόγο) ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και να ξεκινήσει πιθανώς η θεραπεία. Αν ο ασθενής λάβει αντιπαρκινσονικά φάρμακα και ανταποκριθεί, τότε το γεγονός αυτό χρησιμοποιείται συχνά σαν επιβεβαίωση της διάγνωσης της νόσου του Πάρκινσον.
Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές δυνατότητες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε μόνες τους, είτε σε συνδυασμό, προκειμένου να ελέγξουν τα συμπτώματα της νόσου.
- Αντικατάσταση του ελλείματος ντοπαμίνης στον εγκέφαλο με τη χορήγηση λεβοντόπα. Η λεβοντόπα εισέρχεται στον εγκέφαλο και μετατρέπεται σε ντοπαμίνη. Η καρβιντόπα ή βενσεραζίδη χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τη λεβοντόπα ώστε να προληφθεί η διάσπασή της έξω από τον εγκέφαλο, κάτι που μπορεί να προκαλέσει ναυτία ή διαταραχές του καρδιακού ρυθμού (MADOPAR, SINEMET).
- Βελτιστοποίηση της προσφοράς της ντοπαμίνηςστον εγκέφαλο μέσω του αποκλεισμού του ενζύμου της COMT στο πεπτικό σύστημα, με τη μεταβολίζει. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται μία σταθερή ποσότητα της λεβοντόπα να φτάσει στον εγκέφαλο και να ασκήσει δράση (COMTAN).
- Αναστολή του ενζύμου της MAO-B που διασπά τη ντοπαμίνη στον εγκέφαλο.
- Χορήγηση ουσιών που μιμούνται τη ντοπαμίνη, όταν συνδέονται με του ντοπαμινεργικούς υποδοχείς.
- Μείωση της δράσης της ακετυλοχολίνης, ούτως ώστε να εξισορροπηθούν τα επίπεδα της ντοπαμίνης και της ακετυλοχολίνης.
- Μείωση της υπερβολικής δράσης του γλουταμινικού.
Μετά από κάποιο χρόνο σε φαρμακευτική αγωγή, οι ασθενείς μπορεί να παρατηρήσουν μείωση της δραστικότητας της κάθε θεραπευτικής δόσης προτού ληφθεί η επόμενη (wearing-off φαινόμενο), ή μεγάλες διακυμάνσεις στη δραστικότητα της κάθε δόσης (on-off φαινόμενο). Άλλη ανεπιθύμητη ενέργεια που οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν με τον χρόνο είναι η υπερκινησία-δυσκινησία, δηλαδή ανεπιθύμητες μυοκλονικές ή ταλαντευτικές κινήσεις του σώματος που τυπικά συμβαίνουν στις μέγιστες δόσεις.
Όταν η ιατρική αντιμετώπιση αποτύχει λόγω διακυμάνσεων στην ανταπόκριση, ελλείψει αποτελεσματικότητας ή εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως δυσκινησιών, μπορεί να εξεταστούν και τρόποι χειρουργικής αντιμετώπισης της κατάστασης. Αυτοί περιλαμβάνουν την καταστροφή υπερδραστήριων περιοχών του εγκεφάλου ή τον έλεγχό τους με ηλεκτρική διέγερση.
Πηγές: www.neurodiagnosis.gr/, www.parkinsonsdisease.gr/
