Jennifer Clarke (Ίδρυμα Μποδοσάκη): Το Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα!

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Για το νέο Σχέδιο Δράσης, που στόχο έχει να προσφέρει στην Ελλάδα και τους πολίτες της ένα καλύτερο και αποδοτικότερο δημόσιο σύστημα υγείας, μας μιλά η διευθύντρια Προγραμμάτων & Δωρεών Ιδρύματος Μποδοσάκη Jennifer Clarke. «Η υγεία είναι προϋπόθεση, δείκτης και αποτέλεσμα μιας ευημερούσας και βιώσιμης κοινωνίας», όπως επισημαίνει και η ίδια, ενώ, όπως μας εξηγεί, για το πολύκροτο σχέδιο συνεργάστηκαν γνωστοί επιστήμονες από Ελλάδα και εξωτερικό με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση των προκλήσεων σε έναν νευραλγικό τομέα, όπως είναι η Υγεία, αλλά και την ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών. 

– Κυρία Clarke, πρόσφατα ανακοινώθηκε η κατάρτιση ενός Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία. Ποιος ήταν ο λόγος που σας ώθησε σε μια τόσο σημαντική πρωτοβουλία που αφορά το μέλλον της Υγείας στην Ελλάδα; 

– «Η υγεία είναι προϋπόθεση, δείκτης και αποτέλεσμα μιας ευημερούσας και βιώσιμης κοινωνίας», όπως διατυπώνεται χαρακτηριστικά στην αρχή του Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα. Για το Ίδρυμα Μποδοσάκη, η Υγεία πρέπει να αποτελεί κεντρική παράμετρο στη διαμόρφωση πολιτικών ανάπτυξης και ευημερίας και συνιστά μία από τις τέσσερις στρατηγικές προτεραιότητες του έργου μας. Το 2021, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, προκειμένου να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση σημαντικών προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας, ανέλαβε την κατάρτιση τεσσάρων ολοκληρωμένων Σχεδίων Δράσης, για την εξέλιξη του Ελληνικού Πανεπιστημίου, για την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας, την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ελλάδα, τομείς που αποτελούν παράλληλα και τους πυλώνες δράσεις του Ιδρύματος. Τα Σχέδια Δράσης τελούν υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και υλοποιούνται στο πλαίσιο της συμμετοχής του Ιδρύματος Μποδοσάκη στην «Πρωτοβουλία 1821-2021».

Στόχος μας ήταν να τεθούν οι βάσεις μιας δημιουργικής συζήτησης για το μέλλον, την πρόοδο και την εξέλιξη των κλάδων της Παιδείας, της Υγείας, του Περιβάλλοντος και της Κοινωνίας των Πολιτών. Τα Σχέδια Δράσης θα τεθούν στη διάθεση της Πολιτείας προς αξιοποίηση. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη επιθυμεί να συμβάλει προς την κατεύθυνση μίας κοινής αντίληψης για τη διαμόρφωση στρατηγικής μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων για κάθε έναν από τους παραπάνω τομείς και θα είμαστε εδώ για να στηρίξουμε την υλοποίησή τους από την Πολιτεία. 

Το Σχέδιο Δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030 παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2021, το Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2022, ενώ τα δύο επόμενα Σχέδια Δράσης θα ακολουθήσουν περί τα τέλη του 2022 και τις αρχές του επόμενου έτους. 

– Ποιοι επιστήμονες επιλέχθηκαν για να φτιάξουν αυτό το Σχέδιο; 

– Επιθυμώντας την εποικοδομητική συνεισφορά στη συζήτηση για το μέλλον της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, το Ίδρυμα προσκάλεσε σημαντικούς Έλληνες ειδικούς σε θέματα Δημόσιας Υγείας προκειμένου να προσφέρουν επιστημονική τεκμηρίωση υψηλού επιπέδου καθώς και διεθνή εμπειρία. 

Για τη δημιουργία του Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία συστάθηκε οκταμελής Κεντρική Συντονιστική Ομάδα με πρόεδρο τον Άγι Τσουρό, πρώην διευθυντή Πολιτικής και Διακυβέρνησης για την Υγεία και Ευεξία στον ΠΟΥ Ευρώπης. Δύο επίσης εξέχουσες προσωπικότητες της ακαδημαϊκής κοινότητας λειτούργησαν ως αντιπρόεδροι, ο Γιώργος Χρούσος, ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής & Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και ο εκλιπών Γιάννης Κυριόπουλος, ένας εμπνευστής και οραματιστής στον τομέα της Δημόσιας Υγείας, καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και πρώην κοσμήτωρ της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. 

Η Κεντρική Συντονιστική Ομάδα απαρτίζεται επίσης από τους ευρέως αναγνωρισμένους στον τομέα τους ακαδημαϊκούς Λευτέρη Θηραίο, διευθυντή ΕΣΥ-Κέντρο Υγείας Βάρης, γενικό γραμματέα Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, Χρήστο Λιονή, καθηγητή Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Ευαγγελία Νένα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Δημόσιας Υγιεινής – Κοινωνικής Ιατρικής – Ιατρικής Εργασίας στο Τμήμα Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ελπίδα Πάβη, καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας του Τμήματος Πολιτικών Δημόσιας Υγείας και κοσμήτωρ Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, και Κυριάκο Σουλιώτη, καθηγητή Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Η οκταμελής Κεντρική Συντονιστική Ομάδα συνεργάστηκε με 50μελή επιστημονική ομάδα, με ευρεία εκπροσώπηση από την ακαδημαϊκή και επαγγελματική κοινότητα της Δημόσιας Υγείας. Δημιουργήθηκαν 20 διεπιστημονικές θεματικές ομάδες στις οποίες εργάστηκαν πάνω από 150 επιστήμονες και δημιουργήθηκαν συνθήκες διαλόγου, συνεργασίας και ευαισθητοποίησης με θεσμικούς και ακαδημαϊκούς φορείς, με επιστημονικές εταιρείες, επαγγελματικά σωματεία, ΜΚΟ, αλλά και με πολιτικά κόμματα και με την Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Αξιοποιήθηκαν επίσης επιστημονικές και άλλες πλατφόρμες, όπως συνέδρια, διοικητικά συμβούλια των ΟΤΑ, ο διάλογος με τις ιατρικές εταιρείες, αλλά και η επικοινωνία με τη Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής. 

Συνολικά 18 μήνες αφιλοκερδούς εργασίας και διαλόγου με την πανεπιστημιακή και επαγγελματική κοινότητα και τους ενεχόμενους φορείς απαιτήθηκαν για την τελική διαμόρφωση του Σχεδίου Δράσης για την αναβάθμιση του ελληνικού συστήματος Δημόσιας Υγείας. 

– Τι ακριβώς συμπεριλαμβάνει το Σχέδιο Δράσης και πώς θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή; 

Το Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα παρουσιάζει τα δομικά στοιχεία ενός σύγχρονου συστήματος Δημόσιας Υγείας, καθώς και τις προϋποθέσεις εφαρμογής του με ιεραρχημένες προτάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συγκροτήσουν έναν στρατηγικό οδικό χάρτη με ορίζοντα το 2030. Καλεί για μια σύγχρονη προσέγγιση, σύμφωνα και με τις μεθοδολογίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, μία προσέγγιση με διεπιστημονικές πολιτικές, υπηρεσίες και δραστηριότητες που καλύπτουν όλο το φάσμα από την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας, την προστασία και την παρακολούθηση της υγείας του πληθυσμού, την περίθαλψη και τη διαχείριση κρίσεων, όπως η πανδημία του Covid-19. Μία σύγχρονη προσέγγιση βασιζόμενη και στους 17 στόχους των ΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη που καλεί για ισότητα, προσβασιμότητα και βιωσιμότητα. 

Στο Σχέδιο Δράσης προτείνονται τέσσερις άξονες θεώρησης και δραστηριοποίησης για τη συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης της Δημόσιας Υγείας: ο πολιτικός, ο επιστημονικός, ο στρατηγικός και ο επιχειρησιακός, ενώ αναδεικνύεται η σημασία της θέσης της Υγείας στο επίκεντρο όλων των πολιτικών, αλλά και ο κομβικός ρόλος της Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού στην παροχή υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας σε πληθυσμιακή και κοινοτική βάση. 

Ορισμένες από τις κύριες προτάσεις του Σχεδίου είναι: η δημιουργία Ανώτατου Διυπουργικού Συμβουλίου για την Υγεία και την Ευεξία, η αύξηση των δαπανών για τη Δημόσια Υγεία, η δημιουργία δομών και μηχανισμών διατομεακής και διεπιστημονικής διακυβέρνησης για την Υγεία σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η επανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας ως Ανεξάρτητη Αρχή ή αυτόνομο όργανο, η αναδιοργάνωση του ΕΟΔΥ και η μετεξέλιξή του σε ένα σύγχρονο ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας. Μεταξύ των κυρίων προτάσεων του Σχεδίου συμπεριλαμβάνονται επίσης η δημιουργία Σώματος Λειτουργών Δημόσιας Υγείας, η θεσμοθέτηση της ετήσιας έκθεσης υγείας του πληθυσμού, η ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειών και των Δήμων στη Δημόσια Υγεία με διακριτούς και συμπληρωματικούς ρόλους και η λειτουργική διασύνδεση της Δημόσιας Υγείας με την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Το πλήρες κείμενο του Σχεδίου Δράσης είναι προσβάσιμο σε όλους στο website του Ιδρύματος Μποδοσάκη.

Η αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας απαιτεί εκτεταμένο διάλογο, ευρεία συναίνεση, συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων και, πρωτίστως, ισχυρή πολιτική βούληση. Το Σχέδιο Δράσης έχει ήδη τεθεί στη διάθεση της Πολιτείας και έχουν γίνει τα πρώτα βήματα για την επίτευξη της συναίνεσης. Παραμένουμε, λοιπόν, θετικοί και στη διάθεση της Πολιτείας για κάθε επόμενο βήμα, ενώ θα εξακολουθήσουμε να δημιουργούμε ευκαιρίες για διάλογο και ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

– Το Ίδρυμα Μποδοσάκη έχει αναλάβει να καταρτίσει κι άλλα Σχέδια Δράσης εκτός από αυτό για τη Δημόσια Υγεία, όπως για το Πανεπιστήμιο του 2030, για την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το κάθε ένα από αυτά; 

Το Σχέδιο Δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030, το οποίο παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2021, είναι επίσης αποτέλεσμα διαλόγου μεταξύ διακεκριμένων Ελλήνων ακαδημαϊκών, οι οποίοι συνέβαλαν με τη γνώμη, τις γνώσεις και την εμπειρία τους στον εμπλουτισμό και την καλύτερη τεκμηρίωση του σχεδίου.

Η επιστημονική επιτροπή για το Πανεπιστήμιο του 2030 διαμόρφωσε ένα σχέδιο αρχών και θέσεων για την εξέλιξη του ελληνικού πανεπιστημίου και τα στοιχεία που μπορούν να φέρουν τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια στην πρώτη κατηγορία των ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης διεθνώς, καθώς η ταχύτατη πρόοδος της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών και η διεπιστημονική προσέγγιση πολύπλοκων προβλημάτων επιβάλλουν μία νέα οργάνωση σπουδών και έρευνας στα πανεπιστήμιά μας που θα δημιουργήσει ελεύθερους, δημοκρατικούς πολίτες, και συγχρόνως άριστα εκπαιδευμένους, καινοτόμους επιστήμονες. 

Με βασική αρχή για την αναμόρφωση της ανώτατης εκπαίδευσης την ακαδημαϊκότητα, στο Σχέδιο Δράσης διατυπώνονται λεπτομερώς συγκεκριμένες προτάσεις για την αποτελεσματικότητα, την αυτονομία και τη λογοδοσία, οι οποίες φιλοδοξούν να εκσυγχρονίσουν την ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση κατά τα διεθνώς ισχύοντα. 

Την επιστημονική επιτροπή του Σχεδίου Δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030 συντόνισε η Βάσω Κιντή, καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και αποτελείται από τους Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Αχιλλέα Γραβάνη, καθηγητή Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/μιου Κρήτης & ερευνητή ΙΜΒΒ-ΙΤΕ & συνεργαζόμενο καθηγητή Έρευνας, Κέντρο Ανάπτυξης Φαρμάκων, Παν/μιο Northeastern, Μανώλη Δερμιτζάκη, αντιπρόεδρο, Υπολογιστική Βιολογία, GlaxoSmithKline, Ελευθερία Ζεγγίνη, διευθύντρια του Ινστιτούτου μεταφραστικής γονιδιωματικής στο Helmholtz Zentrum München & καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Technical University Munich, Στάθη Καλύβα, καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης, έδρα Gladstone & εταίρο του Κολεγίου All Souls, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Τα δύο επόμενα Σχέδια Δράσης για την αντιμετώπιση των Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και για την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών αναμένεται να παρουσιαστούν προς το τέλος του έτους και τις αρχές του 2023, αποσκοπώντας στην πρόοδο και στο σχεδιασμό των επόμενων βημάτων που απαιτεί η εξέλιξη και αυτών των κλάδων.

Σύντομο προφίλ Ιδρύματος Μποδοσάκη

Το Ίδρυμα Μποδοσάκη είναι κοινωφελής οργανισμός που ιδρύθηκε το 1972 με σκοπό τη συνέχιση της προσφοράς του ιδρυτή του Πρόδρομου Μποδοσάκξ-Αθανασιάδη στην ελληνική κοινωνία. Όραμά του είναι μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, με δυνατότητες και προοπτική για όλους.

Προς επίτευξη του οράματός του, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, με διαφάνεια, λογοδοσία και αξιοπιστία, χρηματοδοτεί, σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις και προγράμματα που σχετίζονται με τους τέσσερις στρατηγικούς του πυλώνες: την προαγωγή της Παιδείας, την αναβάθμιση της Υγείας, την προστασία του Περιβάλλοντος και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Από την ίδρυσή του ως σήμερα έχει διαθέσει περισσότερα από 450 εκατ. ευρώ προς επίτευξη των σκοπών του.

Παράλληλα, το Ίδρυμα Μποδοσάκη δρα σήμερα και ως καταλύτης δημιουργίας ενός πλαισίου ευρύτερης προσφοράς στην ελληνική κοινωνία, διαχειριζόμενο πόρους τρίτων – κληροδοτών, διεθνών φορέων, εταιρειών και άλλων μεγάλων δωρητών- που επιθυμούν να χρηματοδοτήσουν προγράμματα σημαντικού κοινωνικού αντίκτυπου για κρίσιμες ανάγκες Εκπαίδευσης, Υγείας, προστασίας του Περιβάλλοντος και ενδυνάμωσης της Κοινωνίας των Πολιτών.

Σύντομο βιογραφικό – Jennifer Clarke, διευθύντρια Προγραμμάτων & Δωρεών, Ίδρυμα Μποδοσάκη

Η Jennifer Clarke (PhD) είναι διευθύντρια Προγραμμάτων & Δωρεών του Ιδρύματος Μποδοσάκη και διευθύντρια Προγραμμάτων του Active Citizens Fund στην Ελλάδα. Εργάζεται στο Ίδρυμα Μποδοσάκη από το 2014 και διετέλεσε επικεφαλής Ενδυνάμωσης της Κοινωνίας των Πολιτών, διευθύνοντας το βραβευμένο hub ενδυνάμωσης του Ιδρύματος Μποδοσάκη «Κοινωνικό Δυναμό (Social Dynamo)», μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021, οπότε και ανέλαβε τα σημερινά της καθήκοντα. Η Jennifer διαθέτει εμπειρία άνω των 20 ετών στη διαχείριση προγραμμάτων για τον Μη Κερδοσκοπικό Τομέα στην Ελλάδα και διεθνώς. Έχει σπουδάσει Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες και διαθέτει BA από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, MA από το Πανεπιστήμιο Libre των Βρυξελλών και PhD από το Πανεπιστήμιο του Kent. Έχει δημοσιεύσει πληθώρα επιστημονικών άρθρων και συνυπογράφει το βιβλίο «Austerity and the Third Sector in Greece: Civil Society at the European Frontline» (Routledge, 2015).
 

Διαβάστε παρακάτω τη συνέντευξη, όπως δημοσιεύθηκε στο ένθετο Health by Nextdeal, τεύχος 08, (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):